Η αποπνικτική ατμόσφαιρα, που έχει δημιουργηθεί σε πολλές περιοχές της Ελλάδας λόγω των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών, προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην υγεία, λόγω της εισπνοής τοξικού καπνού και μικροσωματιδίων αιθάλης, κυρίως σε άτομα τα οποία έχουν υποκείμενα χρόνια αναπνευστικά ή καρδιολογικά ή νοσήματα. Στις πυρκαγιές, όπως εξηγεί ο καθηγητής Στέλιος Λουκίδης, έχουμε δύο ειδών βλαβερές επιδράσεις για την υγεία, τις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες.
Το Liberal.gr με τη βοήθεια δύο ειδικών, του καθηγητή πνευμονολογίας Στέλιου Λουκίδη, προέδρου της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας και του καρδιολόγου Δημήτρη Ρίχτερ από το Ελληνικό Ίδρυμα καρδιολογίας (ΕΛΙΚΑΡ), Διευθυντή της Β Καρδιολογικής Κλινικής της Ευρωκλινικής Αθηνών καταγράφει τις μακροπρόθεσμες-και τις βραχυπρόθεσμες- συνέπειες του τοξικού καπνού στην υγεία και του έντονου στρες, συντάσσοντας έναν οδηγό προστασίας στις δύσκολες ημέρες που ζούμε.
Βραχυπρόθεσμες βλάβες στην υγεία από την εισπνοή τοξικών αερίων πυρκαγιάς
Στις πυρκαγιές, όπως εξηγεί ο καθηγητής Στέλιος Λουκίδης, έχουμε δύο ειδών βλαβερές επιδράσεις για την υγεία, τις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες. Τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα από την εισπνοή τοξικών αερίων μεταξύ των οποίων το μονοξείδιο του άνθρακα που δημιουργεί σε μεγάλες ποσότητες η ίδια η φωτιά αλλά και το υπεροξείδιο του κυανίου το οποίο εκλύεται ειδικά σε περιοχές όπου υπάρχουν βιομηχανίες. Η επιβάρυνση της υγείας από τα τοξικά αέρια τα οποία δημιουργεί φωτιά και εκλύονται αναλόγως και της καύσης των υλικών που καίγονται έχουνε σχέση με το πόσο κοντά και για πόση ώρα εισπνέει το άτομο τα βλαβερά συστατικά και αφορά κυρίως τους «μαχητές της πρώτης γραμμής» δηλαδή τους πυροσβέστες, τους εθελοντές που συνδράμουν τους πυροσβέστες, την αστυνομία, την ΕΜΑΚ και τους κατοίκους που δεν έχουν προλάβει - ή δεν θέλουν - να απομακρυνθούν για να προστατέψουν τις περιουσίες τους.
Μακροπρόθεσμες βλάβες στην υγεία από την εισπνοή τοξικών αερίων πυρκαγιάς
Τα μεγαλύτερα προβλήματα μπορούν να τα παρουσιάσουν οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, οι ασθενείς με καρδιολογικά νοσήματα (καρδιά και πνεύμονες είναι συγκοινωνούντα δοχεία) οι καπνιστές, τα μικρά παιδιά και οι έγκυες γυναίκες. Όσο διαρκεί το αποπνικτικό νέφος οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (που προαναφέρθηκαν) θα πρέπει να περιορίσουν στο ελάχιστο τις μετακινήσεις έξω κι όταν κυκλοφορούν θα πρέπει να φορούν υψηλής προστασίας ιατρική μάσκα ή διπλή χειρουργική μάσκα, όχι όμως υφασμάτινή.
Οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις από την εισπνοή του καπνού και κυρίως των αιωρούμενων μικροσωματιδίων PM2,5 του νέφους της αιθάλης που καλύπτει τις πυρόπληκτες περιοχές για μέρες, σε γενικές γραμμές, ποικίλουν καθώς εξαρτώνται από το πόσο εκτίθεται κάθε άτομο σε αυτό νέφος και γι αυτό άλλωστε δίνεται η οδηγία να περιορίσουν οι κάτοικοι τις μετακινήσεις τους σε εξωτερικούς χώρους και να μείνουν μέσα με κλειστά παράθυρα, σε κλιματιζόμενα σπίτια, με κλιματιστικά μηχανήματα που ανακυκλώνουν τον αέρα.
Τα μικροσωματίδια που εισπνέονται μέσω της μύτης ή ου στόματος φτάνουνε βαθιά στο κροσσωτό επιθήλιο των πνευμόνων όπου παραμένουν εκεί επί μακρόν και προκαλούν αθροιστικές βλάβες. Οι καπνιστές στο σημείο αυτό πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι οι πνεύμονες τους καθαρίζονται ανεπαρκώς από την παραγωγή βλέννας, λόγω μειωμένης ικανότητας παραγωγής και γι’ αυτό είναι πιο ευάλωτοι.
Συστάσεις σε πάσχοντες από αναπνευστικά ή και καρδιολογικά προβλήματα
Όπως εξηγεί ο καθηγητής πνευμονολογίας Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας μία μελέτη που είχε δημοσιευθεί το 2000 από την καθηγήτρια Ιατρικής Στατιστικής κι Επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Κλέα Κατσουγιάννη είχε συνδέσει τις πυρκαγιές στην Πεντέλη στα τέλη της δεκαετίας του 1990 με την αυξημένη καταγραφή θανάτων σε καρδιολογικούς ασθενείς και χρόνους αναπνευστικούς ασθενείς, στους οποίους προκλήθηκε σημαντική επιβάρυνση της υγείας τους λόγω των μακροχρόνιων συνεπειών της εισπνοής τοξικού καπνού και αιωρούμενων μικροσωματιδίων του νέφους της αιθάλης (PM2,5, PM10). Από την εισπνοή αυτών των συστατικών μπορεί να υπάρξει ακόμα και δηλητηρίαση και αιφνίδιος θάνατος, καθώς πρόκειται για τοξικότατα συστατικά, ιδιαίτερα επιβαρυντικά για το αναπνευστικό σύστημα.
Σε ό,τι αφορά τους πάσχοντες από αναπνευστικά ή και καρδιολογικά προβλήματα ο καθηγητής Στέλιος Λουκίδης συστήνει να επικοινωνήσουν με το γιατρό τους γιατί θα χρειαστεί πιθανότατα να τροποποιηθεί η φαρμακευτική τους αγωγή. Από την εμπειρία του πάντως στο νοσοκομείο «Αττικόν», ο καθηγητής Στέλιος Λουκίδης αναφέρει ότι τα άτομα με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και μέτριο ή σοβαρό άσθμα είναι αρκετά ευαισθητοποιημένα γι αυτά τα ζητήματα κι επικοινωνούν άμεσα με τον γιατρό τους για το αν θα πρέπει να τροποποιηθεί η συστηματική και η κατ’ επίκληση που λαμβάνουν καθώς το νέφος της αιθάλης μπορεί να οδηγήσει σε έντονες παροξυσμικές κρίσεις και να αποσταθεροποιηθεί η ρύθμιση της νόσου τους.
Το στρες μπορεί να οδηγήσει σε αιφνίδιο θάνατο από έμφραγμα
Από την πλευρά του από το ΕΛΙΚΑΡ, ο καρδιολόγος Δημήτρης Ρίχτερ, διευθυντής της Β καρδιολογικής Κλινικής της Ευρωκλινικής Αθηνών επισημαίνει πως η σημαντική επίδραση του στρες στην υγεία της καρδιάς και κυρίως στην πρόκληση εμφραγμάτων του μυοκαρδίου και σε αιφνίδιο θάνατο από έμφραγμα του μυοκαρδίου έχει καταγραφεί από δύο μεγάλες επιστημονικές μελέτες την τελευταία 20ετία.
Η πρώτη έγινε μετά το σεισμό του Los Angeles στις ΗΠΑ όπου για τη διάρκεια ενός μήνα μετά τη σεισμική δόνηση καταγράφηκε αυξημένος αριθμός εμφραγμάτων του μυοκαρδίου από το στρες που υπέστησαν οι κάτοικοι της περιοχής. Στην δεύτερη μελέτη σε ένα τελικό αγώνα Μουντιάλ ο οποίος πήγε στα πέναλτι στα τέλη της δεκαετίας του 1990, κατέγραψε για 10 μέρες μετά τον αγώνα αυξημένα περιστατικά εμφραγμάτων στον αντρικό πληθυσμό των δύο χωρών που οι ομάδες τους έπαιξαν στον τελικό ενώ δεν υπήρξε κανένας αντίκτυπος στον γυναικείο πληθυσμό.
Μεγαλύτερος ο κίνδυνος για καρδιολογικούς ασθενείς
Οι καρδιολογικοί ασθενείς κινδυνεύουν από το έντονο στρες που προκαλούν τέτοιες μαζικού χαρακτήρα καταστροφές, όπως οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές- και θα πρέπει να παρακολουθούν τον σφυγμό και την πίεση τους- να κάνουν αρκετές μετρήσεις μέσα στην ημέρα-και αν δουν τις μετρήσεις να διαφέρουν από τα συνήθη ευρήματα να ειδοποιούν άμεσα τον γιατρό τους ώστε να υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση για την διόρθωση της φαρμακευτικής τους αγωγής.
Στην καρδιά οι επιπτώσεις από τέτοια στρεσογόνα συμβάντα είναι οι βαριές. Για την τοξική ατμόσφαιρα που έχει σκεπάσει όλες τις περιοχές με ενεργά μέτωπα φωτιάς και ολόκληρο το λεκανοπέδιο της Αττικής που πολιορκείται από την πύρινη λαίλαπα, οι επιπτώσεις αφορούν πρωτίστως τους ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα.
«Για τους ασθενείς με καρδιολογικά νοσήματα αυτό που μπορούμε να πούμε είναι πως η επιβάρυνση του αναπνευστικού τους συστήματος από την εισπνοή των μικροσωματιδίων και των τοξικών αερίων δυσχεραίνει το έργο της καρδιάς και μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε καρδιολογική επιβάρυνση γιατί μειώνεται η ανταλλαγή αερίων στους πνεύμονες, οπότε η καρδιά καλείται να κάνει μεγαλύτερο έργο με λιγότερο διαθέσιμο οξυγόνο» επισημαίνει ο καρδιολόγος Δημήτρης Ρίχτερ.
