Ο Sars CoV 2 δοκιμάζει στην κυριολεξία τα όρια και την αντοχή των δομών του κλάδου υγείας. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο η ανάλυση κόστους- αποτελεσματικότητας κάθε θεραπείας που μπορεί να αποφορτίσει το σύστημα υγείας, εξασφαλίζοντας ΜΕΘ αλλά και απλές κλίνες τη στιγμή που αυτές αποτελούν το πιο πολύτιμο αγαθό στη χώρα μας, είναι μεγίστης σημασίας. Κάτω από αυτό το πρίσμα, είναι σημαντική η επίδραση της ρεμδεσιβίρης στις δυνατότητες νοσηλείας του συστήματος υγείας, καθώς μειώνει τον χρόνο ανάρρωσης αλλά και την πιθανότητα διασωλήνωσης και εισαγωγής σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Η μακρόχρονη οικονομική και κοινωνική κρίση των προηγουμένων ετών είχε σοβαρή επίδραση στις δομές, στη συνοχή και στην ποιότητα των υπηρεσιών του συστήματος υγείας της χώρας μας λόγω των περιορισμένων δημόσιων πόρων.
Μετά την κρίση και εν μέσω μιας περιόδου προσπάθειας για ανασυγκρότηση και ανάπτυξη ενός συστήματος υγείας που καλείται να καλύψει έναν γηρασμένο πληθυσμό με αύξηση των χρόνιων παθήσεων, οι όροι του παιχνιδιού δυστυχώς άλλαξαν και πάλι. Η πανδημία της Covid-19 επέβαλε την αλλαγή προτεραιοτήτων, αποτελώντας μια τεράστια πρόκληση όχι μόνο για το ελληνικό, αλλά για όλα τα υγειονομικά συστήματα σε παγκόσμια κλίμακα.
Ο Sars CoV 2 δοκιμάζει στην κυριολεξία τα όρια και την αντοχή των δομών του κλάδου υγείας σε διεθνή βάση, επηρεάζοντας ταυτόχρονα την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας για ένα μεγάλο πλήθος ασθενών με άλλα νοσήματα.
Επιπλέον, επιβαρύνει δυσανάλογα τους δημοσιονομικούς πόρους καθώς τα άμεσα κόστη για τη διαχείριση των κρουσμάτων - κόστη ελέγχων, νοσηλείας σε κανονική κλίνη, νοσηλείας σε κλίνη ΜΕΘ/ΜΑΦ, μέτρων προστασίας, εμβολίων , επενδύσεων κ.ά- ή τα έμμεσα κόστη όπως η απώλεια παραγωγικότητας, έχουν εκτοξευτεί για όλες τις χώρες στα ύψη.
Πιο συγκεκριμένα για την χώρα μας και σύμφωνα με υπολογισμούς του κ. Αθανασάκη, Επίκουρου Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας και Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας, στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Παν. Δυτικής Αττικής, το άμεσο υγειονομικό κόστος για την χώρα μας για τη διαχείριση των κρουσμάτων της Covid-19 (έλεγχοι και νοσηλείες) για την περίοδο από τις 14 Μαρτίου του 2020 έως τις 4 Απριλίου του 2021, ανήλθε στα 633 εκατ. ευρώ.
Για όλους αυτούς τους λόγους και πέραν της πρώτιστης προσέγγισης για την οριστική αντιμετώπιση της Covid 19 που δεν είναι άλλη από τον εμβολιασμό, η ανάλυση κόστους- αποτελεσματικότητας κάθε θεραπείας που μπορεί να αποφορτίσει το σύστημα υγείας εξασφαλίζοντας ΜΕΘ αλλά και απλές κλίνες, τη στιγμή που αυτές αποτελούν το πιο πολύτιμο αγαθό στην χώρα μας, είναι μια εισροή μεγάλης σημασίας για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Για την ακρίβεια, η αποσυμφόρηση του συστήματος μέσω της χρήσης φαρμάκων που βελτιώνουν την έκβαση της νόσου και μειώνουν το χρόνο νοσηλείας, επιτρέποντας την απελευθέρωση κλινών νωρίτερα, είναι ένα από τα μεγαλύτερα ζητούμενα κατά τη διάρκεια κάθε επιδημικού κύματος της Covid 19.
Ειδικά μετά την εμφάνιση του νέου και υπέρ-μεταδοτικού στελέχους Όμικρον, η ταχύτερη ανάρρωση και η δυνατότητα εξόδου των ασθενών από το νοσοκομείο θα βοηθήσουν το Σύστημα Υγείας να σταθεί όρθιο, όταν το στέλεχος Όμικρον επικρατήσει και εκτοξεύσει εκ νέου τον αριθμό των κρουσμάτων και των εισαγωγών.
Κάτω από αυτό το πρίσμα, είναι σημαντική η επίδραση της ρεμδεσιβίρης στις δυνατότητες νοσηλείας του συστήματος υγείας, καθώς όπως θα δούμε παρακάτω μειώνει τον χρόνο ανάρρωσης αλλά και την πιθανότητα διασωλήνωσης και εισαγωγής σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Η επίδραση της ρεμδεσιβίρης στην αποσυμφόρηση του συστήματος
Στο φετινό Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας με κεντρικό θέμα «Πανδημία COVID-19: Η επόμενη μέρα» - ένα από τα πιο σημαντικά συνέδρια κατά γενική ομολογία στο πεδίο των επιστημών της υγείας και της έρευνας υπηρεσιών υγείας – παρουσιάστηκε από τον κ. Αθανασάκη η επίδραση της Ρεμδεσιβίρης στη χωρητικότητα του συστήματος.
Το ζητούμενο στην ανάλυση αυτή ήταν η εκτίμηση της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας με την προσθήκη της ρεμδεσιβίρης στην τρέχουσα πρακτική (SoC), έναντι της μη προσθήκης της από την πλευρά του τρίτου πληρωτή και η επίδραση της στην αποσυμφόρηση των νοσοκομειακών κλινών.
Οι εκτιμήσεις αυτές έγιναν μέσω ενός μοντέλου κόστους αποτελεσματικότητας (*), το οποίο προβλέπει κόστη και αποτελέσματα για διαφορετικές θεραπείες για την COVID-19, καθώς και την επίπτωση στη πληρότητα των νοσοκομειακών κλινών.
Ποια ήταν λοιπόν τα αποτελέσματα στον θεραπευτικό αλγόριθμο από την προσθήκη της ρεμδεσιβίρης σε ασθενείς με Covid 19 που χρειάζονταν συμπληρωματικό οξυγόνο;
-Αυξάνει σύμφωνα με το υπόδειγμα κατά 1,45 τα έτη ζωής -LYG- και κατά 1,11 τα ποιοτικά έτη ζωής – QALY’s - που κερδήθηκαν ανά ασθενή, έναντι της τρέχουσας πρακτικής. (Standard of Care,SoC –vs SoC+Remdesivir).
-Από την οπτική γωνία του κόστους, αυξάνει μεν το φαρμακευτικό κόστος κατά 2,067.3 ευρώ ανά ασθενή, όμως μέσω της μείωσης του κόστους κλινοημερών κατά 6,809.3 ευρώ ανά ασθενή-το κόστος νοσηλείας με θεραπεία SoC ανέρχεται στα 17.333 ευρώ ανά ασθενή έναντι 10.523,7 ευρώ με θεραπεία ρεμδεσιβίρης- έχει ως συνολική επίδραση τη μείωση του κόστους ανά ασθενή κατά 4.742,1 ευρώ. Πρόκειται για μια σημαντική εξοικονόμηση για το σύστημα υγείας.
- Όσον αφορά τη χρήση νοσοκομειακών κλινών και μηχανικού αερισμού, οδηγεί σε μικρότερη διάρκεια νοσηλείας σε απλή κλίνη, κλίνη ΜΕΘ και ΜΕΘ με μηχανική υποστήριξη κατά 0,87, 1,49 και 1,37 ημέρες ανά ασθενή αντίστοιχα.
Από πλευράς χρήσης των πόρων του νοσοκομείου λοιπόν, το κλινικό αποτέλεσμα της χρήσης της ρεμδεσιβίρης ως προσθήκη στην τυπική προσέγγιση-SoC- είναι η αναμενόμενη μείωση της χρήσης κλινών κανονικής /γενικής νοσηλείας (διαφορά: 4.62%), κλινών ΜΕΘ (διαφορά: 50.6%) και ημερών με μηχανικό αερισμό (διαφορά: 30.55%).
- Το συνολικό κόστος ανά ασθενή παρουσιάζεται μειωμένο στην περίπτωση της Ρεμδεσιβίρης κατά 4,290.9 ευρώ.(αρνητικός ICER*** της τάξης των -4,290.9 Ευρώ ανά QALY). Σε απλά ελληνικά, αυτό συνεπάγεται ότι αποτελεί μια οικονομικά αποδοτική επιλογή για τη θεραπεία ασθενών με COVID-19 που λαμβάνουν συμπληρωματικό οξυγόνο.
Συμπερασματικά, η Ρεμδεσιβίρη επιφέρει αναλογικά μεγαλύτερη επιβίωση των ασθενών με COVID-19 που λαμβάνουν συμπληρωματικό οξυγόνο, ταχύτερη ανάρρωση και μικρότερο κόστος για το σύστημα υγείας.
Αποτελεί λοιπόν μια οικονομικά αποδοτική επιλογή για τη θεραπεία ασθενών με COVID-19 που λαμβάνουν συμπληρωματικό οξυγόνο, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην ταχύτερη ανάρρωση και άρα τη μείωση της πληρότητας κάλυψης των νοσοκομειακών κλινών, την περίοδο ακριβώς που τις χρειαζόμαστε όσο ποτέ άλλοτε.
Τα συμπεράσματα από αντίστοιχη ιταλική μελέτη
Στα ίδια συμπεράσματα κατέληξαν πριν λίγους μήνες Ιταλοί ερευνητές, οι οποίοι ανέπτυξαν ένα προγνωστικό μοντέλο για να εκτιμήσουν πως διαμορφώνονται οι νοσηλείες και τα κόστη της υγειονομικής περίθαλψης, με εστίαση και στη νοσηλεία στις ΜΕΘ ασθενών με COVID-19, όταν στη θεραπεία περιλαμβάνεται ρεμδεσιβίρη.
Και σε αυτή τη μελέτη αναδείχθηκαν οι σημαντικές εξοικονομήσεις του συστήματος υγείας μέσω της ρεμδεσιβίρης.
Όπως υπογράμμισε η ομάδα οικονομολόγων της υγείας του ιταλικού πανεπιστημίου Saint Camillus, η υιοθέτηση της ρεμδεσιβίρης μπορεί να μειώσει τις εισαγωγές σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, κατά 17.000 και πιθανόν να αποτρέψει περίπου 7.000 θανάτους σε 5 μήνες, κατά τη διάρκεια ενός επιδημικού κύματος 20 εβδομάδων.
Ποιο ήταν το ποσό της συνολικής εξοικονόμησης σύμφωνα με τη μελέτη για το ιταλικό σύστημα υγείας από τον περιορισμό των αναγκών νοσηλείας σε ΜΕΘ; Έως και 430 εκατ. ευρώ!
Σημαντικός συντελεστής αποσυμπίεσης η επέκταση της χρήσης της ρεμδεσιβίρης
Δεδομένου ότι η μετάλλαξη Όμικρον ενδεχομένως να εκτινάξει τα ποσοστά νόσησης από COVID-19 -άρα και τις νοσηλείες- είναι σημαντικό ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 21 Δεκεμβρίου ενέκρινε μια τροποποίηση υπό όρους της Άδειας Κυκλοφορίας για τη ρεμδεσιβίρη, ώστε να περιλαμβάνει και ενήλικες που δεν χρήζουν χορήγησης συμπληρωματικού οξυγόνου, αλλά εντούτοις διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης σε σοβαρή COVID-19.
Έτσι η ρεμδεσιβίρη πέραν από ένα βασικό εργαλείο για τη θεραπεία της σοβαρής Covid 19, θα μπορεί επιπλέον να χρησιμοποιηθεί σε ασθενείς υψηλού κινδύνου προκειμένου να προστατευτούν από τυχόν επιπλοκές της νόσου. Πρόκειται για μια καίρια εξέλιξη μια πολύ κρίσιμη στιγμή για τα συστήματα υγείας που αναμένεται να ανακουφίσει ένα σημαντικό μέρος της πίεσης
Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υποστηρίζεται από τα αποτελέσματα μιας τυχαιοποιημένης, διπλά-τυφλής, ελεγχόμενης με εικονικό φάρμακο μελέτης Φάσης 3 για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας ενός τριήμερου ενδοφλέβιου (IV) κύκλου ρεμδεσιβίρης για τη θεραπεία της COVID-19 σε μη νοσηλευόμενους ασθενείς με υψηλό κίνδυνο εξέλιξης της νόσου.
Η ταχεία ανταπόκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα αποτελέσματα της μελέτης είναι η απόδειξη της ανάγκης για αποτελεσματικές θεραπείες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν νωρίτερα κατά τη διάρκεια της νόσου, ώστε να προστατευτούν αποτελεσματικότερα τα άτομα υψηλού κινδύνου και να αποσυμπιεστούν τα συστήματα υγείας.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της ρεμδεσιβίρης στα νέα στελέχη του ιού, η Gilead την αξιολογεί συνεχώς μέσω εργαστηριακών δοκιμών. Όσον αφορά μάλιστα την Όμικρον, μια αρχική ανάλυση γενετικών πληροφοριών υποδηλώνει ότι η ρεμδεσιβίρη θα συνεχίσει να είναι δραστική έναντι αυτής. Άλλωστε μέχρι και σήμερα, δεν έχουν εντοπιστεί σημαντικές γενετικές αλλαγές σε καμία από τις γνωστές παραλλαγές που θα άλλαζαν σημαντικά την ιική RNA πολυμεράση που στοχεύει η ρεμδεσιβίρη.
(σ.σ: Η αντιική δράση της ρεμδεσιβίρης έχει δοκιμαστεί in vitro έναντι κλινικά απομονωμένων παραλλαγών του SARS-CoV-2 και σύμφωνα με τα εργαστηριακά ευρήματα, η ρεμδεσιβίρη είναι ενεργή έναντι των επί του παρόντος ταυτοποιημένων παραλλαγών του ιού SARS-CoV-2, συμπεριλαμβανομένης της παραλλαγής Όμικρον).
Επεξηγήσεις
(*)Τύπος μοντέλου: decision tree + Markov Model
Υποθετική κοόρτη: 10.000 ασθενείς Covid 19 που θα χρειαστούν νοσηλεία και συμπληρωματική χορήγηση οξυγόνου χαμηλής ροής (σύμφωνα με την ένδειξη του ΕΜΑ για τη Ρεμδεσιβίρη). Προεξόφληση κόστους και αποτελέσματος με ετήσιο επιτόκιο 3.5% Χρονική βάση υπολογισμών κόστους: 2021
Για τη λειτουργία του μοντέλου αξιοποιήθηκαν στοιχεία που αναφέρονται στην κλινική αποτελεσματικότητα της τρέχουσας πρακτικής της Ρεμδεσιβίρης, καθώς και στοιχεία κόστους νοσηλείας και φαρμακευτικής θεραπείας. Τα δεδομένα που αναφέρονται στην κλινική αποτελεσματικότητα της Ρεμδεσιβίρης προήλθαν από μετα- ανάλυση δικτύου**. Τα δεδομένα που αναφέρονται στη θνησιμότητα και χρησιμότητα του γενικού πληθυσμού, τα οικονομικά δεδομένα, καθώς και τα στοιχεία σχετικά με τη διαθεσιμότητα των κλινών προήλθαν από βιβλιογραφική ανασκόπηση και εθνικά στοιχεία από επίσημες πηγές.
** Η δικτυακή μετα-ανάλυση είναι μια τεχνική για τη σύγκριση τριών ή περισσότερων παρεμβάσεων ταυτόχρονα σε μια ενιαία ανάλυση, συνδυάζοντας τόσο άμεσα όσο και έμμεσα στοιχεία σε ένα δίκτυο μελετών. Παράγει εκτιμήσεις των σχετικών επιπτώσεων μεταξύ οποιουδήποτε ζεύγους παρεμβάσεων στο δίκτυο και συνήθως αποδίδει πιο ακριβείς εκτιμήσεις από μια μεμονωμένη άμεση ή έμμεση εκτίμηση. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο επιτρέπει την εκτίμηση της κατάταξης και της ιεραρχίας των παρεμβάσεων.
***Ο ICER είναι ο δείκτης που υπολογίζει το αυξητικό κόστος που απαιτείται ανά μονάδα οφέλους, για παρεμβάσεις της ίδιας ασθένειας. Επικεντρώνεται στην παροχή πληροφοριών όταν οι θεραπείες είναι ακριβότερες και αποτελεσματικότερες ταυτόχρονα. Για την εξαγωγή τελικών συμπερασμάτων οφείλουμε να προσδιορίζουμε ένα τέτοιο «κατώφλι» του ICER το οποίο θα αποτελεί κριτήριο για εκείνες τις παρεμβάσεις που μεγιστοποιούν την αποτελεσματικότητα. Έτσι, όλες οι παρεμβάσεις υγείας μπορούν να καταταχθούν με βάση ένα μέσο ICER και να χρηματοδοτούνται εκείνες που έχουν το χαμηλότερο ICER.
Πηγές
Παρουσίαση του Επίκουρου Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας και Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας, Παν. Δυτικής Αττικής κ. Αθανασάκη «Ανάλυση κόστους – αποτελεσματικότητας και επίπτωσης στην πληρότητα κλινών από την εισαγωγή της ρεμδεσιβίρης στην Ελλάδα» στο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας.
https://www.ema.europa.eu/medicines/human/EPAR/veklury
https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/veklury#authorisa=on-details-sec=on
