Οι αγαπημένες εκφράσεις των συναδέλφων αναλυτών σε μια περίοδο ανακοινώσεων αποτελεσμάτων έχουν να κάνουν με την υστέρηση ή την υπέρβαση των δημοσιευμένων μεγεθών έναντι των εκτιμήσεων τους. Συνήθως το πρώτο σχόλιο των αποτελεσμάτων αφορά τις καθεαυτές εκτιμήσεις και την αιτιολόγηση των αποκλίσεων από αυτές.
Οι εκτιμήσεις δεν προκύπτουν από μια αυθαίρετη διαδικασία προσέγγισης των πραγματικών αποτελεσμάτων, έρχονται μετά από εξέταση των ιστορικών δεδομένων της πορείας της εταιρίας και των τάσεων του οικονομικού περιβάλλοντος αλλά και μετά από την καθοδήγηση της διοίκησης. Η καθοδήγηση που αφορά τους ετήσιους στόχους μπορεί να είναι μια ήπια πρόβλεψη του εύρους του τζίρου ή να έχει περισσότερη λεπτομέρεια ανάλογα με το βαθμό ορατότητας που έχει η διοίκηση για τις μελλοντικές της επιδόσεις.
Συνήθως το πρώτο τρίμηνο δεν προσθέτει πολλά πράγματα σε αυτή τη διαδικασία καθώς είθισται να επαναλαμβάνονται οι διατυπώσεις των προβλέψεων που έγιναν στα ετήσια αποτελέσματα. Μάλιστα στην Ελλάδα η δυνατότητα που έχει μια εισηγμένη εταιρία να ανακοινώνει τα ετήσια αποτελέσματα της μετά το τέλος του α’ τριμήνου και έχοντας ξεκινήσει το δεύτερο δίνει ένα πλεονέκτημα μεγαλύτερης ακρίβειας αφού η εκτίμηση ήδη έχει μέσα της το 1/3 της φετινής χρήσης.
Όμως τα πράγματα μπορεί να μην εξελιχθούν τελικώς όπως αρχικά αναμένονταν και να υπάρξει απόκλιση. Αν η απόκλιση είναι προς τη θετική μεριά τότε όλα είναι καλά, το πιθανότερο είναι στην επόμενη τηλεδιάσκεψη η αγορά να ενημερωθεί για την καλύτερη των αναμενομένων πορεία της χρήσης.
Αν όμως υπάρχει επιδείνωση των τάσεων επιχειρείται μια προσπάθεια αλλαγής της ατζέντας. Η διαπίστωση συνήθως γίνεται μετά το μέσον της χρονιάς και πολλές φορές επιχειρείται μια κομψή μετατόπιση του ενδιαφέροντος σε άλλα μεγέθη, υποκλάδους ή νέες δραστηριότητες με στόχο να αποσπαστεί η προσοχή από τους επενδυτές από την υστέρηση των πραγματικών επιδόσεων.
Οι Lauren Cohen και Quoc Nguyen για να μετρήσουν το χρηματιστηριακό αντίκτυπο μιας τέτοιας τακτικής, ανέλυσαν τις τηλεδιασκέψεις ανακοινώσεων εταιρικών κερδών των αμερικανικών εταιρειών από το 2006 έως το 2020 με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης για να προσδιορίσουν τους στόχους για τους οποίους μίλησαν οι εταιρείες κατά τη διάρκεια της χρονιά και τι έγινε στη συνέχεια.
Ένα από τα συμπεράσματα που προέκυψε αφορούσε την έμφαση που δίνουν τα διοικητικά στελέχη στα καλά νέα και την επαύξηση των ετήσιων στόχων. Αποδείχθηκε ότι όταν μια συγκεκριμένη μέτρηση επιδεινώνεται και βγαίνει εκτός εύρους στόχων, τα στελέχη όχι απλώς τείνουν να την αναφέρουν λιγότερο, αλλά προσπαθούν να θέσουν νέους στόχους σε δείκτες ή λογαριασμούς που δεν συνδέονται τόσο με τους προηγούμενους.
Για παράδειγμα, εάν μια εταιρεία έχει ισχυρές επιδόσεις πωλήσεων, οι διοικούντες εστιάζουν σε στόχους για περαιτέρω αύξηση των πωλήσεων. Αλλά όταν οι πωλήσεις απογοητεύουν, η διοίκηση προσπαθεί να στρέψει την προσοχή σε έναν άλλο στόχο, όπως τα περιθώρια κέρδους, τις ταμειακές ροές ή τις κεφαλαιουχικές δαπάνες για να αποσπαστεί η προσοχή των επενδυτών από την επιδείνωση της πορείας των πωλήσεων.
Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, είναι μέρος της δουλειάς και σε μια τηλεδιάσκεψη στο προσκήνιο μπαίνουν σχεδόν πάντα τα καλά νέα. Είναι κάτι παρόμοιο με αυτό που συνέβαινε όταν παίρνατε ελέγχους στο σχολείο: Ένας κακός βαθμός στα μαθηματικά μπορούσε να κρυφτεί κάτω από μια καλύτερη επίδοση στην Ιστορία ή την Έκθεση. Και έτσι μπορούσε να κυλήσει η χρονιά χωρίς μεγάλη γκρίνια.
Η μετακίνηση των γκολπόστ φαίνεται πάντως να δουλεύει βραχυπρόθεσμα. Οι επενδυτές στρέφουν την προσοχή τους προς τους νέους στόχους και στη συνέχεια εκπλήσσονται (αρνητικά) όταν η εταιρεία παρουσιάζει χειρότερα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα στο τέλος της χρήσης. Αυτή η αρνητική έκπληξη για τις εταιρείες που έχουν επιχειρήσει μεσούσης της περιόδου κάποια αλλαγή των στόχων μεταφράζεται σε υποαπόδοση έναντι εταιρειών που διατήρησαν τους στόχους τους αμετάβλητους. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει πώς αυτές οι δύο ομάδες εταιρειών αποκλίνουν στην απόδοση των τιμών της μετοχής τους μετά την αλλαγή των στόχων.
Απόδοση των εταιρειών που άλλαξαν στόχους περισσότερο (Q5) έναντι εταιρειών που άλλαξαν στόχους λιγότερο (Q1)
Πηγή: Cohen and Nguyen (2024)
Η έρευνα καταλήγει ότι οι επενδυτές συχνά παραπλανώνται από τη μετατόπιση των στόχων. Ωστόσο, δεν είναι δύσκολο να εστιάσει κανείς στο βασικό ζητούμενο παρακολουθώντας τη συνέπεια των αρχικών προβλέψεων της διοίκησης στην πορεία της χρήσης. Ένα νέο σετ στόχων άσχετο με το αρχικό και δηλώσεις τύπου «η μπάλα στην εξέδρα» για τους βασικούς στόχους θα πρέπει να προβληματίσουν. Αν μη τι άλλο η εμπειρία έχει δείξει ότι μια φλύαρη τηλεδιάσκεψη που δεν αγγίζει τα κρίσιμα θέματα είναι συνήθως προάγγελος αστοχιών.
