Του Γιώργου Παυλόπουλου
Σοκ και δέος προκαλούν οι «οδηγίες» που απέστειλε το υπουργείο Εσωτερικών της Αυστρίας (το οποίο ελέγχεται από το συγκυβερνόν ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας) προς τις αστυνομικές διευθύνσεις της χώρας, αναφορικά με τη στάση που πρέπει να τηρούν απέναντι στα ΜΜΕ. Συνιστούν δε τόσο ωμή και απροκάλυπτη προσπάθεια χειραγώγησης και ελέγχου της ενημέρωσης ώστε ανάγκασαν τον Χριστιανοδημοκράτη καγκελάριο, Σεμπάστιαν Κουρτς, να αντιδράσει και να «αδειάσει» δημοσίους τους εταίρους του, προκαλώντας μια μίνι κυβερνητική κρίση.
«Επιτρέψτε μου να προτείνω τον περιορισμό της επικοινωνίας με τα συγκεκριμένα Μέσα στο απολύτως απαραίτητο (και νομίμως προβλεπόμενο) επίπεδο, καθώς και τη χορήγηση κανενός απολύτως προνομίου προς αυτά, όπως η αποκλειστική πρόσβασή τους σε θέματα και χώρους», αναφέρει χαρακτηριστικά το e-mail που απεστάλη προς τις διευθύνσεις, περιγράφοντας την... πρέπουσα στάση τους απέναντι σε όσες εφημερίδες και ηλεκτρονικά δίκτυα (τηλεοράσεις, ιστοσελίδες κ.λπ.) στέκονται επικριτικά απέναντι στην αστυνομία και την πολιτική της κυβέρνησης -όπως, για παράδειγμα, οι εφημερίδες Kurier και Der Standard, καθώς και το δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο ORF.
Όπως στα ολοκληρωτικά καθεστώτα
Οι απίστευτες και μνημειώδεις οδηγίες, που παραπέμπουν ευθέως σε ολοκληρωτικά καθεστώτα και όχι σε μια δυτικοευρωπαϊκή χώρα, δεν σταματούν όμως εκεί. «Πρωταρχικό κριτήριο είναι η θετική αίσθηση από την κάθε εκπομπή. Αναφερόμαστε στην προσπάθεια βελτίωσης της δημόσιας εικόνας, στο πλαίσιο της οποίας η θεματολογία στα στούντιο μπορεί να προσδιοριστεί από εμάς», τονίζεται επίσης. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η αστυνομία προτρέπεται να δημοσιοποιεί την εθνικότητα όσων αλλοδαπών διαπράττουν εγκληματικές πράξεις, αλλά και να ασκεί πιέσεις προς τα ΜΜΕ για να δίνουν ιδιαίτερη έκταση σε αυτές τις ειδήσεις, ειδικά όταν πρόκειται για σεξουαλική παραβατικότητα.
«Κάθε περιορισμός στην ελευθερία του Τύπου είναι απαράδεκτος», ξεκαθάρισε μετά από όλα αυτά και τις αντιδράσεις που προκάλεσαν ο Κουρτς σε δήλωσή του. Με τη σειρά του δε, έδωσε οδηγίες προς τους υπουργούς και τους συνεργάτες τους για τη στάση που οφείλουν να τηρούν έναντι του συνόλου των ΜΜΕ. «Ο αποκλεισμός ή το μποϊκοτάζ επιλεγμένων ΜΜΕ δεν μπορεί να είναι κάτι που θα συμβαίνει στην Αυστρία. Κι αυτό ισχύει για όλους όσοι είναι υπεύθυνοι επικοινωνίας σε όλα τα υπουργεία και όλους τους δημόσιους οργανισμούς και θεσμούς».
Πονοκέφαλος και για το ΕΛΚ
Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο και έχει τη ρίζα του τόσο στις αντιλήψεις που μοιάζουν να κυριαρχούν στην αυστριακή κοινωνία όσο και στην απόφαση των Χριστιανοδημοκρατών να συνεργαστούν με την Ακροδεξιά σε κυβερνητικό επίπεδο -υιοθετώντας, μάλιστα, μεγάλο μέρος της ατζέντας της στο μεταναστευτικό και την ασφάλεια. Το ζήτημα, μάλιστα, αφορά ευθέως και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο ναι μεν δηλώνει την προσήλωσή του στις αρχές της ΕΕ, της δημοκρατίας και της ελευθερίας των ΜΜΕ, την ίδια στιγμή όμως επιλέγει να διατηρεί στους κόλπους του πολιτικούς τύπου Όρμπαν (έστω κι αν καμιά φορά τους... τραβάει το αυτί), ενώ ανέχεται και τη συνεργασία μελών του με κόμματα της Ακροδεξιάς, τα οποία κηρύττουν το μίσος, τον ακραίο εθνικισμό και τον ρατσισμό, τασσόμενα παράλληλα κατά της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Ειδικά ενόψει των ευρωεκλογών του ερχόμενου Μαΐου, το ΕΛΚ και η ηγεσία του είναι προφανές ότι οφείλουν να παρουσιάσουν μια πιο ξεκάθαρη θέση στο συγκεκριμένο ζήτημα και να μην προσπαθούν να έχουν και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο, όπως δείχνουν να κάνουν μέχρι σήμερα για «να μην εκχωρήσουν τον Όρμπαν στην Ακροδεξιά».
Στο επίκεντρο το μέλλον των ΜΜΕ
Εδώ πρέπει, επίσης, να σημειώσουμε πως τα όσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στην Αυστρία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, την Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης αναφορικά με τα ΜΜΕ, έντυπα και ηλεκτρονικά, φέρνουν το ζήτημα της ελευθερίας τους και των ορίων που πρέπει (ή δεν πρέπει) να υπάρχουν στη λειτουργία τους στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής επικαιρότητας.
Πολύ περισσότερο καθώς την ίδια στιγμή έχει ανοίξει και ένα άλλο μείζον ζήτημα, που έχει άμεση σχέση με τη χρηματοδότηση και την επιβίωσή τους -κυρίως των εντύπων- μετά την πρόσφατη απόφαση της Ευρωβουλής για τα πνευματικά δικαιώματα. Μια απόφαση η οποία εισηγείται στην Κομισιόν και το Συμβούλιο την επιβολή εισφοράς από την Google και άλλες εταιρίες του Διαδικτύου για την αναπαραγωγή πρωτότυπων δημοσιογραφικών κειμένων, ρεπορτάζ και αναλύσεων.
Σε κάθε περίπτωση, λοιπόν, σταδιακά οδηγούμαστε προς τη διαμόρφωση ενός νέου τοπίου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, που θα επιδράσει τόσο στις επιχειρήσεις του κλάδου όσο και στους εργαζόμενους σε αυτόν και πρωτίστως τους δημοσιογράφους και φωτορεπόρτερ. Αποδεικνύοντας, έτσι, ότι ο ρόλος των ΜΜΕ μπορεί να είναι αμφιλεγόμενος και να αμφισβητείται από πολλές πλευρές (δικαίως, σε πολλές περιπτώσεις), όμως εξακολουθεί να παραμένει καθοριστικός για τις εξελίξεις σε κάθε χώρα. Και μάλιστα, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και σε κάθε γωνιά του πλανήτη, όπως δείχνει και ο πόλεμος που έχει ανοίξει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ανάμεσα στον Τραμπ και τα μεγαλύτερα αμερικανικά Μέσα.
AP Photo/Ronald Zak
