«Όταν βλέπω τον καταυλισμό της Μόριας, νομίζω πως δεν είμαι καν στην Ευρώπη. Είναι μια σοκαριστική κατάσταση». Με αυτή τη φράση περιέγραψε στη εφημερίδα Le Monde ο Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, Κούμι Ναϊντού, τις εικόνες που αντίκρισε κατά την επίσκεψή του στη Μόρια, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά την αποτυχία των ελληνικών αρχών να προσφέρουν στοιχειωδώς ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης στους πρόσφυγες που βρίσκονται στον καταυλισμό.
Μάλιστα, ο Κούμι Ναϊντού, ότι αυτό μετά από αυτό που αντίκρισε στη Μόρια θα πρέπει να ακυρωθεί το Νόμπελ Ειρήνης που δόθηκε στην ΕΕ το 2012 για τον ρόλο της στην προώθηση της ειρήνης, της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη.
Μιλώντας, επίσης, στον ΣΚΑΙ και ερωτηθείς εάν η Μόρια είναι το χειρότερο κέντρο φιλοξενίας στην Ευρώπη, ο Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστία είπε πως πριν λίγο καιρό επισκέφτηκε τον καταυλισμό Κακούμα στην Κένυα, όπου φιλοξενούνται 300.000 άτομα και δεν έχει καμία αμφιβολία πως είναι χίλιες φορές καλύτερος από αυτό που είδε στην Μόρια.
«Ο υπερπληθυσμός στους καταυλισμούς βρίσκεται στο απροχώρητο»
Σε σημερινή της ανακοίνωση που εξέδωσε η Διεθνής Αμνηστία ο Κούμι Ναιντού, κάνει λόγο για τεράστια αποτυχία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να ανοίξουν ασφαλείς και νόμιμες διαδρομές προς τους πρόσφυγες που φεύγουν από τον πόλεμο υποβάλλει τις γυναίκες και τα κορίτσια σε αυξημένο κίνδυνο κακοποιήσεων.
Στην ίδια ανακοίνωση τονίζεται ότι Διεθνής Αμνηστία από τον Μάρτιο του 2017 έχει μιλήσει με πάνω από 100 γυναίκες και κορίτσια που ζουν σε καταυλισμούς και άλλα καταλύματα τόσο μέσα και γύρω από την Αθήνα, όσο και στα ελληνικά νησιά. Σε σημερινή της η Διεθνής Αμνηστία παρουσιάζει δέκα σαφή αιτήματα για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών προσφύγων, με βάση τις δικές τους απόψεις.
Οι γυναίκες που ταξιδεύουν στην Ευρώπη διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο σωματικής, λεκτικής και σεξουαλικής παρενόχλησης από τους λαθρεμπόρους.
«Όταν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έκλεισαν τις πόρτες τους στους πρόσφυγες, εμείς οι γυναίκες ήμασταν πιο εκτεθειμένες στις κακοποιήσεις από τους λαθρέμπορους», όπως δήλωσε μία πρόσφυγας από τη Συρία στη Διεθνή Αμνηστία. «Δεν μπορείς να ζητήσεις βοήθεια από την αστυνομία ή από οποιονδήποτε άλλο επειδή είσαι “παράνομη” και οι λαθρέμποροι επωφελούνται από αυτό».
Ακόμη και όταν φτάνουν στις ευρωπαϊκές ακτές, η δοκιμασία τους δεν τελειώνει. Η πλειοψηφία των προσφύγων και των μεταναστών και μεταναστριών που φτάνουν στην Ελλάδα είναι πλέον γυναίκες και παιδιά, που αντιπροσωπεύουν ένα ποσοστό άνω του 60% των αφίξεων φέτος. Ωστόσο, λόγω της συμφωνίας μεταξύ της Ε.Ε. και της Τουρκία τον Μάρτιο του 2016, όσοι και όσες φτάνουν στα ελληνικά νησιά βρίσκονται παγιδευμένοι/ες σε τρομερές συνθήκες μέσα σε άθλιους καταυλισμούς που χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε.
Ο υπερπληθυσμός στους καταυλισμούς βρίσκεται στο απροχώρητο. Στα νησιά, περίπου 17.000 άνθρωποι ζουν σε πέντε καταυλισμούς, οι οποίοι έχουν σχεδιαστεί για να φιλοξενούν περίπου 6.400 άτομα. Χιλιάδες άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων πολλών ατόμων με εξειδικευμένες ανάγκες, όπως άτομα με αναπηρίες και μωρά, κοιμούνται σε σκηνές γύρω από τους κύριους χώρους των καταυλισμών. Η έλλειψη υγιεινής, το ανεπαρκές καθαρό πόσιμο νερό, τα ακατέργαστα λύματα και οι μολύνσεις εξαιτίας ποντικών και αρουραίων αποτελούν κοινά φαινόμενα σε όλους τους καταυλισμούς.
«Κάθε μέρα τα πράγματα χειροτερεύουν ... Ο καταυλισμός είναι τόσο γεμάτος», δήλωσε μια γυναίκα από τον καταυλισμό Μόρια στη Λέσβο, ο οποίος, αυτή τη στιγμή, φιλοξενεί δυόμιση φορές πάνω από την χωρητικότητά του, που είναι 3.100 άτομα».
Ενώ όλοι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες/στριες βιώνουν τις συνέπειες αυτών των συνθηκών, οι συνέπειες που υφίστανται οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι πρωτοφανείς. Αρκετές έγκυες γυναίκες περιέγραψαν στη Διεθνή Αμνηστίαότι ήταν αναγκασμένες να κοιμούνται στο πάτωμα έχοντας ελάχιστη, αν όχι μηδενική, πρόσβαση σε προγεννητική φροντίδα. Τον περασμένο μήνα, μια γυναίκα γέννησε σε μια σκηνή στον καταυλισμό στη Μόρια, χωρίς καμία ιατρική υποστήριξη.
Η έλλειψη κλειδαριών στις πόρτες των μπάνιων και ο φτωχός φωτισμός σημαίνουν ότι οι καθημερινές δραστηριότητες, όπως το να πάει κάποια στην τουαλέτα, να κάνει ντους ή ακόμα και το περπάτημα τη νύχτα, ενέχουν κίνδυνο για τις γυναίκες και τα κορίτσια.
Μία γυναίκα από τον καταυλισμό Βαθύ στη Σάμο, είπε στη Διεθνή Αμνηστία: «Δεν υπάρχουν κλειδαριές στην πόρτα του ντους. Οι άνδρες μπαίνουν όταν είσαι μέσα. Δεν υπάρχουν φώτα στις τουαλέτες. Τη νύχτα, μερικές φορές πηγαίνω στην τουαλέτα με την αδερφή μου ή ουρώ σε ένα κουβά».
Στην ηπειρωτική Ελλάδα, υπάρχουν περίπου 45.500 πρόσφυγες και μετανάστες/στριες που διαμένουν σε προσωρινή στέγαση σε αστικές περιοχές ή σε καταυλισμούς.
Οι συνθήκες στους καταυλισμούς στην ηπειρωτική χώρα παραμένουν φτωχές και φέτος, ενώ τρεις καταυλισμοί που έκλεισαν στο παρελθόν επειδή κρίθηκαν ακατοίκητοι, τέθηκαν σε επαναλειτουργία λόγω έλλειψης στέγης, χωρίς καμία ουσιαστική βελτίωση των συνθηκών.
Μια γυναίκα Yezidi από το Ιράκ που μένει στον καταυλισμό του Σκαραμαγκά, κοντά στην Αθήνα, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Αισθανόμαστε ότι μας έχουν ξεχάσει τελείως. Μερικοί/ες από εμάς βρισκόμαστε στον καταυλισμό για δύο χρόνια και δεν αλλάζει τίποτα... Δεν μπορώ καν να μοιραστώ τα προβλήματά μου, καθώς κανείς δεν μιλάει τη γλώσσα μας».
Είτε ζουν σε καταυλισμούς, είτε σε διαμερίσματα στην αστική περιοχή, η έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης και γυναικών διερμηνέων αποτελούν μείζονα εμπόδια στην πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, όπως οι υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας ή η παροχή νομικής βοήθειας.
