Έχει λόγο ύπαρξης μια μαρμάρινη σκηνή 2x2x1,40 στου Φιλοπάππου, η οποία θα μιλά για τους καναδούς αυτόχθονες, και στην οποία θα μπορούν να μπαίνουν οι θεατές και να βλέπουν για μερικές στιγμές τον Παρθενώνα; Η μοντέρνα τέχνη μπορεί να χωρέσει σε πολλά, όμως μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου αμφισβήτησαν εντόνως την πρόταση της documenta 14 για εγκατάσταση του συγκεκριμένου έργου επί ενάμιση μήνα, την ερχόμενη άνοιξη.
Ήταν μια ακόμα ευκαιρία για το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο να δρομολογήσει, επιτέλους, μια συζήτηση περί σύγχρονης τέχνης και αρχαίων μνημείων. Όμως το εμφανές άγχος να περάσει η πρόταση, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ είναι - τουλάχιστον - θετικά προσκείμενος προς την διοργάνωση κι έτσι η ευκαιρία μάλλον χάθηκε. Αναφέρθηκε αορίστως πως πρέπει να γίνει μια σχετική ανταλλαγή απόψεων και τέλος. Η θέσπιση κριτηρίων παραπέμφθηκε, ως συνήθως, στο μέλλον.
Η πρόταση ήταν η εξής:
Λόφος Φιλοπάππου
Στο λόφο του Φιλοπάππου, δίπλα σε μονοπάτι που χάραξε ο Πικιώνης, θα εγκατασταθεί μια μαρμάρινη σκηνή, έργο της Rebecca Belmore. Το υλικό, μάρμαρο από λατομείο της Αθήνας, συνδέει οργανικά τα τρία στοιχεία μεταξύ τους (μονοπάτι Πικιώνη, σκηνή, Ακρόπολη) και το τοπίο.
Η Belmore προτείνει την κατασκευή της μαρμάρινης σκηνής, σε ανάμνηση των κατοικιών wigwam των ιθαγενών Anishinaab του Καναδά, οι οποίες είναι μέρος της δικής της ιστορίας. H σκηνή, κοινό στοιχείο πολλών πολιτισμών, αποτελεί μια πρόχειρη κατοικία για συνανθρώπους μας σε όλο τον κόσμο καθώς είναι εύκολη στην εγκατάσταση, απεγκατάσταση και στη μεταφορά. Στόχος της Belmore είναι η ευαισθητοποίηση των θεατών για ανθρωπιστικά θέματα υπό τη σκιά της διεθνούς κρίσης και του συνεχώς αυξανόμενου αριθμού προσφύγων και οικονομικών μεταναστών.
Αρχαιολογικός χώρος Λυκείου
Η αμερικανική διεπιστημονική ομάδα καλλιτεχνών Postcommodity προτείνει την παρουσίαση της μουσικής σύνθεσης «The Ears Between Worlds Are Always Speaking» στον αρχαιολογικό χώρο του Λυκείου του Αριστοτέλη. Το έργο, δομημένο με τη μορφή όπερας και αποτελούμενο από μελωδικούς διαλόγους-αφηγήσεις, θα ενεργοποιείται από 2 κανάλια υπερκατευθυνόμενου ήχου και θα επαναλαμβάνεται συνεχώς, με τους συμμετέχοντες στη μουσική σύνθεση να μιλούν στη μητρική τους γλώσσα. Οι επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου, κατά τη διάρκεια της περιήγησής τους, θα ανακαλύπτουν «ακτίνες ήχου», καθώς οι ηχητικές εκπομπές της σύνθεσης θα κατευθύνονται σε συγκεκριμένους χώρους.
Οι Postcommodity, που έλκουν την καταγωγή τους από τους Ινδιάνους της Αμερικής, συνδέουν το έργο τους με την περιπατητική σχολή του Αριστοτέλη, και αναγνωρίζουν τη σημασία που έχει η μάθηση και η κατανόηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδιαίτερα για τους πληθυσμούς που μεταναστεύουν πέρα από τα σύνορά τους. Με την παρουσίαση των διαλόγων στο Λύκειο, όπου ο Αριστοτέλης είχε ιδρύσει τη Σχολή του, στοχεύουν στη συνειρμική προβολή της μαζικής μετανάστευσης ως εν δυνάμει πηγής μετάδοσης γνώσης.
Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπιείου
Το καλλιτεχνικό δίδυμο Wolfgang Prinz-Michel Gholam θα κινηματογραφήσει ένα μικρό καθημερινό χορευτικό δρώμενο, το οποίο συνίσταται από σειρά αργών κινήσεων και μορφών που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση των σωμάτων. Η δράση θα εξελιχθεί στον αρχαιολογικό χώρο του Ολυμπιείου, όπου κυριαρχεί η διαφορά κλίμακας ανάμεσα στον άνθρωπο και το μνημείο και οι οριζόντιοι και κάθετοι άξονες που σχηματίζονται από τους κίονες. Στόχο έχουν να αναδείξουν τους μύθους, τις αναπαραστάσεις και τις εικονογραφικές αναφορές που συνδέονται με το μνημείο, αναπτύσσοντας συσχετισμούς και αναφορές, με σημείο εκκίνησης την ιστορία της μοντέρνας τέχνης από το γερμανό ιστορικό και αρχαιολόγο Winckelmann, τις φωτογραφικές αναπαραστάσεις της Nelly's και τις καλλιτεχνικές, κινηματογραφικές ιδεολογίες που συνδέονται με τη χρήση της κλασικής αρχαιότητας των Godard και Dreyer.
Όλες οι δράσεις θα περιληφθούν στην επόμενη διοργάνωση, εντός του 2017. Αλλά η κινηματογράφηση για το τρίτο, θα γίνει σε λίγες ημέρες. Ήταν και το μόνο θέμα για το οποίο γνωμοδότησε το ΚΑΣ, καθώς τα ερωτήματα και οι αντιρρήσεις ήταν πολλές. Καίτοι η διευθύντρια της documenta δεν προσήλθε στην παράσταση που είχε δηλωθεί, προτάθηκε να συνεχιστεί η συζήτηση σε επόμενη συνεδρίαση και να κληθεί ως εμπειρογνώμων! Πρωτοφανές για τις πρακτικές που ακολουθεί το συμβούλιο…
Οι προβληματισμοί που ακούστηκαν στο συμβούλιο ήταν πολλοί. Ο πρώτος, κατά πόσον θα φαίνεται η σκηνή του Φιλοπάππου από την Ακρόπολη- μια ερώτηση που έμεινε αναπάντητη αλλά συνοδευόταν με την αντίρρηση του ερωτούντος. Αν δηλαδή θα είναι ορατή η σύγχρονη παρέμβαση από τον Ιερό Βράχο, πολλοί είπαν πως δεν θα συμφωνήσουν γιατί το θεωρούν οπτική όχληση.
Ο καθηγητής Μανόλης Κορρές μίλησε για τάση ορισμένων καλλιτεχνών να χρησιμοποιούν χώρους κολοσσιαίας αίγλης, ώστε να προστίθεται το περιβάλλον τους ως υπεραξία στο έργο τους. Δήλωσε αντίθετος σε μια τέτοια εκμετάλλευση.
Η μεσαία άποψη ήταν «είμαστε εμείς σε θέση να κρίνουμε την σύγχρονη τέχνη;». Είμαστε, βεβαίωσε ο Πάντος Πάντου, εφόσον ο αρχαιολογικός νόμος ορίζει πως πρέπει να γνωμοδοτήσουμε και επί του αν μια εκδήλωση «συνάδει». Μόνο που αυτό το «συνάδει» ερμηνεύεται υποκειμενικά.
Η άποψη υπέρ της παράδοσης των αρχαίων σε σύγχρονες εκδηλώσεις, έλεγε «ας αφήσουμε τη σύγχρονη τέχνη να έρθει σε επαφή με τις αρχαιότητες». (σ.σ. Γι' αυτό και έχουμε δει τερατουργήματα, δυστυχώς).
Επίσης εκφράστηκε αντίρρηση για τη μετάδοση του ηχογραφημένου έργου στο Λύκειο, καθώς τα 60 ντεσιμπέλ έντασης ήχου θα αποτελέσουν εφιάλτη για τους φύλακες, τους επισκέπτες και τους περίοικους. Το έργο θα παίζεται διαρκώς, με μόλις 15λεπτα διαλείμματα. Ο,τι πρέπει για… μετάβαση στο Αιγινήτειο, όπως είπε χαριτολογώντας μέλος του ΚΑΣ.
Αντιγόνη Καρατάσου
