Έχοντας καλοσυνηθίσει το τελευταίο δίμηνο βλέποντας την τιμή του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου σε σταθερή πτώση, είναι γεγονός πως δεν χαρήκαμε καθόλου από την έντονη άνοδο των συμβολαίων του την Δευτέρα και την Τρίτη. Ενώ την Παρασκευή 11 Νοεμβρίου το Dutch TTF είχε κλείσει κοντά στα 98 Ευρώ/Mwh, την Δευτέρα σκαρφάλωσε προς τα 114 Ευρώ/Mwh σημειώνοντας άνοδο 16%.
Την Τρίτη η άνοδος συνεχίστηκε και το συμβόλαιο πλησίασε στα 128 Ευρώ/Mwh, πριν υποχωρήσει κλείνοντας στα 121,5 Ευρώ/Mwh, με άνοδο 6,86%. Ευτυχώς, τα πράγματα ηρέμησαν στην συνέχεια και η τιμή του Dutch TTF επέστρεψε προς τα 110 Ευρώ/Mwh προς το τέλος της εβδομάδας που μας πέρασε.
Σε αντίθεση με τα διάφορα ανοδικά επεισόδια που μας ταλαιπώρησαν το προηγούμενο διάστημα, η άνοδος δεν είχε καμία σχέση με τον μέχρι πρότινος μπαμπούλα της αγοράς, δηλαδή το ρωσικό φυσικό αέριο. Οι ένοχοι ήταν δύο: Οι μετεωρολογικές προβλέψεις που έκαναν λόγο για ένα πρώτο κύμα ψύχους προς το τέλος της εβδομάδας στην Βόρεια Ευρώπη και οι πληροφορίες από τις ΗΠΑ σχετικά με το πότε θα επαναλειτουργήσει η εξέδρα υγροποίησης φυσικού αερίου της Freeport LNG.
Θυμίζουμε πως από τις εγκαταστάσεις υγροποίησης φυσικού αερίου και φόρτωσης LNG της παραπάνω εταιρείας φεύγει προς εξαγωγή τουλάχιστον το 15% των αμερικανικών εξαγωγών του πολύτιμου καυσίμου. Η πυρκαγιά που σημειώθηκε στα μέσα Ιουνίου και οι εκρήξεις που ακολούθησαν έβγαλαν εκτός λειτουργίας τις εγκαταστάσεις της εταιρείας και στάθηκε η αφορμή για την έναρξη του μεγάλου καλοκαιρινού ράλι στην τιμή του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου από τα 85 Ευρώ/Mwh στα 350 Ευρώ/Mwh μέσα σε ένα δίμηνο.
Ενώ λοιπόν το αρχικό χρονοδιάγραμμα, το οποίο ήταν σε ισχύ μέχρι το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, πρόβλεπε πως τα πρώτα φορτία LNG θα έφευγαν από το Freeport του Τέξας, τα τελευταία νέα άλλαξαν εντελώς την κατάσταση. Πληροφορίες του Bloomberg και άλλων ειδησεογραφικών πρακτορείων αναφέρουν πως οι επισκευές των βλαβών θα πάρουν τελικά περισσότερο χρόνο και η επαναλειτουργία της εξέδρας φόρτωσης LNG πρέπει να αναμένεται στις αρχές του 2023.
Εφόσον επιβεβαιωθούν οι σχετικές πληροφορίες, πρόκειται για μία σαφώς αρνητική εξέλιξη, καθώς στην ουσία συνεπάγεται μείωση των φορτίων LNG που θα ταξιδέψουν από τις ΗΠΑ προς τον υπόλοιπο κόσμο και ειδικότερα προς την Ευρώπη. Άποψή μας είναι πως η απότομη άνοδος στην τιμή του ευρωπαϊκού αερίου που είδαμε στην αρχή της εβδομάδας οφείλεται κυρίως στα νέα από το Freeport και πολύ λιγότερο στις προβλέψεις για τον καιρό των επόμενων ημερών.
Εν τω μεταξύ, στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού τα νέα για την καθυστέρηση της επαναλειτουργίας της Freeport LNG έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα προκαλώντας υποχώρηση των τιμών οι οποίες είχαν αρχίσει να ανεβαίνουν λόγω των προβλέψεων για εμφάνιση των πρώτων κυμάτων ψύχους στις ΗΠΑ. Προφανώς, αυτό δεν είναι καθόλου παράδοξο. Η καθυστέρηση της επαναλειτουργίας της Freeport LNG σημαίνει πως θα υπάρχει περισσότερο φυσικό αέριο διαθέσιμο για κατανάλωση εντός των ΗΠΑ, οπότε τα νέα πως ο καιρός θα κρυώσει έπαψαν να έχουν την ίδια σημασία.
Έχουμε πει πολλές φορές πως αυτό που θα κρίνει την πορεία των τιμών στο ευρωπαϊκό φυσικό αέριο (και στο αμερικανικό και στο ασιατικό, αλλά εμάς μας ενδιαφέρει κυρίως το ευρωπαϊκό) θα είναι πάνω απ’ όλα το πόσο κρύοι θα είναι οι επόμενοι μήνες στο Βόρειο Ημισφαίριο. Ο ρόλος των καιρικών συνθηκών έγινε όμως ξαφνικά ακόμα πιο σημαντικός μετά τις δυσκολίες που παρουσιάστηκαν στην Freeport LNG.
Οι αγορές φυσικού αερίου θα είναι πλέον περισσότερο ευαίσθητες και θα αντιδρούν πιο νευρικά σε οποιαδήποτε άλλο κακό νέο είτε αυτό έχει σχέση με τις καιρικές συνθήκες είτε με πιθανά πρόσθετα προβλήματα στην προσφορά φυσικού αερίου όπως αυτό της Freeport LNG. Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε πως οι καιρικές συνθήκες δεν επηρεάζουν μόνο την κατανάλωση φυσικού αερίου αλλά και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές. Στους εφιάλτες μας θα βλέπουμε συνεχείς βροχές και χιονοπτώσεις χωρίς να φυσάει άνεμος.
Μιλώντας για το φυσικό αέριο, το οποίο μας έχει ταλαιπωρήσει αφάνταστα μέσα στο 2022, το μυαλό μας πηγαίνει και στο δεύτερο πιο σημαντικό για τους καταναλωτές καύσιμο, το πετρέλαιο. Καθώς ξεκινάει σιγά σιγά ο χειμώνας, η τιμή του είναι σχετικά σταθερή αλλά αυτό προφανώς δεν πρέπει να μας προκαλεί εφησυχασμό.
Πρέπει να φοβόμαστε και εκεί πως με την πρώτο ψυχρό κύμα η τιμή του μπορεί να εκτοξευθεί; Μάλλον όχι. Η αγορά πετρελαίου δεν είναι τόσο ευαίσθητη στην έλευση των ψυχρών μετώπων όπως αυτή του φυσικού αερίου. Αυτό προφανώς δεν σημαίνει πως μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι. Ούτως ή άλλως, η τιμή του δεν είναι και τόσο χαμηλή, σίγουρα θα θέλαμε να την δούμε να πέφτει.
Αυτό δεν είναι πολύ εύκολο, θα γίνει μόνο αν ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας μειωθεί σημαντικά. Μία τέτοια εξέλιξη δεν πρέπει να αποκλειστεί αλλά δεν είναι και απόλυτα σίγουρο πως θα προκαλέσει την πτώση της τιμής του αργού πετρελαίου και των παραγώγων προϊόντων του αφού οι χώρες του OPEC θα κάνουν ό,τι μπορούν για να μειώσουν την παραγωγή και να κρατήσουν την τιμή κοντά στα σημερινά επίπεδα, δηλαδή όχι κάτω από τα 85 με 90 δολάρια το βαρέλι για την ποικιλία Brent. Ενόψει του χειμώνα όμως, εμάς μας απασχολεί περισσότερο το αν υπάρχει περίπτωση να δούμε μία απότομη άνοδο που θα επιβαρύνει τους οικιακούς, επιχειρηματικούς και κρατικούς προϋπολογισμούς.
Από αυτή την σκοπιά πρέπει να μας απασχολούν δύο πράγματα: η κατάσταση της κινεζικής οικονομίας και η αντίδραση της αγοράς πετρελαίου στην έναρξη εφαρμογής των μέτρων «εναντίον» του ρωσικού πετρελαίου από τις δυτικές χώρες.
Όπως είχαμε δει και πολύ πρόσφατα (Θα δούμε το πετρέλαιο στα 200 δολάρια;) με αφορμή τα σενάρια για εκτόξευση της τιμής του πετρελαίου στα 200 δολάρια/βαρέλι, αν η κινεζική ηγεσία αποφασίσει την σταδιακή εγκατάλειψη των μέτρων περιορισμού της εξάπλωσης της πανδημίας η αύξηση της ζήτησης για πετρέλαιο θα είναι αρκετά σημαντική.
Με δεδομένο πως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των περισσότερων ειδικών, η ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης είναι οριακή, η αντίδραση των αγορών θα μπορούσε να είναι αρκετά δυναμική και να οδηγήσει το πετρέλαιο πάλι πάνω από τα 100 δολάρια/βαρέλι, ίσως και προς τα υψηλά της άνοιξης προς τα 130.
Σε μία τέτοια περίπτωση, ενδιαφέρον θα έχει η αντίδραση των χωρών του OPEC οι οποίες έχουν δηλώσει πολλές φορές πως αν η ζήτηση αυξηθεί θα προσπαθήσουν να αυξήσουν την παραγωγή, όπως την μειώνουν όταν μειωθεί και η ζήτηση.
Όσον αφορά στην υπόθεση των μέτρων κατά του ρωσικού πετρελαίου, είναι φανερό πως αυτή την στιγμή υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα στην αγορά για τις πιθανές συνέπειές της. Η δυτική πλευρά υποστηρίζει πως θα έχει σαν αποτέλεσμα την πτώση των διεθνών τιμών αλλά κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος. Από την άλλη μεριά, αρκετοί υποστηρίζουν πως θα φέρει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.
Αν η εφαρμογή των μέτρων ξεκινήσει πραγματικά την 5η Δεκεμβρίου, υποθέτουμε πως μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχει φανεί προς τα που οδηγείται η κατάσταση. Αν η τιμή πέσει δεν θα χάσουμε τον ύπνο μας, αν όμως ανεβεί θα πρέπει να ανησυχήσουμε γιατί τότε δεν πρέπει να περιμένουμε την βοήθεια του OPEC με την μορφή της αύξησης της παραγωγής.
Είναι φανερό πως η κατάσταση στην αγορά φυσικού αερίου έχει γίνει πιο επικίνδυνη από την στιγμή που θα καθυστερήσει κατά δύο τουλάχιστον μήνες η επαναλειτουργία του σταθμού υγροποίησης και φόρτωσης φυσικού αερίου της Freeport LNG. Η κατάσταση στην αγορά πετρελαίου είναι κάπως διαφορετική αλλά και εδώ είναι βέβαιο πως σύντομα θα περάσουμε σε μία περίοδο μεγάλης νευρικότητας καθώς θα πλησιάζει η ημερομηνία έναρξης εφαρμογής των μέτρων εναντίον του ρωσικού πετρελαίου.
Οι τωρινές τιμές των δύο πολύτιμων ενεργειακών πρώτων υλών μπορεί να είναι αρκετά ψηλές σε σχέση με τον μέσο όρο των προηγούμενων ετών αλλά δεν βρίσκονται σε επίπεδα που μπορούν να θεωρηθούν καταστροφικά. Επειδή όμως οι ισορροπίες στις δύο αυτές αγορές είναι πραγματικά πολύ εύθραυστες, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο εμφάνισης ακραίων καταστάσεων και να συνεχίσουμε την προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας με κάθε τρόπο.
Αυτό βέβαια δεν είναι δυνατόν να μας προστατέψει από τον κίνδυνο όξυνσης της ενεργειακής κρίσης, είναι όμως πιο λογική κίνηση από το να προσευχόμαστε να έχουμε έναν ήπιο χειμώνα.
