«Η αστυνόμευση είναι σαν την αλυσίδα ενός ποδηλάτου. Όταν είναι στη θέση της, κανείς δεν ασχολείται μαζί της. Όταν φύγει από τη ράγα, ανοίγουν οι Πύλες της Κολάσεως».
Robert Reiner (διάσημος Βρετανός εγκληματολόγος)
Έχω κατ’ επανάληψη τονίσει, ότι η αστυνόμευση είναι δύσκολη και σύνθετη υπόθεση. Οι αστυνομικοί επιχειρούν όλο το 24ωρο, σε ένα «πεδίο» περίπλοκο, απρόβλεπτο και εν πολλοίς «σκοτεινό» όπου νομιμόφρονες και παράνομοι συνυπάρχουν χωρίς κανείς να φέρει κάποιο διακριτικό. Οφείλουν να είναι αποτελεσματικοί αλλά και σύννομοι, σκληροί με τους εγκληματίες και φιλικοί με τους πολίτες και όλα αυτά, ενώ κάθε τους πράξη αναλύεται και κρίνεται, όχι βάσει πραγματικών συνθηκών αλλά από την άνεση του καναπέ.
Ποιος είναι λοιπόν ο λόγος που η αστυνομία μας εκτίθεται συχνά πυκνά;
Μήπως είναι η ανικανότητα της, όπως επιπόλαια και προκλητικά ισχυρίζεται η αντιπολίτευση; Ναι, η ίδια αντιπολίτευση που ήθελε να… αφοπλιστεί η ΕΛ.ΑΣ (μη ξεχνιόμαστε), η ίδια αντιπολίτευση που δε χάνει ευκαιρία να μιλάει απαξιωτικά για «μπάτσους», η ίδια αντιπολίτευση που αντιμετωπίζει πάντα τα σώματα ασφάλειας με ταξικό μίσος, τοξικότητα και κυνισμό.
Όχι λοιπόν. Ως εγκληματολόγος με διεθνή εμπειρία, παραστάσεις και βιώματα μπορώ να βεβαιώσω, ότι τα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ είναι ιδιαιτέρως υψηλού επιπέδου, μόρφωσης και γενικότερης κατάρτισης. Είχα την τύχη να γνωρίσω και να συνεργαστώ με πολλούς εξ αυτών και έχω άριστες εντυπώσεις για τον επαγγελματισμό και το φρόνημα τους.
Μήπως υπάρχει ζήτημα βούλησης; Σε καμία περίπτωση. Πολιτική και φυσική ηγεσία και ξέρουν και θέλουν και μπορούν. Τα διαπιστευτήρια τους μπορούν να πείσουν και τους πλέον δύσπιστους.
Τότε τι;
Δυστυχώς, η «ΕΛ.ΑΣ» πάσχει από την ίδια «ασθένεια με την... «ΕΛΛΑΣ».
Αυτή της προβληματικής νοοτροπίας.
Έχω αναφέρει πολλάκις, ότι η αστυνομία είναι σαρξ εκ της σαρκός της Ελληνικής κοινωνίας. Ο Έλληνας αστυνομικός εμφορείται από τα ίδια προσόντα και αρετές, αλλά και πάσχει από τις ιδίες παθογένειες με τον μέσο Έλληνα.
Μια ματιά γύρω μας μπορεί να μας πείσει.
Τα σήματα της τροχαίας δεν υπάρχουν για να ρυθμίζεται η κυκλοφορία και να τηρείται η τάξη, όπως σε όλες τις ευνομούμενες χώρες. Υπάρχουν για να βρουν την άκρη οι ασφαλιστικές εταιρίες, αφού γίνει ένα ατύχημα.
Με την ίδια «λογική», τα πρωτόκολλα ενεργειών της ΕΛ.ΑΣ δεν υπάρχουν για την εύρυθμη λειτουργία του σώματος, αλλά για να βρουν τον υπεύθυνο μετά από μια Ε.Δ.Ε.
Όλοι μας είμαστε πολύ εύκολοι στο να απαξιώσουμε οποιαδήποτε εκπαίδευση, διδαχή και να αποτινάξουμε από πάνω μας οποιαδήποτε γνώση πήραμε από κάθε είδους «σχολείο».
Όποιος τηρεί Νόμους, πρωτόκολλα και διαδικασίες αυτομάτως απαξιώνεται δια χαρακτηρισμών ή και προσβολών.
«Κολλημένος», «τυπολάτρης» είναι μερικοί από τους πιο ήπιους, όλοι ξέρουμε και άλλους, που χρησιμοποιούμε συνήθως και δεν μπορούν να γραφτούν…
Σε κάθε επάγγελμα, η νοοτροπία είναι τουλάχιστον το 50% λένε στις αστυνομικές σχολές των ΗΠΑ. Όσα ταλέντα, όση γνώση και όσες ικανότητες αν έχει κάποιος, αν δεν εμφορείται από επαγγελματισμό, φιλότιμο και προσήλωση σε διαδικασίες, βαδίζει με σιγουριά στον γκρεμό.
Το πρώτο πράγμα που μαθαίνουν οι Έλληνες αστυνομικοί είναι να… ξεχάσουν όσα έμαθαν στην εκπαίδευση τους!
Ακόμα θυμάμαι την ειρωνική αντίδραση αστυνομικών, όταν τους είπα, πως στις ΗΠΑ διδάσκονται να κρατάνε τον καφέ τους, με το αντίθετο χέρι από αυτό που χρησιμοποιούν για το όπλο τους, διότι σε μια έκτακτη ανάγκη θα καθυστερήσουν να το τραβήξουν.
Με χαρακτήρισαν κολλημένο, ενώ αυτή η πρακτική σώζει ζωές…
Η εκπαίδευση στα πρωτόκολλα και στις διαδικασίες έχει σκοπό να αλλάξει τη νοοτροπία του «πολίτη», που κουβαλά ο αστυνομικός και να τον κοινωνικοποιήσει επαγγελματικά σε ένα καινούριο πλαίσιο συμπεριφοράς, ευθυνών και πρακτικής.
Ο Αμερικάνος αστυνομικός, όταν βάζει το πηλήκιο και τη στολή, «μεταμορφώνεται», διότι εκείνη τη στιγμή παίζει έναν συγκεκριμένο ρόλο.
Παύει να είναι πατέρας, γιος, σύζυγος. Ξεχνάει τις συνήθεις και τις αδυναμίες της προσωπικής του ζωής. Αγνοεί το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, που τον οδηγεί στο να αποφεύγει τον κίνδυνο και τρέχει προς την πηγή του κινδύνου.
Παύει να σκέφτεται τη φυσική του οικογένεια και βλέπει τον κάθε πολίτη σαν συγγενή του.
Και κυρίως την κάθε γυναίκα, που έρχεται να ζητήσει βοήθεια ως αδελφή του. Την οποία οφείλει να συνοδεύσει στο σπίτι της, όταν νιώθει φόβο. Είτε υπάρχει πρωτόκολλο είτε όχι…
Ας μη κοιτάμε αλλού. Οι (πολλές) αρετές του Έλληνα αστυνομικού καλύπτονται από ένα πυκνό σύννεφο, το οποίο λέγεται προβληματική νοοτροπία.
Τα πολλά προσόντα του τα σκιάζει μια καταχνιά, ένα μείγμα ωχαδερφισμού και χαλαρότητας που έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά ενός συλλογικού υποσυνείδητου.
Το έχω ξαναγράψει και δε θα κουραστώ να το γράφω!
Έχουμε το κουράγιο να δούμε τον καθρέφτη;
Αντέχουμε;
* Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι εγκληματολόγος, διδάκτωρ κοινωνιολογίας της αστυνόμευσης
