Τα ήρεμα νερά στις ενεργειακές αγορές δεν αποτελούν εγγύηση για το μέλλον. Σκαμπανεβάσματα πάντα θα υπάρχουν και μόνο οι ΑΠΕ προσφέρουν ένα φθηνό και προβλέψιμο κόστος σε βάθος ετών, κάτι που οι μεγάλοι παίκτες γνωρίζουν πλέον καλά.
Σε πολύ χοντρικές γραμμές αυτή είναι η φιλοσοφία που διέπει τα πράσινα διμερή, μακροχρόνια συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας, μια αγορά που δεν ξεπερνά προς το παρόν το 1GW στην Ελλάδα, πολύ πίσω από τα μεγέθη της Ισπανίας και της Γερμανίας, αλλά που αναπτύσσεται ταχύτατα.
Τα νέα από τη συγκεκριμένη αγορά είναι ότι η Ελλάδα φιγουράρει πλέον στην 5η θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης με τα περισσότερα Power Purchase Agreements (PPAs), όπως λέγονται. Είναι πίσω μόνο από τις Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία και Βρετανία και μπροστά από Γαλλία, Σουηδία, Φινλανδία, Πορτογαλία, στο European PPA Market Outlook 2024, που εξέδωσε πρόσφατα η ελβετική Pexapark, κορυφαίος παίκτης στο αντικείμενο.
Εκεί προσανατολίζονται όλο και περισσότεροι, το μοντέλο αυτό προκρίνει και η κυβέρνηση για να στηρίξει τη βιομηχανία, αλλά και για χαμηλό αγροτικό ρεύμα για «2+8» χρόνια.
Σε τροπολογία που αναμένεται να καταθέσει ίσως και σήμερα το ΥΠΕΝ στη Βουλή, θα ορίζεται η κατ' απόλυτη προτεραιότητα παροχής όρων σύνδεσης σε φωτοβολταϊκά, που αφενός έχουν συνάψει PPAs με εγχώριες βιομηχανίες, αφετέρου πρόκειται να τροφοδοτήσουν με «πράσινο» ρεύμα τους αγρότες. Το δια ταύτα της ρύθμισης είναι το «κατ' απόλυτη προτεραιότητα».
Στα έργα αυτά δίνεται το απόλυτο προβάδισμα, θα μπουν στο σύστημα πριν από οποιοδήποτε άλλο στις υφιστάμενες σειρές. Και αυτό με τη σειρά του σημαίνει πως θα μείνουν «εκτός του κάδρου» των αυξημένων περικοπών που πρόκειται να ισχύσουν για κάθε έργο ΑΠΕ που από εδώ και στο εξής θα λαμβάνει όρους σύνδεσης, λόγω του απόλυτα κορεσμένου ηλεκτρικού χώρου. Διατηρείται δηλαδή γι’ αυτά ο «κόφτης» στο 28% της έγχυσης ενέργειας στο σύστημα αντί για 40%- 45%, όπου λέγεται ότι θα πάει, για όλα τα υπόλοιπα.
Στη ρύθμιση δεν θα αναφέρεται νούμερο, αλλά εκτιμάται ότι θα αφορά ένα διόλου ευκαταφρόνητο όγκο φωτοβολταϊκών, άνω των 1.300 MW, εκ των οποίων 600 MW για τη βιομηχανία, και τα υπόλοιπα για τους αγρότες.
Στην πρώτη διετία, ο αγρότης θα αγοράζει ρεύμα, σε χαμηλές τιμές, αλλά από το υφιστάμενο ενεργειακό μείγμα του παραγωγού. Και από εκεί και μετά, για 8 χρόνια, θα προμηθεύεται ρεύμα, σε ακόμη χαμηλότερες τιμές μόνο από φωτοβολταϊκά, που θα κατασκευαστούν, αποκλειστικά γι αυτό το σκοπό.
Το μοντέλο είναι ανάλογο με τις συμφωνίες της ΔΕΗ με Viochalco και Τιτάν, όπου τα πρώτα δυο χρόνια το ρεύμα προέρχεται μόνο από μονάδες αερίου και υδροηλεκτρικά. Και την επόμενη 8ετία, η συμβατική ηλεκτροπαραγωγή θα αντικατασταθεί με τα μεγάλα φωτοβολταϊκά που αναπτύσσει ήδη η ΔΕΗ στη Δ. Μακεδονία. Επομένως, η σύμβαση θα εξελιχθεί σε «πράσινο» PPA.
Οι μεγάλοι
Στο κλαμπ των μεγάλων με τέτοιες συμφωνίες, εκτός από Viochalco και Τιτάνα, προστέθηκε από χθες και η εξαιρετικά ενεργοβόρα, λόγω αντικειμένου, ΕΥΑΘ. Η πρώτη εταιρεία του Δημοσίου με πράσινο διμερές συμβόλαιο για 8 χρόνια και οψιόν ανανέωσης για άλλα 4.
Η συμφωνία με την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή προβλέπει ετήσια ποσότητα πράσινης ενέργειας έως 100 GWh, με όφελος για την ΕΥΑΘ από 2,4 εκατ ευρώ που μπορεί να φτάσει και τα 3,4 εκατ. στη διετία.
Είναι μεγάλα τα νούμερα. Η ύδρευση και η αποχέτευση αποτελούν δραστηριότητες εντάσεως ενέργειας και καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ηλεκτρισμού. Και για ένα τομέα όπου το 3%-4% της κατανάλωσης ηλεκτρισμού αφορά τη διαχείριση υδάτων, η μακροπρόθεσμη σταθερότητα στις τιμές ενέργειας είναι κρίσιμη.
Στο παιχνίδι εξετάζει να μπει και η ΕΥΔΑΠ, που για να καλύψει μέρος των αναγκών της παράγει ήδη ρεύμα από δικά της υδροηλεκτρικά και φωτοβολταϊκά, καθώς και από βιοαέριο στην Ψυτάλλεια. Καθώς έχει πλάνο για net zero industry, εξετάζει κάθε βέλτιστη λύση, είτε PPA με παραγωγό, είτε αγορά επιπλέον έργων ΑΠΕ.
Η αλήθεια είναι ότι στην παρούσα φάση οι πάντες ψάχνονται για PPAs. Στην αγορά ακούγεται ότι συζητούν για τέτοια συμβόλαια με ενεργειακούς παίκτες ο ΟΤΕ, ο ΟΠΑΠ, μικρότεροι βιομηχανικοί πελάτες, σούπερ μάρκετ, λιανεμπορικές αλυσίδες, κ.ά.
Κάποιοι διστάζουν, αναρωτιούνται αν συμφέρει να «κλειδώσουν» τιμές για 8 και 10 χρόνια σε μια πτωτική αγορά ενέργειας, παραπέμπουν τις αποφάσεις για το μέλλον. Εκτιμούν ότι μπορούν να περιμένουν. Είναι ωστόσο βέβαιο ότι η ψήφιση της τροπολογίας του ΥΠΕΝ για κατά προτεραιότητα όρους σύνδεσης σε φωτοβολταϊκά, άνω του 1,3 GW, αποκλειστικά για PPAs, στέλνει σινιάλα επιτάχυνσης.
Η τάση έκανε την εμφάνισή της στην Ελλάδα πιο έντονα το 2021, όταν έληξαν για ένα μεγάλο αριθμό έργων ΑΠΕ τα 20ετη συμβόλαια που είχαν με εγγυημένες τιμές, και έτσι αυτά βγήκαν πλέον «ελεύθερα» στην αγορά, πουλώντας την πράσινη ενέργεια στο Χρηματιστήριο.
Κάποιοι άλλοι, επέλεξαν να αξιοποιήσουν τα αιολικά τους για να συνάψουν μακροχρόνιες συμβάσεις (Power Purchase Agreements PPAs), μετακυλίοντας τα οφέλη στους καταναλωτές και ειδικά στις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες.
Οι leaders
Τα πράσινα PPAs καθιέρωσε πρώτος στην αγορά το 2021 ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, αξιοποιώντας τη συνεργεία ανάμεσα σε δυο θυγατρικές του, την ΗΡΩΝ με αντικείμενο την παραγωγή και εμπορία ενέργειας και την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, με ηγετική θέση στις ΑΠΕ.
Τα μακροχρόνια συμβόλαια αφορούν ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τα αιολικά της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και πωλείται σε πελάτες του ΗΡΩΝΑ, παρέχοντας τους μακροχρόνια σταθερότητα στο ενεργειακό τους κόστος.
Το 2022, η Cero Generation (όμιλος Macquarie) υπέγραψε συμφωνία με τον ελβετικό ενεργειακό όμιλο Axpo Trading για την πώληση της ενέργειας που θα παράγει το φωτοβολταϊκό πάρκα ισχύος 100 MW στην Προσότσανη Δράμας.
Κυρίαρχη θέση στην αγορά έχει επίσης το κοινό σχήμα ΔΕΗ - RWE Renewables (ΜΕΤΩΝ Ενεργειακή) με σειρά έργων, μεταξύ των οποίων και η συμφωνία τροφοδοσίας του 2023 για μια 10ετία με πράσινο ρεύμα της χαρτοβιομηχανίας Sofidel στην Κατερίνη μέσω του φωτοβολταϊκού που αναπτύσσεται στο Αμύνταιο.
Στην περίπτωση του ΗΡΩΝΑ, εκτός από προμηθευτής εκπρόσωπος των φορτίων της Viohalco στη σύμβαση PPA της βιομηχανίας με τη ΔΕΗ ως παραγωγό, παρόμοιο συμβόλαιο υπέγραψε πέρυσι και με τη ΜΕΤΩΝ. Στη βάση της συμφωνίας, ο ΗΡΩΝ θα προμηθεύεται κάθε έτος 192 GW πράσινης ενέργειας την οποία θα πωλεί στους πελάτες του.
Από πλευρά της η Mytilineos, το Νοέμβριο έκλεισε συμφωνία με τον όμιλο Καράτζη, ο οποίος και θα της πουλά την ενέργεια που θα παράγουν τρία φωτοβολταικά, συνολικής ισχύος 270,8 MW, με ορίζοντα λειτουργίας φέτος, ενώ νωρίτερα είχε συνάψει PPA με την πορτογαλική EDPR για αιολικά πάρκα της τελευταίας, ισχύος 78 ΜW.
Στην Ευρώπη, μόνο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, έκαναν την εμφάνιση τους 78 διαφορετικοί αγοραστές (έναντι 72 για ολόκληρο το 2022). Από αυτούς, 48 αγοραστές και 27 πωλητές εμφανίστηκαν για πρώτη φορά φέτος.
Τέτοια μεγάλα χαρτοφυλάκια, άνω των 200 ΜW κατέχουν μεταξύ άλλων η Amazon, η Vodafone, η Google, η Alcoa και η LyondellBasel, ενώ από την πλευρά των πωλητών, σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι RWE, Engie, EDPR, Statkraft, Ignis, κ.ά.
Ενδιαφέρον επίσης στοιχείο είναι ότι πέρυσι, το μέσο μέγεθος των PPA στην Ευρώπη μειώθηκε από 89 MW το 2022 σε 72 MW. Με άλλα λόγια η αγορά αναπτύσσεται σε όλο το φάσμα και τα συμβόλαια αποκτούν πελάτες ακόμη και με μικρότερες ανάγκες, που απλώς θέλουν να θωρακιστούν απέναντι σε μελλοντικές αναταράξεις, κάτι που ισχύει και για την Ελλάδα.
