Ενώ η τεράστια πυρκαγιά σάρωνε τα προάστια της Αθήνας, οι επιστήμονες στην Ευρώπη προσπαθούσαν να κατανοήσουν γιατί «ακραίες» πυρκαγιές όπως αυτή γίνονται όλο και πιο συχνές. Οι συνθήκες για ορισμένες από αυτές τις σφοδρές πυρκαγιές έχουν γίνει τρεις έως 20 φορές πιο πιθανές, σύμφωνα με έρευνα που επικαλείται το Sky News σε ανάλυσή του σχετικά με τη συσχέτιση της κλιματικής αλλαγής με μεγάλες φωτιές όπως αυτή στη βορειοανατολική Αττική.
Η νέα αυτή μελέτη για τις ακραίες πυρκαγιές και το κατά πόσο μπορούμε να τις προβλέψουμε, έρχεται με αφορμή μια συγκλονιστικά καταστροφική περίοδο πυρκαγιών από τον Μάρτιο του 2023 έως τον Φεβρουάριο του 2024, αναφέρει η συντάκτρια του άρθρου.
Οι φλόγες που έσπασαν κάθε ρεκόρ έκαψαν τον Καναδά και «έβαψαν» τον ουρανό στη Νέα Υόρκη με ένα δυστοπικό πορτοκαλί και γκρι. Οι μεγαλύτερες καταγεγραμμένες πυρκαγιές στην Ευρωπαϊκή Ένωση στοίχισαν τη ζωή σε 19 ανθρώπους στην Ελλάδα, ενώ οι πυρκαγιές στη δυτική Αμαζονία ρύπαναν τον αέρα σε πολλές περιοχές.
Η αρθρογράφος αναφέρεται σε μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό Nature σύμφωνα με την οποία «οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις πυρκαγιές την περίοδο 2023-2024 ήταν 16% πάνω από τον μέσο όρο, εκτοξεύοντας στην ατμόσφαιρα 8,2 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Και, αν δεν ήταν μια ήσυχη περίοδος πυρκαγιών στις αφρικανικές σαβάνες, οι παγκόσμιες εκπομπές ρύπων από τις πυρκαγιές θα ήταν οι μεγαλύτερες από κάθε άλλη περίοδο πυρκαγιών που έχει καταγραφεί από το 2003».
Τι είναι μια «ακραία» πυρκαγιά;
Δεν υπάρχει ένας ορισμός για το τι συνιστά μια ακραία πυρκαγιά, καθώς όλα σχετίζονται με την τοποθεσία όπου εξελίσσεται, δήλωσε ένας από τους συγγραφείς, ο δρ Ντάγκλας Κέλι, από το Κέντρο Οικολογίας και Υδρολογίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKCEH), προσθέτοντας ότι κριτήρια θα μπορούσαν να αποτελέσουν στοιχεία όπως η καμένη έκταση, η ένταση ή το πόσο ασυνήθιστες είναι.
Χρησιμοποίησαν τρεις τεράστιες πυρκαγιές στον Καναδά, την Ελλάδα και τη δυτική Αμαζονία πέρυσι ως μέτρο σύγκρισης.
«Η φωτιά στην Αττική θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ακραία πυρκαγιά λόγω της εγγύτητας και των πιθανών ζημιών στους ανθρώπους» δηλώνει ο Τζο Μακνόρτον από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Καιρικών Προβλέψεων (ECMWF).
«Με 200.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, οι φετινές πυρκαγιές στην Ελλάδα εξακολουθούν να είναι πολύ μικρότερες από τα 900.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα που κάηκαν την περασμένη αντιπυρική περίοδο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι σημερινές φλόγες βρίσκονται στο "μεσοδιάστημα δασικής έκτασης-αστικού χώρου» που μπορεί να φέρουν απώλειες ζωών, καταστροφές, οικονομικές καταστροφές» προσθέτει ο ΜακΝόρτον.
Η κλιματική αλλαγή αύξησε τις πιθανότητες ακραίων πυρκαγιών το 2023
Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή κατέστησε τις συνθήκες του 2023-24 αύξησε τρεις φορές τις πιθανότητες πυρκαγιάς το 2023-24 σε Ελλάδα και Καναδά και 20 φορές στη δυτική Αμαζονία, σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature.
Στη συνέχεια εξέτασαν το ερώτημα «πόσο πιθανό είναι να τις έχουμε στο μέλλον», απαντώντας ότι «αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2100, τηρώντας τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού, μια τέτοια πυρκαγιά στον Καναδά θα είναι δύο έως τρεις φορές πιο πιθανή, αλλά δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή σε Ελλάδα και δυτική Αμαζονία.
Αν, όμως, η θερμοκρασία στον πλανήτη αυξηθεί πάνω από 3 βαθμούς Κελσίου, τότε ακραίες πυρκαγιές όπως η περσινή θα είναι έως και 11 φορές πιο πιθανές στον Καναδά, τρεις φορές στην Ελλάδα και 1,3 στη δυτική Αμαζονία».
Πώς επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τις ακραίες πυρκαγιές;
Σύμφωνα με τον καθηγητή στο πανεπιστήμιο East Anglia, Μάθιου Τζόουνς, η κλιματική αλλαγή «αυξάνει σαφώς» τις συνθήκες εκδήλωσης πυρκαγιάς.
«Οι αυξημένες θερμοκρασίες ξηραίνουν τα δάση, γεγονός που καθιστά μια πυρκαγιά πιο πιθανό να εξαπλωθεί» λέει ο δρ Τζόουνς, προσθέτοντας ότι μπορεί να αυξήσει την ξηρή βλάστηση που παρέχει περισσότερη «καύσιμη ύλη» για τη φωτιά.
Οι ανθρώπινοι παράγοντες επηρεάζουν επίσης τις πυρκαγιές, όπως οι εμπρησμοί, η αλλοίωση του φυσικού τοπίου ή ο τρόπος αντιμετώπισής τους.
Πώς επηρεάζουν οι πυρκαγιές την κλιματική αλλαγή;
Παρόλο που ο αριθμός των ακραίων πυρκαγιών αυξάνεται, η συνολική έκταση της γης που καίγεται έχει μειωθεί.
Ωστόσο, αυτό που πραγματικά απασχολεί τους επιστήμονες είναι η αύξηση των πυρκαγιών στα δάση καθώς αυτές απελευθερώνουν περισσότερες εκπομπές άνθρακα, δημιουργούν μεγαλύτερο κίνδυνο για τους ανθρώπους και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστούν.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων από πυρκαγιές έχουν μειωθεί ελάχιστα παρόλο που οι καμένες εκτάσεις έχουν μειωθεί - και υπάρχει φόβος ότι οι παγκόσμιες εκπομπές από πυρκαγιές θα μπορούσαν σύντομα να αυξηθούν.
Οι πιο ακραίες πυρκαγιές στον Καναδά και τη δυτική Αμαζονία είναι «αρκετά ανησυχητικές... σε οικοσυστήματα που συγκρατούν πολύ άνθρακα και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν αντιμετωπίζουν πολλές πυρκαγιές σήμερα, οπότε δεν έχουν πραγματικά προσαρμοστεί σε αυτές», δήλωσε ο δρ Κέλι.
Τι μπορεί να γίνει;
Η Κλερ Μπαρνς από το Imperial College του Λονδίνου, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι ελπίζει ότι η έκθεση «θα βοηθήσει στις προετοιμασίες για τις πυρκαγιές και θα βοηθήσει τον κόσμο να κατανοήσει ότι αυτές θα συνεχίσουν να χειροτερεύουν έως ότου τα ορυκτά καύσιμα αντικατασταθούν από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι οι εκπομπές πρέπει να μειωθούν προκειμένου να αποφευχθεί ο μελλοντικός κίνδυνος - αλλά θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να φανεί αυτό.
Στο μεταξύ, επισημαίνουν οι συντάκτες, οι ηγέτες θα πρέπει να εξετάσουν την προστασία των δασικών ορίων, να βοηθήσουν στο να μειωθεί η «καύσιμη ύλη» στα δάση και να επενδύσουν περισσότερο σε συστήματα πρόβλεψης έγκαιρης προειδοποίησης.
