Με αφορμή το περιστατικό στο Πέραμα, όταν κατά τη διάρκεια αστυνομικής καταδίωξης τραυματίστηκε θανάσιμα από πυρά αστυνομικών ένα άτομο, ειπώθηκαν πάρα πολλά όχι τόσο σε σχέση με το ίδιο το περιστατικό αλλά γενικότερα με το πλαίσιο της λειτουργίας της αστυνομίας και τον ρόλο της στην ελληνική κοινωνία.
Συνήθως οι ακραίες απόψεις που εκφράζονται από διάφορες πλευρές, ακούγονται και διαδίδονται περισσότερο ίσως γιατί προκαλούν περισσότερο φόβο, ανασφάλεια και ανησυχία. Είναι τόσο εύκολο και ανέξοδο άλλωστε να επενδύσει κάποιος στην πρόκληση φόβου και στον λαϊκισμό παρά σε προτάσεις και εποικοδομητική κριτική.
Τα ψευτοδιλήμματα
Στην εποχή μας κυριαρχούν τα δίπολα, ο διχασμός και τα ψευτοδιλήμματα. Ελευθερία ή Ασφάλεια; Καλή Αστυνομία vs Κακή Αστυνομία - Καλό Κράτος vs Κακό Κράτος. Τα διλήμματα που τίθενται σε σχέση με την αστυνομία ειδικά, πέρα από λαϊκίστικα, είναι και ανεδαφικά. Όλοι οι φιλελεύθεροι δημοκρατικοί πολίτες που πιστεύουν στο Πολίτευμα και στους Θεσμούς, αντιλαμβάνονται τη χρησιμότητα της αστυνομίας και αντιμετωπίζουν τα όργανά της ως όργανα επιφορτισμένα με τη διασφάλιση της δημόσιας ειρήνης και της απρόσκοπτης κοινωνικής διαβίωσης των πολιτών.
Το δίλημμα υπέρ ή κατά της αστυνομίας είναι ψευδές. Δε νοείται δημοκρατικός πολίτης να τοποθετείται κατά της αστυνομίας. Η εποικοδομητική κριτική και οι προτάσεις σίγουρα δε γίνονται με αφορισμούς και μηδενιστικές λογικές. Επίσης, δε νοείται δημοκρατικός πολίτης να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως οπαδό και να αντιμετωπίζει την αστυνομία ως την ομάδα του που θα βγει στο γήπεδο να νικήσει την αντίπαλη ομάδα. Η συζήτηση δεν είναι δυνατό να διεξάγεται με πολωτικούς όρους δύο στρατοπέδων που περιμένουν την ευκαιρία να εξολοθρεύσουν τον «εχθρό» σε κάποια μάχη.
Στις Δημοκρατίες δε στήνουμε οδοφράγματα και δεν καταστρέφουμε δημόσια και ιδιωτική περιουσία.
Στις Δημοκρατίες δεν αντιλαμβανόμαστε την αστυνομία ως εκδικητή αλλά ως Θεσμό, ως εκπρόσωπο του Κράτους.
Οι ενέργειες αντεκδίκησης μέσω πράξεων βίας κατά της αστυνομίας, μετά από τέτοιου είδους περιστατικά, προερχόμενες από βίαιες και ακραίες ομάδες, υπονομεύουν και πλήττουν την κοινωνική ειρήνη ενώ ηθικοποιούν τη βία «φορώντας» της ιδεολογικούς μανδύες.
Ο Θεσμός
Στις φιλελεύθερες Δημοκρατίες το δημοκρατικό και το δίκαιο είναι ό,τι έχει συμφωνηθεί βάσει του κοινωνικού συμβολαίου που όλοι οι πολίτες έχουμε αποδεχτεί και στηρίζουμε.
Το κοινωνικό συμβόλαιο που έχουμε αποδεχτεί ορίζει ότι το Κράτος έχει το μονοπώλιο στην έννομη βία για να προστατεύσει το κοινωνικό σύνολο αλλά και την ίδια του την ύπαρξη. Χαρακτηρίζεται «έννομη» η συγκεκριμένη μορφή βίας γιατί είναι ελεγχόμενη και εντάσσεται σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο με κανόνες. Για αυτό τον λόγο, και το συγκεκριμένο, και άλλα παρόμοια περιστατικά διερευνώνται και αξιολογούνται. Κάθε φορά ακολουθούνται συγκεκριμένες διαδικασίες ελέγχου, όπως γίνεται σε όλα τα πολιτισμένα κράτη, τόσο από την πλευρά της Αστυνομίας όσο και από την πλευρά Δικαιοσύνη.
Όταν ξεκινήσει η σχετικοποίηση των κανόνων και του ρόλου των θεσμών θα καταρρεύσει όλο το σύστημά μας καθώς θα καταρρεύσουν πρώτα οι θεμελιώδεις βάσεις της Δημοκρατίας. Και οι εναλλακτικές που έχουμε μόνο επικίνδυνες είναι.
Το τρίπτυχο Ασφάλεια - Δικαιοσύνη - Ελευθερία θα πρέπει να είναι ζητούμενο και όχι να χωριστούμε σε στρατόπεδα θέτοντας ψευτοδιλήμματα. Η Δημοκρατία δε θα επιβιώσει αν υποχωρήσει σε απειλές ή αν διαπραγματεύεται και ανέχεται όσους την υπονομεύουν. Όταν είμαι εναντίον των Θεσμών είμαι και εναντίον τη Δημοκρατίας. Όταν εργαλειοποιώ τους θεσμούς πυροβολώ τα πόδια μου.
*Η κα. Συρμαλή Έλενα είναι Εγκληματολόγος, ΜΔΕ Εγκληματολογίας Παντείου, απόφοιτη Φιλοσοφικής Ιωαννίνων
