«Όλα τα εγκλήματα δεν έχουν τον ίδιο αντίκτυπο».
Ακόμα θυμάμαι την ημέρα που το άκουσα αυτό, από έναν κορυφαίο καθηγητή που είχα στις ΗΠΑ στο μάθημα της «Εφαρμοσμένης εγκληματολογίας».
Στο μυαλό μου εκείνη την εποχή που η 17Ν ήταν ακόμα ενεργή και τα μέλη της ασύλληπτα με ένα πέπλο στρεβλού «ηρωισμού» να καλύπτει τις πράξεις της, η τρομοκρατία ήταν το υπ αριθμόν 1 πρόβλημα.
Το είπα στον καθηγητή μου ευθαρσώς. Μειδίασε και με πολλή ευγένεια μου είπε, ότι όσο μαθαίνω, θα αλλάζω άποψη και αυτή είναι η πεμπτουσία της μάθησης. Να αλλάξουν πεποιθήσεις βαθιά ριζωμένες μέσα μας, οι οποίες δεν βασίζονται πουθενά και είναι δημιούργημα λάθος μηνυμάτων ή και βιωμάτων.
«Όλα τα εγκλήματα δεν έχουν τον ίδιο αντίκτυπο». Χθες, με αφορμή το τραγικό περιστατικό σε ναυτιλιακή εταιρεία της Γλυφάδας, οπού 3 συνάνθρωποι μας δεν επέστρεψαν ποτέ στις οικογένειες τους, δολοφονηθέντες από τα χέρια ενός πρώην εργαζόμενου, ξαναθυμήθηκα αυτά τα λόγια.
Πράγματι, η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα έχουν το πλεονέκτημα του να δημιουργούν εντυπώσεις. Μια έκρηξη βόμβας σε ένα Υπουργείο γίνεται αμέσως πρωτοσέλιδο. Το ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ του υποκόσμου επίσης γίνεται με τρόπο εντυπωσιακό, βγαλμένο από τα ευφάνταστα σενάρια σκληρών αστυνομικών ταινιών.
Όλα αυτά δυσφημούν τη χώρα και δημιουργούν ένα αρνητικό κλίμα. Πρωτοσέλιδα του τύπου «γίναμε Σικάγο» κοσμούν τα περίπτερα και τις ενημερωτικές ιστοσελίδες.
Την ψυχή όμως του μέσου πολίτη, τίποτα δεν την αγγίζει περισσότερο από τυχαία εγκλήματα, όπως αυτό που βιώσαμε σήμερα.
Η «τυχαιότητα» είναι αυτή που κάνει δυο ισχυρά φαινόμενα να συναντώνται δημιουργώντας την «τέλεια καταιγίδα».
Αυτό της εγκληματικότητας και αυτό της εγκληματοφοβίας.
Δηλαδή της τέλεσης εγκληματικών πράξεων και του φόβου, ότι κάποιος θα πέσει θύμα εγκληματικής πράξης, ανεξαρτήτως αν ο φόβος είναι βάσιμος ή όχι.
Όταν ο μέσος πολίτης πληροφορείται ένα «τυφλό» εγκληματικό χτύπημα, αυτομάτως ταυτίζεται με τα θύματα. Την ίδια κιόλας στιγμή, ο φόβος ότι αύριο μπορεί εκείνος να έχει την ίδια τύχη, φωλιάζει στην ψυχή του. Η εγκληματοφοβία κυριαρχεί και του αλλάζει τη ζωή.
Το «φίλτρο» του φόβου επισκιάζει τα πάντα. Αρχίζει να σκέφτεται και να πράττει διαφορετικά. Να αλλάζει τις κινήσεις του, να τροποποιεί τις δραστηριότητες του.
Η πραγματικότητα αλλάζει για εκείνον και την οικογένεια του. Όλα σκοτεινιάζουν και η καθημερινότητα αποκτά ένα γκρίζο χρώμα.
Είναι αδιαμφισβήτητο λοιπόν, ότι αυτού του είδους τα εγκλήματα οφείλουν να γίνουν η κορυφαία προτεραιότητα των διωκτικών αρχών και της Πολιτείας.
Επιπλέον, είναι σημαντικό οι επιχειρήσεις να αντιληφθούν, ότι το θέμα της ασφάλειας προσωπικού και εγκαταστάσεων αφορά και σε εκείνους και όχι μόνο στην αστυνομία.
Το ζήτημα της ασφάλειας είναι τόσο πολυεπίπεδο που η συνδρομή των πολιτών και κατ επέκταση των επιχειρήσεων, οργανισμών και γενικώς του ιδιωτικού τομέα είναι καθοριστική.
Οι εταιρίες οφείλουν να έχουν σχέδια ασφάλειας εξειδικευμένα για τις ιδιαιτερότητες τους καθώς και εκπαιδευμένο προσωπικό που θα συνεργάζεται με τις Αρχές στην αντιμετώπιση περιστατικών που άπτονται της ακεραιότητας ανθρωπίνων πόρων και εγκαταστάσεων.
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, φαίνεται, ότι ο δράστης εκμεταλλεύτηκε ένα κενό ασφάλειας και εισέβαλε στο χώρο της ναυτιλιακής εταιρίας οπλισμένος.
Αυτό το κενό στοίχισε 3 ζωές. Καιρός να κλείσουν κάθε λογής «τρύπες» στον σχεδιασμό ασφάλειας κράτους και εταιρειών.
Είναι σημαντικό, να θυμόμαστε κάτι. Η έννοια της απόλυτης, καθολικής ασφάλειας δεν υπάρχει πουθενά.
Ο δράστης του σημερινού περιστατικού αυτοκτόνησε. Από τη στιγμή που κάποιος είναι διατεθειμένος να χάσει τη ζωή του προκειμένου να εγκληματήσει, δεν τον σταματά τίποτα.
Υπάρχουν όμως πρωτόκολλα και βαθμοί ετοιμότητας, που επιτρέπουν τον έλεγχο των περιστατικών και αποτρέπουν τις πιθανότητες κλιμάκωσης.
Δεν είναι πλέον υπερβολή, να πούμε, ότι οι αστυνομικές αρχές αλλά και όλοι μας, βιώνουμε ένα ιδιότυπο «αντάρτικο πόλεων» με πολλές προεκτάσεις, εκφάνσεις και ιδιαιτερότητες.
Η αυξημένη επαγρύπνηση αλλά και η εκπαίδευση είναι εκ των ων ουκ άνευ.
Για να επιστρέφουμε όλοι τα βράδια στους αγαπημένους μας…
*Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι εγκληματολόγος, διδάκτωρ κοινωνιολογίας της αστυνόμευσης
