Της Αγγελικής Κώττη
Μέχρι τώρα οι επιστήμονες θεωρούσαν πως κατά τη διάρκεια των μεγάλων μετακινήσεων που έλαβαν χώρα πριν από 200.000 χρόνια πριν, στην Παλαιολιθική περίοδο, οι πρόγονοι των ανθρώπων ή των ανθρωπίδων δεν μπορούσαν να πλεύσουν μέσω του Αιγαίου. Μήπως, όμως, μπορούσαν; Μήπως το Αιγαίο, λόγω παγετώδους περιόδου, προσέφερε ευκαιρίες στους κυνηγούς- τροφοσυλλέκτες εκείνης της εποχής, να το διασχίσουν με τα πόδια, καθώς η στάθμη του ήταν χαμηλή και να χρησιμοποιήσουν για μικρές αποστάσεις κάποιου είδους πλοιάρια;
Ίσως, απαντά το Τρίσταν Κάρτερ, επικεφαλής της αρχαιολογικής ανασκαφής στη Στελίδα Νάξου. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει νέα στοιχεία, που δείχνουν ότι το νησί των Κυκλάδων κατοικήθηκε ήδη πριν από 200.000 χρόνια, δεκάδες χιλιάδες έτη νωρίτερα από ό,τι πίστευαν προηγουμένως.
Η ομάδα δημοσίευσε τα συμπεράσματά της πρόσφατα, στο περιοδικό Science Advances. Η νέα τους υπόθεση εργασίας αμφισβητεί παλαιότερα συμπεράσματα σύμφωνα με τα οποία η μετανάστευση των πρώτων ανθρώπων δεν έγινε μέσω Μεσογείου, αλλά μέσω Μαρμαρά και από εκεί μέσω Θράκης.
Μέχρι τώρα, η επιστήμη είχε εντοπίσει ίχνη κατοίκησης στα νησιά της Μεσογείου τα οποία ανάγονταν σε ένα παρελθόν 9.000 ετών. «Τα αποτελέσματα των ερευνών μας, μας αναγκάζουν να επανεξετάσουμε πλήρως το ζήτημα» λέει ο Τρίσταν Κάρτερ. Στην Ευρώπη, οι πρώτοι πρόγονοι του Ανθρώπου είχαν ήδη φτάσει πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια, αλλά, όπως είπαμε, όλοι πίστευαν πως αυτό έγινε αποκλειστικά μέσω άλλων διαύλων.
Οι ερευνητές τώρα, πιστεύουν πως η διαδρομή μέσω Νάξου και άλλων νησιών των Κυκλάδων προφανώς θα ήταν ελκυστική λόγω της αφθονίας πρώτων υλών που είναι ιδανικές για παραγωγή εργαλείων αλλά και λόγω των γλυκών υδάτων τους.
Ταυτόχρονα, όμως, «όταν εισέλθουν στην περιοχή, οι πληθυσμοί πριν από τους ανθρώπους του Νεάντερταλ, αλλά και οι Νεάντερνταλ και οι Χόμο Σάπιενς, θα αντιμετώπιζαν ένα καινούριο και προκλητικό περιβάλλον, με διαφορετικά ζώα, φυτά και ασθένειες. Ολα απαιτούν νέες στρατηγικές προσαρμογής», λέει ο Κάρτερ.
Τα πλοία άρχισαν να κινούνται στο Αιγαίο πριν από περίπου 30 με 40 χιλιάδες χρόνια πριν, όπως δείχνουν τα στοιχεία. Κατά τη μεσολιθική περίοδο, είναι σίγουρο για τους επιστήμονες πως υπήρχε μετακίνηση ανθρώπων αλλά και εμπορευμάτων μέσω αυτών. Όχι με την έννοια της πώλησης. Με την έννοια της μεταφοράς πρώτων υλών.
Π.χ. ο οψιανός, ένα μαύρο πέτρωμα από τη Μήλο, ήταν εξαιρετικά χρήσιμο στον προϊστορικό άνθρωπο για την κατασκευή εργαλείων (μην ξεχνάμε πως τα εργαλεία τότε ήταν λίθινα και όχι μεταλλικά. Ακόμα και τα εργαλεία με τα οποία έκοβαν, ήταν από πέτρα). Επομένως, δεν προξενεί εντύπωση η διαπίστωση πως στη Μήλο έφταναν πλοιάρια από τα γύρω νησιά και την Μικρασιατική ακτή, με σκοπό τη μεταφορά οψιανού.
Η έρευνα αυτή αποτελεί μέρος του αρχαιολογικής έρευνας στη Στελίδα Νάξου, με μελετητές από όλο τον κόσμο. Εργάζονται στην περιοχή από το 2013.
