Η ανακοίνωση της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ιράν και των μεγάλων δυνάμεων από την ΕΕ για την αναβίωση της συμφωνίας του 2015 στις 29 Νοεμβρίου ήταν περισσότερο διαδικαστική παρά ουσιαστική. Ο στόχος βέβαια είναι η επιστροφή των ΗΠΑ στη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα αλλά και η εφαρμογή της. Ούτε το ένα, αλλά ούτε και το άλλο φαίνεται πως είναι τόσο πιθανά πλέον.
Κατ’ αρχάς, η συμφωνία του 2015 προοριζόταν για τη χρονική στιγμή που συμφωνήθηκε. Έκτοτε έχουν αλλάξει πολλά. Η μονομερής αποχώρηση των ΗΠΑ με την εφαρμογή σειράς κυρώσεων έδωσε την ευκαιρία στην Τεχεράνη να αναπτύξει το πυρηνικό της πρόγραμμα σε μεγάλο βαθμό. Πλέον είναι αμφίβολο κατά πόσο η επιτήρηση με όρους του 2015 θα μπορέσει να επιτελέσει τον σκοπό της. Ενδεχομένως, να μην έχει καν σημασία.
Αλλά ακόμα και η επανείσοδος των Ηνωμένων Πολιτειών στη συμφωνία παραμένει εν αμφιβόλω. Η εκλογή του Μπάιντεν στην προεδρία αναμενόταν να σηματοδοτήσει την επιστροφή των ΗΠΑ στη συμφωνία. Στο Ισραήλ ήταν σχεδόν σίγουροι. Ωστόσο, στην πράξη έχει αποδειχθεί πολύ δύσκολο. Το Ιράν ενδεχομένως να εκμεταλλεύθηκε την προγραμματική δέσμευση του Μπάιντεν, ώστε να αυξήσει την ανελαστικότητα της διαπραγματευτικής του στάσης.
Η απαίτηση να δεσμευθεί ο Μπάιντεν για την τήρηση της συμφωνίας πέρα από τον ορίζοντα της προεδρίας τους είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Μετά από τα τελευταία αποτελέσματα και τις ήττες δημοκρατικών υποψηφίων σε κομβικές περιφέρειες στις ΗΠΑ, εάν η Γερουσία και το Κογκρέσο αλλάξουν πλειοψηφία στις επερχόμενες εκλογές, ο Μπάιντεν ενδεχομένως να μην δεσμευθεί ούτε καν πως δεν θα επιβληθούν κυρώσεις στη θητεία του.
Οπότε τι απομένει; Το Ισραήλ φροντίζει να θέτει υπόψιν της διεθνούς κοινότητας πως ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης είναι ότι έκανε το ίδιο το 1981 στο Ιράκ και το 2007 στη Συρία. Επί Νετανιάχου άλλωστε ένα σημαντικό ποσό του αμυντικού προϋπολογισμού του Ισραήλ αφιερώνονταν στη «στρατιωτική επιλογή» για την αντιμετώπιση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Η προηγούμενη προεδρία Τραμπ άκουγε τις ισραηλινές με μεγαλύτερη ευκολία.
Ωστόσο, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ φαίνεται διατεθειμένος να πείσει τη νυν αμερικανική προεδρία για την αποτελεσματικότητα της στρατιωτικής προσέγγισης. Βέβαια, πλέον δεν είναι καθόλου σίγουρο πως ένα ή περισσότερα στρατιωτικά χτυπήματα θα μπορούσαν να σταματήσουν τώρα το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Η Τεχεράνη έχει φροντίσει να διασπείρει γεωγραφικά τα αντιδραστήρια της, ώστε να μην είναι δυνατή η ταυτόχρονη εξουδετέρωση τους.
Όπως αναφέρει ο ισραηλινός στρατιωτικός αναλυτής Αλόν Μπεν Νταβίντ στο Al Monitor, το ζήτημα είναι ότι ακόμα κι αν ακολουθηθεί η στρατιωτική προσέγγιση, δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει το ζήτημα της γνώσης, πλέον, των Ιρανών να εμπλουτίζουν ουράνιο, ώστε να το χρησιμοποιήσουν κατά το δοκούν.
