Του Νίκου Μελέτη
Λίγο μετά την αλλαγή σκυτάλης στο Υπουργείο Εξωτερικών και καθώς το τουρκικό γεωτρύπανο YAVUZ ξεκίνησε το δρομολόγιο του προς τα κυπριακά χωρικά ύδατα νότια του Αποστόλου Ανδρέα στην Καρπασία, το ΥΠΕΞ αντέδρασε όπως όφειλε και όπως είχαν κάνει μια σειρά χώρες από τις μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία),την Ε.Ε. έως και την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Αρμενία για τις παράνομες και προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας.
Την Τρίτη λίγες ώρες μετά την ανάληψη καθηκόντων από τον νέο ΥΠΕΞ Ν. Δένδια εκδόθηκε η πρώτη ανακοίνωση από το ΥΠΕΞ η οποία ξεκίναγε ως εξής:
«Καταδικάζουμε την επιχειρούμενη από την Τουρκία παράνομη γεώτρηση εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η παράνομη αυτή ενέργεια αψηφά προκλητικά το Διεθνές Δίκαιο, το Δίκαιο της Θάλασσας αλλά και την καταδίκη της διεθνούς κοινότητας, ενώ αποτελεί μια περαιτέρω κλιμάκωση που υπονομεύει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου…»
Με αφορμή την ανακοίνωση αυτή ξεκίνησε μια σειρά δημοσιευμάτων και αρθρογραφίας, με αιχμές ότι εκτέθηκε το υπουργείο εξωτερικών γιατί από... λάθος ή ασχετοσύνη (των αρμόδιων χειριστών) αναφέρθηκε η ανακοίνωση σε χωρικά ύδατα της Κύπρου ενώ πρόκειται περί ΑΟΖ κλπ.
Πρόκειται δυστυχώς για ένα ακόμη δείγμα επιπόλαιας και ανεύθυνης αντιμετώπισης ενός σημαντικού θέματος της εξωτερικής πολιτικής που προδίδει, και πλήρη άγνοια του θέματος, καθώς είναι προφανές και για τον πλέον άσχετο ότι η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ είναι ορθότατη και ότι το YAVUZ το τουρκικό γεωτρύπανο επιχειρεί ή θα επιχειρήσει την γεώτρηση σε σημείο το οποίο είναι εντός των ΧΩΡΙΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το σημείο βρίσκεται σε απόσταση σχεδόν 11 ν.μ. από την ακτή και συνεπώς είναι εντός της ζώνης των 12 ν.μ. που είναι τα χωρικά ύδατα της Κυπριακής Δημοκρατίας όπως έχουν κατατεθεί στον ΟΗΕ από την εποχή της Ανεξαρτησίας.
Στην περιοχή αυτή ΔΕΝ υπάρχει ΑΟΖ καθώς ουδέποτε υπήρξε συμφωνία οριοθέτησης με την Συρία αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία μια και η περιοχή όπως είπαμε είναι εντός των χωρικών υδάτων. Για να υπάρξει ΑΟΖ (που αφορά και στήλη νερού και βυθό) δεν αρκεί η ανακήρυξη της αλλά θα πρέπει να προηγηθεί και οριοθέτηση της με τα γειτονικά κράτη. Μόνο για την υφαλοκρηπίδα υπάρχουν δικαιώματα ab initio και ipso facto αλλά και για την υφαλοκρηπίδα απαιτείται οριοθέτηση.
Η περιοχή αυτή λόγω της τουρκικής κατοχής βρίσκεται εκτός του ελέγχου της Κυπριακής κυβέρνησης ,αλλά βάσει του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του ΟΗΕ αποτελεί μέρος της Επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας η οποία μάλιστα έχει αναγνωρισθεί και στο Πρωτόκολλο 10 της Ε.Ε. με την Κυπριακή Δημοκρατία. Και καθόλου δεν αλλάζει το γεγονός ότι η απόπειρα παράνομης γεώτρησης αφορά παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός των Χωρικών Υδάτων της και της υφαλοκρηπίδας της.
Εξάλλου και η ανακοίνωση της Προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην πρώτη ανακοίνωση της το πρωί της Δευτέρας ήταν σαφής:
«Η κυπριακή κυβέρνηση καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο τη νέα επιχειρούμενη παράνομη τουρκική γεώτρηση στα ανατολικά της Κύπρου, στη θαλάσσια περιοχή της χερσονήσου της Καρπασίας, εντός της χωρικής θάλασσας της Δημοκρατίας…»
Τα ξημερώματα της Δευτέρας είχε εκδοθεί από τις Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας η NAVTEX 349/19 με την οποία κηρύσσονταν παράνομη η δραστηριότητα του YAVUZ καθώς λαμβάνει χώρα «στα χωρικά ύδατα, την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα της Δημοκρατίας της Κύπρου..» με σαφή αναφορά στα χωρικά ύδατα, (και με αναφορά στις άλλες ζώνες καθώς άλλες δραστηριότητες των συνοδευτικών πλοίων θα μπορούσαν να εξελιχθούν εκτός των χωρικών υδάτων της Κύπρου και έτσι καλύπτεται όλη η περιοχή πιθανής τουρκικής δραστηριότητας)
Η απλή ανάγνωση του χάρτη εξάλλου (εάν έμπαινε κανείς στον κόπο) θα διαπίστωνε ότι η απόσταση από την ακτή είναι μικρότερη των 12 ν.μ. και συνεπώς αφορά χωρικά ύδατα.
Βεβαίως υπήρξαν και δημοσιεύματα που σε πλήρη σύγχυση, μπέρδεψαν το YAVUZ με το άλλο γεωτρύπανο FATIH που πράγματι βρίσκεται απλώς εντός κυπριακής υφαλοκρηπίδας 58 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Πάφου. Και με βάση αυτό, έσπευσαν να χαρακτηρίσουν λάθος την ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών, που όμως αναφέρονταν στο… άλλο γεωτρύπανο…
