Της Μαίρης Βενέτη
Οι ευρωπαϊκές αγορές χθες πήραν την πρώτη ψυχρολουσία από την δημοσιοποίηση της εξαμηνιαίας έκθεσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας όσον αφορά την Αξιολόγηση της Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας.
Στην έκθεση αυτή, παραδοσιακά η ΕΚΤ παρέχει τις εκτιμήσεις της όσον αφορά τους δυνητικούς κινδύνους στη σταθερότητα της Ευρωζώνης.
Η ΕΚΤ χωρίς περιστροφές προειδοποίησε ότι η οικονομία της ευρωζώνης κατεβάζει ταχύτητα φέτος και έδωσε ένα μακρύ κατάλογο κινδύνων, αναμενόμενων και μη.
Ξεκινώντας από τις αναμενόμενες ευπάθειες, η ΕΚΤ υποστήριξε ότι η ασθενέστερη των προσδοκιών οικονομική μεγέθυνση και η πιθανή κλιμάκωση της εμπορικής έντασης θα μπορούσαν να προκαλέσουν νέα υποχώρηση των αγορών.
Οι εκτιμήσεις αυτές μόνο έκπληξη δεν προκαλούν, καθώς ήδη από τον Μάρτιο, η Κεντρική Τράπεζα της Ευρωζώνης αναθεώρησε καθοδικά τις εκτιμήσεις της για την πορεία της ανάπτυξης το 2019 στο 1,1% από 1,7% προηγουμένως.
Εν συνεχεία αναφέρθηκε στους επίσης γνωστούς κινδύνους του Brexit, του υψηλού δημόσιου χρέους κάποιων χωρών, αλλά και στα προβλήματα όσον αφορά τη δημοσιονομική προσαρμογή της Ιταλίας και το πώς διαφαίνεται ότι θα τη διαχειριστεί η πολιτική σκηνή.
Πιο συγκεκριμένα, η ΕΚΤ φοβάται ότι αν όντως πραγματοποιηθούν τα καθοδικά ρίσκα όσον αφορά την ανάπτυξη, τότε τα κόστη χρηματοδότησης για τα ευάλωτα κράτη αναμένεται να αυξηθούν, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να αναδύονται εκ νέου οι ανησυχίες για τη βιωσιμότητα χρέους.
Κομψά μεν, ουσιαστικά δε, αναφέρθηκε «φωτογραφικά» στην Ιταλία μέσω της φράσης: «Μία έλλειψη δημοσιονομικής πειθαρχίας, ή καθυστέρηση των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ή ακόμη και αντιστροφή των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων, ίσως αναζωπυρώσει πιέσεις σε πιο ευάλωτα κράτη».
Ενδεχομένως η φράση αυτή να προετοίμασε κατά κάποιον τρόπο και την επιστολή στη Ρώμη που κοινοποίησε λίγες ώρες μετά η Κομισιόν, ζητώντας εξηγήσεις σχετικά με την επιδείνωση των δημοσιονομικών της χώρας.
Μια επιστολή που έδωσε σαφέστατα υπόσταση στα δημοσιεύματα όσον αφορά το ενδεχόμενο να ξεκινήσει η ΕΕ πειθαρχική διαδικασία κατά της Ιταλίας την επόμενη εβδομάδα, για παραβίαση των δημοσιονομικών κανόνων του μπλοκ.
Οι αναφορές σε πιο «ειδικούς» κινδύνους
Η συνέχεια όμως παρουσιάζει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς η Κεντρική Τράπεζα αναφέρθηκε στη χαμηλή τραπεζική κερδοφορία, στις φούσκες στο real estate, αλλά και στον αυξανόμενο αριθμό εταιρειών με χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα.
Για την ΕΚΤ, οι τρεις αυτές συνισταμένες είναι οι βασικές αδυναμίες του χρηματοοικονομικού συστήματος.
Παρόλο που οι υπήρχαν οι απαραίτητες «λειάνσεις» του τύπου: «Είναι θετικό πάντως ότι οι τράπεζες έχουν ενισχύσει τα κεφαλαιακά τους αποθέματα και το χρηματοοικονομικό σύστημα είναι πιο ποικιλόμορφο», η ουσία είναι μία.
Είναι η πρώτη φορά που η ΕΚΤ δεν ανέφερε ενδεικτικά, αλλά έκανε συγκεκριμένη ανάλυση των κινδύνων όσον αφορά εξαιρετικά ευαίσθητους κλάδους.
Ιδιαίτερη ανησυχία εξέφρασε για τον κλάδο των μοχλευμένων δανείων, leverage loans, ο οποίος είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στην υποχώρηση της εταιρικής κερδοφορίας.
Παρόλο που το σαββατοκύριακο θα έχουμε ειδική ανάλυση για τον κλάδο- ο οποίος ζει μέρες δόξας στις ΗΠΑ- και τους κινδύνους που φέρει, θα αναφέρω επιγραμματικά ότι τα μοχλευμένα δάνεια είναι χορηγήσεις που δίνονται προς εταιρείες που συνήθως έχουν ήδη μεγάλα δανειακά βάρη και κακό πιστωτικό ιστορικό.
Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ τονίζει –και ορθώς-ότι η ανάληψη μεγαλύτερων κινδύνων στον κλάδο των επενδυτικών funds αποτελεί μια μεγάλη πηγή ανησυχίας.
Είτε πρόκειται για ομόλογα χαμηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης, είτε για leverage loans-ο όρος αποδίδεται και για απευθείας δάνεια που δίνουν διάφοροι φορείς, hedge funds, private equity κ.α.- η στήλη έχει πολλάκις αναδείξει το εξής: το κυνήγι των αποδόσεων έχει κάνει μόδα την ανάληψη ολοένα και μεγαλύτερου ρίσκου, έναντι να επιτευχθεί λίγο καλύτερη απόδοση από τα «ψίχουλα» των εκδόσεων υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Εν ολίγοις, έχουμε εθιστεί στο να αγοράζουμε «σκουπίδια», για πολύ μικρότερη απόδοση από αυτή που θα έπρεπε να αναλογεί στο ρίσκο που αναλαμβάνουμε.
Αυτό όμως στην ουσία προδίδει ότι υπάρχει πλήρης αποδόμηση της ιερής σχέσης ρίσκου-απόδοσης και αυτήν την ανορθοδοξία αναμφίβολα οι αγορές κάποια στιγμή θα «την πληρώσουν».
Εμμέσως, κομψώς, πλην σαφώς, αυτήν ακριβώς την ευπάθεια ανέδειξε η ΕΚΤ στην πρόσφατη Αξιολόγηση της Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας.
Ανήσυχη εμφανίστηκε επίσης και για τις τράπεζες, καθώς εκτιμά ότι θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν χαμηλά επίπεδα κερδοφορίας - αναμένει αδύναμα κέρδη στον τραπεζικό τομέα, με την απόδοση ιδίων κεφαλαίων στο περίπου 6% τα επόμενα δύο-τρία χρόνια-και σε αυτό το πλαίσιο καλεί τα πιστωτικά ιδρύματα να αντιμετωπίσουν τις διαρθρωτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν για να ενισχύσουν την κερδοφορία τους.
Ακριβώς στο σημείο αυτό η ΕΚΤ αναφέρθηκε και στο σοβαρό ενδεχόμενο διόρθωσης των τιμών των ακινήτων εάν υλοποιηθούν οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη.
Μάλιστα κατά την ΕΚΤ υπάρχουν ενδείξεις ήπιας υπερτιμημένης αγοράς κατοικιών στην ευρωζώνη και για αυτό δεν αποκλείει να ενισχύσει τα εθνικά μακροπροληπτικά μέτρα κεφαλαιακής βάσης, εάν χρειαστεί.
Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή, ή προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερομένων προϊόντων.
Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται, βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δεν δίνεται ότι είναι ακριβείς ή πλήρεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
