Πρώτα ήρθαν οι τροχαίες παραβάσεις. Το αντικοινωνικό παρκάρισμα που εμποδίζει τους πεζούς και δημιουργεί κινδύνους (γωνίες, πεζοδρόμια, ράμπες), το αντικανονικό που εμποδίζει την κυκλοφορία (διπλοπαρκαρίσματα, στάση όπου να 'ναι για 5 λεπτά), οι αντικανονικοί ελιγμοί (όπισθεν από τα πεζοδρόμια, παραβίαση διπλής λωρίδας).
Στη συνέχεια, ήρθαν τα καταστήματα. Που είδαν ότι θα έχουν πελατεία με ΙΧ. Με την περισσότερη πελατεία, έγιναν περισσότερα και τα καταστήματα. Που είδαν την πελατεία τους να αυξάνεται κι άλλο. Και τέλος, με τα περισσότερα καταστήματα και την περισσότερη πελατεία, οι παραβάσεις γενικεύτηκαν, τις βλέπουμε παντού.
Ύστερα, ήρθε η Τροχαία. Αυτό βέβαια είναι ένα φανταστικό σενάριο, γιατί συμβαίνει πολύ σπάνια και συνήθως μετά από τηλεφώνημα. Το συζητάμε όμως, γιατί η ενίσχυση της αστυνόμευσης είναι το μόνιμο μοτίβο στις προτάσεις των συγκοινωνιολόγων και στις εξαγγελίες των αρμοδίων.
Ίσως, η αφοπλιστική δήλωση των εκπροσώπων της Τροχαίας ή των Δήμων ότι δεν έχουν προσωπικό, θα ήταν και η μόνη ειλικρινής. Αν δεν είχαμε βάσιμες υποψίες ότι το προσωπικό απασχολείται στα γραφεία, ή αν δεν βλέπαμε τους τροχονόμους κάθε πρωί στα φανάρια να διευκολύνουν τα αυτοκίνητα να μπαίνουν στο κέντρο, ενώ γύρω τους οι διασταυρώσεις είναι γεμάτες παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Χωρίς να κόβουν κλήσεις, έστω και για όση ώρα στέκονται εκεί.
Βέβαια, οι απαγορεύσεις είναι πολλές. Μερικές από αυτές εξωπραγματικές. Πώς να γράψεις αυτούς που παρκάρουν 20 μέτρα από τα φανάρια, 12 μέτρα από τα STOP και 5 μέτρα από τις γωνίες ή τις διαβάσεις, όταν έχεις παρκαρισμένους κολλητά στους στύλους των φαναριών, επάνω στις γωνίες και μέσα στις διαβάσεις και τις ράμπες; Αν ασχολούμαστε μόνο με αυτές τις τελευταίες, κάτι καλύτερο θα μπορούσαμε να κάνουμε.
Ας γυρίσουμε όμως στην τοπική οικονομία. Αρχικά, ο επιχειρηματίας θα πάει εκεί που ο πελάτης του θα μπορέσει να παρκάρει, έστω και για λίγο. Γιατί και αυτός και ο πελάτης του ξέρουν ότι θα κάνουν τη δουλειά τους. Μέσα στη γενικευμένη παραβατικότητα. Όλοι ξέρουν ότι η αστυνόμευση, όσο καλές και να είναι οι προθέσεις, δεν θα αποδώσει.
Η επαναφορά της νομιμότητας στους δρόμους δεν είναι τόσο απλή. Έχει εξελιχθεί σε κοινωνικό ζήτημα. Ακριβώς γιατί η παραβατικότητα έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, που τη θεωρούμε κανονικότητα.
Τι γίνεται όμως όταν ένας Δήμος ξεκινάει να κάνει το μοναδικό πράγμα που αποδίδει; Μία ανάπλαση στα πεζοδρόμια, να τα μεγαλώσει στις γωνίες, να στενέψει τους δρόμους, να βάλει κολωνάκια στα πεζοδρόμια; Ή, ακόμα και να κάνει πεζοδρομήσεις.
Πώς θα μου διώξεις την πελατεία και θα μου κλείσεις το μαγαζί μου Δήμαρχε, όταν εγώ το άνοιξα ακριβώς επειδή ο πελάτης μου πάρκαρε (αντικανονικά) ανενόχλητος; Ποιός Δήμαρχος θα ήθελε να μαραζώσουν οι εμπορικοί δρόμοι της πόλης του;
Αυτή είναι η πρώτη αντίδραση. Παρά το ότι οι πεζοδρομήσεις, η πιο δραστική αλλαγή που μπορεί να γίνει σε έναν εμπορικό δρόμο, ξεκίνησαν το 1979, και παρά το ότι οι πεζόδρομοι είναι εδώ και δεκαετίες οι πιο πετυχημένοι εμπορικοί δρόμοι, μέχρι να γίνει αυτό, αρκετοί ξεβολεύονται.
Η αλήθεια είναι, ότι οι δραστηριότητες που από τη φύση τους είναι εξαρτημένες από το αυτοκίνητο, θα επηρεαστούν αρνητικά. Ίσως, μερικοί από αυτούς τους επαγγελματίες αναγκαστούν να μεταφερθούν. Για να αντικατασταθούν όμως από άλλους, πιο ταιριαστούς με τη νέα κατάσταση.
Αυτό θα πρέπει να μας αποτρέψει από τις αναπλάσεις; Ξεχνάμε μήπως ότι ευχαριστημένος πελάτης είναι αυτός που θα περπατήσει με την άνεσή του στην αγορά, σε κανονικά πεζοδρόμια, χωρίς να κάνει μανούβρες ανάμεσα στα αυτοκίνητα; Αυτός που θα παρκάρει λίγο παρακάτω, χωρίς το άγχος μήπως είναι ο άτυχος που θα πάρει μία από τις κλήσεις που κληρώνονται σαν το λαχείο; Αυτός που θα έρθει χωρίς το αυτοκίνητό του; Γιατί περιέργως, υπάρχουν και αυτοί.
Παραβλέπουμε ότι αυτός που δεν θα θέλει να περάσει το Γολγοθά του παρκαρίσματος, πάλι θα πάει στην αγορά με άλλο μέσον, αν εκεί εξυπηρετούνται οι ανάγκες του; Ότι ο καταναλωτής, όταν μία επιχείρηση είναι καλή και προσφέρει αυτό που θέλει, δεν θα της γυρίσει την πλάτη; Ότι σε ένα καλύτερο περιβάλλον, θα έρθουν ακόμα περισσότερες νέες επιχειρήσεις από αυτές που ποντάρισαν στο αντικανονικό παρκάρισμα του βιαστικού περαστικού με το ΙΧ του;
Σε τελευταία ανάλυση, πετυχημένες αγορές είναι αυτές που προσφέρουν ένα ελκυστικό περιβάλλον στους πεζούς. Ο πελάτης, πεζός θα μπει στο μαγαζί, πεζός θα αγοράσει, άσχετα με το μέσον που πήγε μέχρι εκεί. Αντιδράσεις πάντα θα υπάρχουν. Το ξεβόλεμα είναι ενοχλητικό. Στην αρχή. Γιατί στη συνέχεια, σύντομα, όλοι θα είναι ευχαριστημένοι. Και πάνω απ' όλους, ο Δήμαρχος που θα δει την επιλογή του να δικαιώνεται.
Αν κάνουμε μία έρευνα σε εμπορικούς δρόμους που έχουν διώξει το αυτοκίνητο, ή πιο απλά, αν πάμε μία βόλτα σε ένα τέτοιο δρόμο τις ώρες των καταστημάτων, τι συμπέρασμα θα βγάλουμε; Θα προτιμούσαμε να παρκάρουμε με την ψυχή στο στόμα για 5 λεπτά για να ψωνίσουμε τα βασικά; Ή να κάνουμε τις δουλειές μας με την άνεσή μας, να πιούμε την καφεδάρα μας με την ησυχία μας και να νιώσουμε άνθρωποι ανάμεσα σε ανθρώπους, αντί για οδηγοί ανάμεσα σε λαμαρίνες; Εσείς που προτιμάτε να ψωνίζετε; Δεν σας ρώτησαν; Κακώς. Ας σας ρώταγαν.
* Ο Γιάννης Ν. Νικολαΐδης είναι Συγκοινωνιολόγος Μηχανικός
