Καίριο ρόλο στη μείωση του ενεργειακού κόστους σε μακροχρόνια βάση διαδραματίζουν οι διμερείς συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας (PPAs). Η υπερπροσφορά στον τομέα των ΑΠΕ έχει έρθει να αλλάξει την αγορά των PPAs, με την Ελλάδα όμως να πρωταγωνιστεί στον κλάδο.
Σκοπός αυτών των συμβάσεων είναι η αγορά και η πώληση ηλεκτρικής ενέργειας σε συμφωνημένη τιμή για προκαθορισμένο χρονικό διάστημα, ανεξαρτήτως των διακυμάνσεων της αγοράς. Tα PPAs έχουν αναδειχθεί σε ένα πολύτιμο εργαλείο για την προώθηση της ανάπτυξης των ΑΠΕ, παρέχοντας προβλεψιμότητα εσόδων για τους παραγωγούς και σταθερότητα τιμών για τους αγοραστές.
Με τα PPAs οι εταιρείες μειώνουν, επίσης, σημαντικά το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, εξασφαλίζοντας 100% καθαρή ενέργεια. Τα «πράσινα» PPAs αποτελούν μία win-win λύση, καθώς εξασφαλίζουν στον off-taker μακροπρόθεσμη «ορατότητα» για το ενεργειακό κόστος και μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ πωλητών και αγοραστών, με επίκεντρο την τιμή πώλησης της «καθαρής» ενέργειας, βρίσκονται στο peak τους το τελευταίο διάστημα.
Και κάπως έτσι, περάσαμε από τις κρατικές ενισχύσεις και τα παλαιά συμβόλαια CfDs, στα PPAs. Τα τελευταία όχι μόνο κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος με τους εγχώριους «παίκτες» να κλείνουν συνεχώς συμφωνίες στον κλάδο, αλλά τεχνολογικοί «κολοσσοί» όπως η Amazon, η Google και η Microsoft έχουν επιλέξει τη χώρα μας για επενδύσεις στην ανανεώσιμη ενέργεια.
Η ελληνική αγορά, κλειδί της οποίας θεωρείται η γεωγραφική της θέση και το πλούσιο δυναμικό σε ΑΠΕ, έχει γίνει αρκετά ελκυστική στον τομέα των διμερών συμβολαίων, αποτελώντας μια από τις κορυφαίες επιλογές ευρωπαϊκά υπογραφών PPAs.
Τα deals και οι παίκτες που κυριαρχούν στην αγορά
ΔΕΗ, ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, ΗΡΩΝ και METLEN κυριαρχούν στα PPAs με έντονη δραστηριότητα στην εγχώρια αγορά.
Τα πράσινα PPAs καθιέρωσε πρώτος στην αγορά το 2021 ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, αξιοποιώντας τη συνεργασία ανάμεσα σε δυο θυγατρικές του, την ΗΡΩΝ με αντικείμενο την παραγωγή και εμπορία ενέργειας και την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, με ηγετική θέση στις ΑΠΕ.
ΔΕΗ και η Metlen αναδείχθηκαν την προηγούμενη χρονιά ως δύο από τους πιο ισχυρούς «παίκτες» πανευρωπαϊκά στη σύναψη «πράσινων» PPAs, σύμφωνα με το Power Barometer 2024 της Eurelectric, της Ένωσης Ευρωπαϊκών Εταιρειών Ενέργειας που εκπροσωπεί περισσότερες από 3.500 επιχειρήσεις του κλάδου από 30 χώρες.
Η ΔΕΗ έχει συνάψει συνολικά 2 GW PPAs με ΑΠΕ (κατά 90 % πρόκειται για φωτοβολταΪκά, διάρκειας 8-15 έτη). Επίσης, έχει συμβολαιοποιήσει επιπλέον 820 ΜW με τη μονάδα φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη. Βρίσκεται ακόμα σε φάση διαπραγματεύσεων τόσο με τη ΒΙΟΧΑΛΚΟ όσο και με τον ΤΙΤΑΝ για PPAs ισχύος περί το 1 GW. Τα υποψήφια έργα, μάλιστα, έχουν λάβει bypass όρους σύνδεσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντικής ισχύος ήταν είναι και τα «πράσινα» PPAs που είχε συνάψει παλαιότερα η ΔΕΗ με τη γερμανική RWE. Υπενθυμίζεται ότι η εταιρεία έχει προχωρήσει σε «συμμαχία» με τη ΔΕΗ στη χώρα μας, μέσω της κοινοπραξίας ΜΕΤΩΝ Ενεργειακή, με στόχο την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ συνολικής ισχύος έως 2 GW. Στο ενεργητικό της ΜΕΤΩΝ Ενεργειακή καταγράφονται ήδη τρία «πράσινα» PPAs με βιομηχανικούς καταναλωτές, ενώ έχει επίσης συνάψει μία 15ετή διμερή σύμβαση αγοραπωλησίας «πράσινης» ηλεκτρικής ενέργειας με τη ΔΕΗ και την RWE Supply & Trading.
Σημαντική ήταν και η συμφωνία της Metlen με τον Όμιλος Καράτζη, με την υπογραφή ενός «πράσινου» PPA ισχύος 210MW. Το εν λόγω χαρτοφυλάκιο αποτελείται από 35 φωτοβολταϊκά έργα, που βρίσκονται στον νομό Λάρισας. Η Metlen βέβαια, μέσω της Μ Renewables, έχει επίσης ένα σημαντικό παγκόσμιο «αποτύπωμα» στη σύναψη «πράσινων» PPAs, καθώς έχει συνάψει διμερείς συμβάσεις σε 13 χώρες, για ένα χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών συνολικής ισχύος άνω των 1,6 GW. Η εταιρεία θεωρεί ότι οι διμερείς συμβάσεις αποτελούν κύριος μέρος της συνολικής εξίσωσης της στρατηγικής της.
Ο ελληνικός πόλος έλξης και οι προκλήσεις
Στο μεταξύ, οι mega συμφωνίες στον κλάδο παίρνουν ακόμα μεγαλύτερη διεθνή διάσταση. Microsoft, Amazon, και Google θεωρούν το ελληνικό επενδυτικό περιβάλλον ιδιαίτερα ελκυστικό, καθώς έχουν επιλέξει την Ελλάδα για mega σχετικές επενδύσεις.
Η Microsoft επενδύει σε data centers στην Αττική, η Google επενδύει σε ελληνικά αιολικά πάρκα και η Amazon προχωρά σε PPAs για την αγορά ηλιακής ενέργειας. Μάλιστα, η επένδυση της τελευταίας αφορά τέσσερα virtual PPAs 15ετούς διάρκειας για την εξαγορά μεγάλου μέρους της παραγωγής τριών αιολικών πάρκων σε Μακεδονία και Πελοπόννησο. Η κατασκευή των πάρκων συνιστά επένδυση 450 εκατ. ευρώ και μέσω των virtual PPAs θα καλύπτονται ανάγκες της Amazon στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, επομένως μέρος της «πράσινης» παραγωγής θα αξιοποιείται και για εικονικές εξαγωγές.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αν και πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό συμβόλαιο, συνολικής ισχύος 370 MW, υπάρχουν αρκετές προκλήσεις, οι οποίες αναδεικνύονται συχνά από τους επενδυτές ξένων εταιρειών. Συγκεκριμένα, υπάρχουν διαμαρτυρίες περί μη ίσης εκπροσώπησης εγχώριων και ξένων εταιρειών στην έκδοση όρων σύνδεσης έργων ΑΠΕ.
Ακόμα, καθώς δεν υπάρχουν καθορισμένα πλαίσια περικοπών ΑΠΕ και συμμετοχής της αποθήκευσης στην, κομβική από θέμα ροής εσόδων, Αγορά Εξισορρόπησης (είναι υπό διεκπεραίωση από Ομάδα Εργασίας του ΥΠΕΝ), τα business plans των υποψήφιων επενδυτών βρίσκονται πολλές φορές «στον αέρα».
Συν τοις άλλοις, ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος παραμένει εξαιρετικά περιορισμένος, μεγάλο μέρος του οποίου θα δεσμεύσουν και τα offshore αιολικά πάρκα αλλά και οι μελλοντικές διεθνείς διασυνδέσεις.
Φαίνεται, όμως, ότι παρά τις προκλήσεις, η άνθιση στην αγορά των PPAs είναι μπροστά μας με το μέλλον της να προμηνύεται λαμπρό, αναδεικνυόμενη ως μια από τις πλέον υποσχόμενες της Ευρώπης.
