Πριν από δυο μήνες είχαμε παρουσιάσει στο άρθρο «Bank Alert! Πώς το «buy now pay later» καταργεί δάνεια και πιστωτικές κάρτες», τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες BNPL (Buy Now Pay Later), όπως είναι η Afterpay, η Seezle, η Affirm και η Klarna, αλλάζουν ριζικά τον χώρο των καταναλωτικών δανείων και των πιστωτικών καρτών. Τον αλλάζουν κατά τέτοιο τρόπο, που διαταράσσουν σε σημαντικό βαθμό, το λεγόμενο retail banking.
Όμως ο ανταγωνισμός απέναντι στο παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα δεν αρκείται στο BNPL. Στην πρόσφατη επιστολή του Jamie Dimon, CEO της αμερικανικής τράπεζας JPMorgan Chase προς τους μετόχους της, αναφερόμενος στο παρόν και στο μέλλον του τραπεζικού συστήματος, παρουσίασε και άλλες πτυχές του νέου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος. Πτυχές που άπτονται του νέου ψηφιακού κόσμου.
Σύμφωνα με τον Jamie Dimon, οι ψηφιακοί κολοσσοί όπως είναι η Amazon, η Apple, η Facebook, η Google, αλλά και η αμερικανική πολυεθνική εταιρεία λιανικού εμπορίου Walmart, που διαχειρίζεται μια αλυσίδα εκπτωτικών υπεραγορών, πολυκαταστημάτων και καταστημάτων τροφίμων, αποτελούν τους μεγαλύτερους ανταγωνιστές των τραπεζών. Οι ανωτέρω εταιρείες, μαζί με τις εταιρείες fintech, τα apps πληρωμών και μεταφορών κεφαλαίων, συνθέτουν το «σκιώδες τραπεζικό σύστημα» (shadow banking system), που αποσπά ολοένα και σημαντικότερο μερίδιο αγοράς από τις παραδοσιακές τράπεζες.
Τι έχει καταφέρει μέχρι σήμερα το σκιώδες τραπεζικό σύστημα
Οι fintech εταιρείες, έχουν καταφέρει να πωλούν ευέλικτα και έξυπνα προϊόντα στους καταναλωτές. Χρησιμοποιούν για τη μεγέθυνση τους, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσεγγίζοντας νέους πελάτες, οι οποίοι δεν υπάρχει λόγος να επισκέπτονται πλέον τραπεζικά υποκαταστήματα, να χρησιμοποιούν τραπεζικές εφαρμογές και να υπόκεινται στους αυστηρούς τραπεζικούς ελέγχους.
Οι ψηφιακοί κολοσσοί λόγω του μεγέθους τους, δημιουργούν τα δικά τους αποκλειστικά εσωτερικά συστήματα, συναλλαγών, πληρωμών και εκκαθαρίσεων, χωρίς να υπόκεινται ούτε στις κεφαλαιακές, αλλά ούτε και στις ρυθμιστικές και εποπτικές απαιτήσεις των παραδοσιακών τραπεζών.
Αν σε αυτό το σύστημα συνυπολογιστούν και οι πάσης φύσης χρηματιστηριακές και επενδυτικές υπηρεσίες, που δεν ελέγχονται από το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα, τότε οι αριθμοί είναι ακόμα πιο αποκαλυπτικοί.
Οι μη τραπεζικές πιστώσεις ανέρχονται στα $18,4 τρισ. Το σύνολο των κεφαλαίων σε μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια, που διαχειρίζονται στις κεφαλαιαγορές, οι μη τραπεζικοί διαχειριστές υπερβαίνει τα $30 τρισ., ενώ το σύνολο των χρημάτων στις αγορές χρήματος ανέρχεται στα $4,3 τρισ. Τέλος, το σύνολο των κεφαλαίων που έχει επενδυθεί σε hedge funds και σε private equity, που δεν ελέγχονται από τις τράπεζες, πλησιάζει τα $8 τρισ.
Ο Jamie Dimon, υποστηρίζει ότι τα μεγέθη αυτά, μπορεί να αντανακλούν τη συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα, όμως από την άλλη πλευρά απαλλάσσουν τις τράπεζες από έναν επιπλέον συστημικό κίνδυνο. Διότι τόσο η ποιότητα αυτών των εξωτραπεζικών δανείων, όσο και των χρηματιστηριακών χαρτοφυλακίων ενέχουν κινδύνους λόγω της απουσίας αυστηρού εποπτικού πλαισίου, στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα και του υψηλότερου βαθμού ρίσκου.
Η εισβολή των fintech, των payments και των ψηφιακών κολοσσών στις μέχρι πρότινος κλασσικές τραπεζικές εργασίες / υπηρεσίες, όπως είναι τα στεγαστικά δάνεια, τα φοιτητικά δάνεια, τα καταναλωτικά δάνεια, οι καταναλωτικοί τραπεζικοί λογαριασμοί και τα συστήματα συναλλαγών, τους επιτρέπουν να κερδίζουν μερίδιο αγοράς, χωρίς να επιβαρύνονται κεφαλαιακά ή διαδικαστικά.
Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα έχει πολύ χαμηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις από τις τράπεζες.
Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα δεν ακολουθεί συγκεκριμένες νόρμες ως προς το ρίσκο του ή τους δείκτες ρευστότητας του.
Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα στις ΗΠΑ ,δεν πληρώνει ασφάλιστρα στο FDIC (Federal Deposit Insurance Corporation). Η JPM για παράδειγμα καταβάλει ετησίως πάνω από $1 δισ.
Η κανονιστική συμμόρφωση των τραπεζών προς τις εποπτικές αρχές των ΗΠΑ, όπως είναι το CFPB (Consumer Financial Protection Bureau), το AML (Anti-money laundering), το KYC (Know your customer) και το OCC (Office of the Comptroller of the Currency), έχει σημαντικό κόστος, σε αντίθεση με το σκιώδες τραπεζικό σύστημα που έχει χαλαρότερες προϋποθέσεις και απαιτήσεις. Το ίδιο συμβαίνει με όλες τις μεγάλες τράπεζες του κόσμου.
Οι μεγάλες τράπεζες όπως η JPMorgan Chase, είναι προφανές ότι θα προσπαθήσουν να υιοθετήσουν, όλες τις δυνατότητες που προσφέρει σήμερα η ψηφιακή τεχνολογία για να αντεπιτεθούν. Όμως, αυτό δεν είναι κάτι ιδιαίτερα εύκολο να επιτευχθεί.
Σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας συμβούλων Accenture που εξειδικεύεται και στο Digital Transformation, μόλις το 10% των ανώτερων διοικητικών στελεχών των κορυφαίων τραπεζών του κόσμου έχουν επαγγελματική εμπειρία σε θέματα τεχνολογίας. Ενώ το 33% των τραπεζών, δε διαθέτει κανένα μέλος Δ.Σ. με τεχνολογική εμπειρία. Η Accenture προτείνει ότι τουλάχιστον το 25% των στελεχών των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών θα πρέπει να έχουν τεχνολογική εμπειρία, έτσι ώστε να μπορέσουν να περάσουν ομαλά οι τράπεζες, στην επόμενη ψηφιακή ημέρα.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
