Μας περιμένει ένας πολύ δύσκολος χειμώνας. Το επιδημικό κύμα που άρχισε να κάμπτεται τις τελευταίες μέρες αναμένεται να παρουσιάσει νέα έξαρση κατά τη διάρκεια των Γιορτών ή αμέσως μετά. Η αυξημένη κοινωνική κινητικότητα των ημερών, οι εορταστικές βραδινές συναθροίσεις και κυρίως η επερχόμενη επέλαση της μετάλλαξης Όμικρον, θα αυξήσουν κατά πολύ τις μολύνσεις.
Η Όμικρον είναι 70 φορές πιο μεταδοτική από τη Δέλτα, προκαλεί επαναλοιμώξεις γιατί δεν προστατεύει η φυσική ανοσία, η αποτελεσματικότητα των δύο δόσεων μειώνεται στους 6 μήνες στο 35% έναντι 75% για τη Δέλτα, και ως αποτέλεσμα όλων αυτών τα κρούσματα διπλασιάζονται κάθε 2-3 μέρες. Ακόμα και εάν διαπιστωθεί πως η Όμικρον προκαλεί πιο ήπια συμπτώματα, η μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων θα προκαλέσει αναπόφευκτα αύξηση των νοσούντων και των θανάτων και υπέρμετρη πίεση στα νοσοκομεία.
Απέναντι στην απειλή αυτή, η χώρα μας παρουσιάζει σε σύγκριση με τις άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες ένα μικρό πλεονέκτημα κα ένα μεγάλο μειονέκτημα. Πλεονεκτούμε στο γεγονός ότι αρχίσαμε αρκετά έγκαιρα τη χορήγηση της τρίτης δόσης που είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική έναντι της Όμικρον. Ίσως για αυτόν τον λόγο δεν υφιστάμεθα ακόμα μεγάλη διασπορά της. Από την άλλη όμως, υστερούμε σημαντικά στο ποσοστό του εμβολιασμένου πληθυσμού. Μόλις ξεπεράσαμε το 65% πλήρως εμβολιασμένων στον γενικό πληθυσμό, με ακόμα χαμηλότερα ποσοστά στις μεγάλες ηλικίες (όταν η Δανία και η Πορτογαλία είναι στο 100%), καθώς και στα παιδιά, στους εφήβους και στους νέους.
Την υστέρηση αυτή πρέπει να την αντιμετωπίσουμε με ταχεία επίσπευση των εμβολιασμών με κάθε δυνατό τρόπο. Θα πρέπει να εμβολιαστούν άμεσα τουλάχιστον οι μισοί από τους ανεμβολίαστους, να επιταχυνθεί η χορήγηση της ενισχυτικής δόσης, να αρχίσουμε να προγραμματίζουμε για τέταρτη δόση ειδικά στους άνω των 60 ετών και στους υγειονομικούς.
Από τα μέτρα που συμβάλλουν στην αύξηση των εμβολιασμών, τα πιο αποτελεσματικά είναι ο περιορισμός της κινητικότητας των ανεμβολίαστων και ο υποχρεωτικός εμβολιασμός. Καθυστερήσαμε να εφαρμόσουμε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό στους υγειονομικούς και στους εργαζόμενους στις μονάδες φιλοξενίας των ηλικιωμένων, δεν πρέπει να καθυστερήσουμε τώρα να τον εφαρμόσουμε και σε άλλες κατηγορίες του πληθυσμού. Όχι ως εξαναγκασμό, αλλά ως προϋπόθεση για εργασία σε ορισμένους κρίσιμους τομείς και ως δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες που δεν είναι άμεσης ανάγκης και σε πολυπληθείς κοινωνικές δραστηριότητες.
Τέτοιες περιπτώσεις πολιτών είναι οι εργαζόμενοι στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα που έρχονται σε καθημερινή επαφή με πολλά διαφορετικά άτομα καθημερινά, όπως είναι στα σώματα ασφαλείας, στη εκπαίδευση, στην εστίαση, στα ΜΜΜ, κ,ά., καθώς και όλοι άνω των 50 ετών. Ο «υποχρεωτικός» εμβολιασμός δεν είναι αντισυνταγματικός διότι η προστασία της δημόσιας υγείας είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη και εξάλλου εφαρμόζεται, με σωτήρια αποτελέσματα, εδώ και αρκετές δεκαετίες στα παιδιά της χώρας μας, χωρίς δισταγμούς και αντιρρήσεις.
Εάν δεν καταφέρουμε να ελέγξουμε αποτελεσματικά τις επόμενες λίγες εβδομάδες το επερχόμενο κύμα της Όμικρον με την αύξηση των εμβολιασμών και με μια σειρά άλλων μέτρων, τότε πολύ φοβάμαι πως ένα καθολικό lockdown μέσα στον χειμώνα θα καταστεί μονόδρομος.
*Ο Γιάννης Τούντας είναι ομότιμος Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, ΕΚΠΑ
