Το ότι είμαστε η χώρα της ανομίας δεν χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση. Το γνωρίζουμε όλοι και αποτελεί μια κρυφή παραδοχή, ακόμα και πηγή «μαύρου χιούμορ» στην καθημερινότητα μας. Το πρόβλημα είναι αλλού. Ακόμα και όταν προσπαθούμε – κουτσά στραβά- να θεραπεύσουμε τις παθογένειες μας, υιοθετούμε ακραία μέσα που φέρνουν αποτελέσματα αντίθετα του επιδιωκόμενου.
Αυτές οι σκέψεις μου ήλθαν στο μυαλό διαβάζοντας τα σχέδια της κυβέρνησης για τοποθέτηση 388 (αρχικά) καμερών στο λεκανοπέδιο (1.000 σε πλήρη ανάπτυξη). Λογικά κάποιος θα αντιδρούσε λέγοντας «εσύ δεν είσαι που τόσα χρόνια αρθρογραφείς, για την ανάγκη εντατικοποίησης της τροχαίας αστυνόμευσης; Εσύ δε ζητούσες κάμερες…χθες;»
Ζητούσα, ζητώ και θα ζητήσω στο μέλλον όχι 1.000 αλλά...10.000 κάμερες. Αυτό επίσης που ζητώ, είναι λίγη περισσότερη ανάλυση του φαινομένου της τροχαίας παραβατικότητας και λίγη περισσότερη ευελιξία στην εφαρμογή των μέτρων. Η λογική «πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι» έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί!
Εξηγούμαι:
Το φαινόμενο της τροχαίας ανομίας στην πατρίδα μας έχει αρκετά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψιν στο οποιοδήποτε σχέδιο αλλαγής των Νόμων και κατά συνέπεια της καθημερινότητας στην κυκλοφορία πεζών και οχημάτων. Βασική ιδιαιτερότητα. Στην οδική συμπεριφορά είμαστε όλοι παραβάτες! Όλοι! Μηδενός εξαιρουμένου!
Βασικός κανόνας της εγκληματολογίας είναι, πως ένας μικρός αριθμός ατόμων διαπράττει έναν μεγάλο αριθμό εγκλημάτων. Στην οδική συμπεριφορά αυτό δεν ισχύει. Η συμπεριφορά μας πίσω από το τιμόνι, ήταν (και είναι) παραδοσιακά εκτός διαδικασίας κοινωνικοποίησης.
Κανείς, ούτε οι γονείς, ούτε το σχολείο, ούτε κανένα από τα κοινωνικά συστήματα που ασκούν επιρροή πάνω μας, δεν μας έμαθε ποτέ, πως να συμπεριφερόμαστε, όταν ανοίγουμε την πόρτα του αυτοκινήτου ή καβαλάμε μια μηχανή. Και φυσικά το Κράτος, παραδοσιακά αδιαφορούσε. Αφού η κοινωνία δεν το ήθελε, το Κράτος δεν ησχολείτο….
Όταν, λοιπόν, ένα κοινωνικό φαινόμενο όπως η τροχαία ανομία έχει γιγαντωθεί τόσο που αφορά το σύνολο των πολιτών, η αλλαγή της ήδη διαμορφωμένης κατάστασης απαιτεί διάφορες προσαρμογές. Από πολίτες και Πολιτεία.
Διαβάζω, ότι οι κλήσεις θα έρχονται αυτομάτως στο σπίτι (όπως γίνεται στις ΗΠΑ εδώ και 30 χρόνια…) όχι μόνο αν παραβιάσεις ερυθρό σηματοδότη, αλλά ακόμα και αν…πατήσεις διάβαση πεζών περιμένοντας στο φανάρι!
Όλα αυτά σε μια χώρα που κανείς (επιμένω στο κανείς, ούτε εγώ) δεν έχει μάθει να σέβεται ακόμα και τους στοιχειώδεις κανόνες του Κ.Ο.Κ.! Η θεωρία των άκρων, τώρα στην οδική συμπεριφορά!
Ακόμα και ο πιο αδαής κοινωνικός επιστήμονας γνωρίζει, ότι όλα τα μέτρα που αποπειρώνται να αλλάξουν διαμορφωμένες και παγιωμένες κοινωνικές συμπεριφορές, απαιτούν σταδιακή προσαρμογή, ενημέρωση και βαθμιαία αλλαγή νοοτροπίας. Δεν μπορείς εν ολίγοις να μετατρέψεις ανομικούς πολίτες σε νομιμόφρονες, επειδή το αποφάσισες σε μια σύσκεψη!
Η κοινωνία δεν λειτουργεί με αυτοματισμούς ούτε σε δημοσιογραφικούς χρόνους. Απαιτείται σχεδιασμός, πολύμηνη ενημέρωση και υπομονή! Αν επιχειρηθεί αυτό που ακούμε, ότι σχεδιάζεται με τόσο άκομψο τρόπο σαν να πρόκειται για μέτρο διαδικαστικό και όχι για μια ουσιώδη μεταρρύθμιση, θα υπάρξει χωρίς αμφιβολία μια μικρή κοινωνική επανάσταση!
Φανταστείτε σε λίγους μήνες, όλοι να αρχίσουμε να λαμβάνουμε 5-10 κλήσεις την εβδομάδα (!) για παραβάσεις για τις οποίες, μέχρι χθες κανένας δεν έδινε σημασία! Το Κράτος εμφανίζεται, να λέει στον πολίτη «από Δευτέρα, θα είσαι κάποιος…άλλος»! Αντί για συμμόρφωση (όπως ελπίζουν οι επιτελείς) θα υπάρξει οξύτατη μαζική αντίδραση!
Και ποιο θα είναι το επόμενο βήμα; Ένα πολύ σωστό μετρό θα ατονήσει και τελικά θα καταργηθεί στην πράξη, επειδή η εφαρμογή του υπήρξε βεβιασμένη και πρόχειρη. Η Ρώμη δε χτίστηκε σε μια μέρα. Ο Έλληνας επίσης δε θα γίνει νομιμόφρων εν μια…νυκτί. Ας μη θυσιάσουμε μια σημαντική μεταρρύθμιση στον βωμό των πρόσκαιρων εντυπώσεων.
Το «μπράβο» από το «ανάθεμα» απέχουν ελάχιστα…
*Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι εγκληματολόγος διδάκτωρ κοινωνιολογίας της αστυνόμευσης.
