Ο ΟΚΑΝΑ, στη βάση της ολιστικής προσέγγισής του στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων και των εξαρτητικών συμπεριφορών, δίνει έναν διαρκή αγώνα καθημερινά για τον περιορισμό της διάδοσης των μεταδιδόμενων νοσημάτων (HIV/HCV/HBV) στον ευάλωτο πληθυσμό των εξαρτημένων ατόμων. Μάλιστα, έχει καταγραφεί η σημαντική συσχέτιση των ατόμων που κάνουν ενέσιμη ή/και εισπνεόμενη χρήση ουσιών με την ύπαρξη μεταδιδόμενων νοσημάτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, από τα 7.973 άτομα που είναι ενταγμένα σε πρόγραμμα θεραπείας υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ, το 60% έχει διαγνωστεί θετικό σε Ηπατίτιδα C (HCV), το 5% σε HIV, ενώ το 27.3% των ίδιων ατόμων έχει θεραπευτεί από την HCV λοίμωξη.
Για τον περιορισμό των μεταδιδόμενων νοσημάτων στους ωφελούμενους του Οργανισμού αλλά και με απώτερο στόχο την θεραπεία τους, ο ΟΚΑΝΑ έχει θέσει σε εφαρμογή τα δύο καινοτόμα προγράμματα «Τιτυός» και «Ιπποκράτης».
Αναλυτικά, το πρόγραμμα «Τιτυός», είναι το πρώτο πανελλαδικό πρόγραμμα για την εκρίζωση της Ηπατίτιδας και υλοποιείται σε συνεργασία με Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Ήπατος. Περιλαμβάνει την χαρτογράφηση όλων των ωφελούμενων του Οργανισμού με Ηπατίτιδα, έχοντας ως τελικό στόχο την ένταξή τους σε θεραπεία. Τα αναμενόμενα οφέλη του προγράμματος είναι η αποτροπή 180 κιρρώσεων, η αποφυγή 82 περιπτώσεων ηπατοκυτταρικού καρκίνου και η πρόληψη 26 θανάτων μέχρι το 2028. Αναμένεται να εξοικονομηθούν 8 εκατ. ευρώ από το σύστημα υγείας από τις δαπάνες νοσηλείας και τις δαπάνες θεραπείας της ηπατίτιδας C των ωφελουμένων.
Το πρόγραμμα «Ιπποκράτης», υλοποιείται σε συνεργασία του ΟΚΑΝΑ με το Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Στόχος του προγράμματος είναι η έγκαιρη και αξιόπιστη ανίχνευση επιδημικών εκρήξεων, με τη δημιουργία αλγορίθμου εκτίμησης ατομικού κινδύνου μόλυνσης εστιάζοντας στον HIV και τις ηπατίτιδες Β, C στους χρήστες που εξυπηρετούνται από τον ΟΚΑΝΑ.
Τα οφέλη του «Streetwork»
Υπάρχει ένας σημαντικός πληθυσμός ωφελούμενων που εξυπηρετούνται από το streetwork του ΟΚΑΝΑ και που δεν είναι ενταγμένος σε κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα. Ο ευάλωτος αυτός πληθυσμός πολλές φορές βρίσκεται και υπό συνθήκες επισφαλούς στέγης ή αστεγίας. Για την κάλυψη των αναγκών τους, ο Οργανισμός λειτουργεί ένα ολοκληρωμένο δίκτυο άμεσης πρόσβασης, βασισμένο στη φιλοσοφία της μείωσης της βλάβης
Με γνώμονα τις ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες που αναδείχθηκαν με την πανδημία, αλλά και τον αυξανόμενο αριθμό των άστεγων ουσιοεξαρτημένων, ο Οργανισμός εντατικοποίησε τις streetwork δράσεις του τα τελευταία 2 χρόνια. Στόχος εκτός από τον περιορισμό των μεταδιδόμενων νοσημάτων είναι η προσέγγιση των ωφελούμενων και η παρακίνησή τους για ένταξη σε θεραπευτικό πρόγραμμα. Με τις παρεμβάσεις προσέγγισης του streetwork του ΟΚΑΝΑ διανέμονται ΚΙΤ ασφαλέστερης χρήσης (σύργιγες, προφυλακτικά, αντισηπτικά κ.α.), ΚΙΤ φροντίδας της υγιεινής τους, παράλληλα με την παροχή γευμάτων και ιματισμού, ενώ όταν απαιτείται παρέχονται και υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Το streetwork του ΟΚΑΝΑ έχει σήμερα την πιο δυνατή παρουσία στο δρόμο, από την έναρξη της λειτουργίας του. Στόχος είναι η εξασφάλιση του δικαιώματος της πρόσβασης σε θεραπεία για όλους. Έως τον Αύγουστο του 2021, τα συγκεντρωτικά στοιχεία των δράσεων streetwork παρουσίασαν αύξηση 40% σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, αναδεικνύοντας το 2021 ως την πιο επιτυχημένη χρονιά σε παρεμβάσεις στο πεδίο από την ίδρυση και λειτουργία του Οργανισμού. Χαρακτηριστικά ο κ. Αθ. Θεοχάρης ανέφερε ότι: «…διανεμήθηκαν 241.258 σύριγγες, 25.975 προφυλακτικά, και πραγματοποιήθηκαν 34.977επαφές με ουσιοεξαρτημένους. Συνεχίζοντας με αυτόν τον ρυθμό, μέχρι τέλος του έτους θα έχουν διανεμηθεί πάνω από 361.887 σύριγγες». Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, έχουν ήδη διανεμηθεί περισσότερες από 270.000 σύριγγες.
Επιπλέον, για πρώτη φορά διανέμονται ΚΙΤ εισπνεόμενης χρήσης για την αντιμετώπιση νέων ουσιών που έχουν εμφανιστεί στο προσκήνιο. Η πιο διαδεδομένη ουσία είναι η «shisha», όπως αναφέρεται στην «πιάτσα», η οποία είναι κακής ποιότητας κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη, εύκολα προσβάσιμη, με χαμηλό κόστος, αλλά με ιδιαίτερα επιβλαβείς συνέπειες στην υγεία του ατόμου που κάνει χρήση. Σύμφωνα, δε, με τα στοιχεία του Ιουλίου – Αυγούστου 2021, έχει παρατηρηθεί μεγάλη αύξηση του ποσοστού των γυναικών που κάνουν χρήση της συγκεκριμένης ουσίας (24% του συνόλου) σε σύγκριση με άλλες ουσίες.
Στοιχεία “Streetwork” έως τον Αύγουστο 2021
Ναλοξόνη: ανάγκη τώρα και στο πεδίο
Η ναλοξόνη αποτελεί μία ουσία ανταγωνιστή των οπιούχων και δεν μπορεί να βλάψει με οποιονδήποτε τρόπο το άτομο που τη λαμβάνει, παρά μόνο να σώσει τη ζωή του, σε περιπτώσεις υπερδοσολογίας. Μέχρι τώρα η ναλοξόνη χορηγείτο μόνο σε νοσοκομεία. Ο ΟΚΑΝΑ γνωμοδότησε θετικά για την διεύρυνση της χορήγησης της από επαγγελματίες υγείας και στο πεδίο, προλαμβάνοντας θανάτους από υπεδοσολογία. Με τη διεύρυνση της χορηγησής ναλοξόνης, θα εξοικονομηθεί πολύτιμος χρόνος από το συμβάν οξείας τοξίκωσης μέχρι τη διακομιδή του περιστατικού σε νοσοκομείο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΚΑΝΑ, η διεύρυνση χορήγησης της ουσίας αυτής και στο πεδίο, μπορεί να αποτρέψει -περίπου- 300 με 400 θανάτους, ετησίως στη χώρα.
Έρχεται νέος Ξενώνας...
Στο μεταξύ, ο ΟΚΑΝΑ, συνεργάζεται με το Δήμο Αθηναίων και το ΚΕΘΕΑ, για τη λειτουργία ενός Ξενώνα Μεταβατικής Φιλοξενίας αστέγων χρηστών ουσιών στο κέντρο της Αθήνας. Έναν Ξενώνα, που λειτούργησε και ως προθάλαμος για την ένταξη των αστέγων χρηστών σε προγράμματα υποκατάστασης και θεραπείας. Μια αντίστοιχη δράση υλοποιήθηκε και στη συμπρωτεύουσα σε συνεργασία του ΟΚΑΝΑ με το Δήμο Θεσσαλονίκης. Με τη δημιουργία των ξενώνων αυτών δόθηκε επιτέλους μία λύση στο πρόβλημα της αστεγίας που αντιμετωπίζει ένα μέρος του πληθυσμού που κάνει χρήση ψυχοδραστικών ουσιών. Ο ΟΚΑΝΑ με πλήρη αντίληψη του προβλήματος έχει στα «σκαριά» τη δημιουργία ενός ακόμα ξενώνα στην Αθήνα χωρητικότητας 90 ατόμων και 2 κέντρων ημέρας με υπηρεσίες φροντίδας και βραχείας φιλοξενίας στον Πειραιά και στο Δυτικό τομέα Αθηνών.
...και Χώροι Ελεγχόμενης Χρήσης
Με καταγεγραμμένη τη σημαντική συνεισφορά των ΧΕΧ στη μείωση της βλάβης, αλλά και τα σημαντικά οφέλη που απορρέουν από την λειτουργία τους σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ο ΟΚΑΝΑ προετοιμάζει τη δημιουργία ενός σταθερού ΧΕΧ 12 θέσεων στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και τη λειτουργία σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων 5 Κινητών ΧΕΧ, σε καθημερινή εικοσιτετράωρη βάση. Οι ΧΕΧ, βασίζονται σε βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές, και ουσιαστικά είναι οι χώροι, στους οποίους ενεργοί χρήστες μπορούν να κάνουν χρήση ουσιών επιτηρούμενοι, με ασφάλεια, με καθαρά σύνεργα, μειώνοντας τους κινδύνους για την υγεία τους, αλλά και για την μετάδοση νοσημάτων.
Με το πρόγραμμά του σε πλήρη ανάπτυξη, αλλά και τις νέες δράσεις και υπηρεσίες του που αναμένονται στο προσεχές διάστημα, ο ΟΚΑΝΑ, διαθέτει πλέον ένα ολοκληρωμένο δίκτυο άμεσης πρόσβασης, παρεμβαίνοντας καθολικά και ολιστικά για μία κοινωνία χωρίς μεταδιδόμενα νοσήματα.
