Του Νίκου Μελέτη
Σοβαρό κίνδυνο σημαντικής επιβάρυνσης της Ελλάδας κρύβουν οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής για το μεταναστευτικό, καθώς μόλις έκλεισε η συμφωνία για το «εθελοντικό» άνοιγμα νέων κέντρων υποδοχής και φιλοξενίας των μεταναστών που διασώζονται στην Μεσόγειο, όλοι δείχνουν τις μεσογειακές χώρες, από τις οποίες έσπευσε να αυτοεξαιρεθεί η Γαλλία.
Ο Γάλλος προεδρος Εμανουέλ Μακρόν ήταν σαφής λέγοντας ότι «τα Κέντρα αυτά θα λειτουργήσουν σε εθελοντική βάση και κυρίως θα εγκατασταθούν στις "πρώτες χώρες" υποδοχής προσφύγων», διευκρινίζοντας ότι η Γαλλία δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία χωρών.
Όμως ο κ. Μακρόν αποκάλυψε ότι μερικά κράτη μέλη εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους για λειτουργία των Κέντρων, αλλά δεν θέλησε να δώσει περισσότερα στοιχεία για το ποιες ήταν αυτές οι χώρες. Πάντως λίγη ώρα αργότερα ανακοινώθηκε η συνάντηση της κ. Μέρκελ με τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας και της Ισπανίας.
Ο Βέλγος πρωθυπουργός Τ. Μισέλ δήλωσε ότι οι μεσογειακές χώρες είναι εκείνες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για να λειτουργήσουν τα κέντρα υποδοχής των προσφύγων στην Ευρώπη.
Η Σύνοδος Κορυφής κάθε άλλο παρά έλαβε αποφάσεις μακράς πνοής για το μεταναστευτικό αλλά απλώς κινήθηκε για τον κατευνασμό της νέας κυβέρνησης της Ιταλίας και την υποστήριξη της Α. Μέρκελ στην εσωτερική κρίση που δοκιμάζει τον κυβερνητικό συνασπισμό στο Βερολίνο, ενώ συγχρόνως επιχειρήθηκε να μην ενοχληθούν οι χώρες που κρατούν σκληρή θέση στο μεταναστευτικό, δηλαδή οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Η απόφαση έχει δύο βασικά σκέλη που επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν τις συνεχιζόμενες ροές αλλά και τα φαινόμενα των τελευταίων εβδομάδων, με τα αδέσποτα σκάφη που διέσωζαν ναυαγούς μετανάστες και δεν τα δέχονταν ούτε η Ιταλία ούτε η Μάλτα...
Πλέον όταν η διάσωση γίνεται στην επικράτεια της Ε.Ε. τότε όσοι διασώζονται θα πρέπει να αναλαμβάνονται στο πλαίσιο μιας κοινής προσπάθειας από «Ελεγχόμενα Κέντρα» που θα δημιουργηθούν σε κράτη μέλη, μόνο σε εθελοντική βάση, όπου η ταχεία και ασφαλής επεξεργασία θα επιτρέπει, με την πλήρη υποστήριξη της ΕΕ, να γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των παράτυπων μεταναστών, που θα επαναπατρίζονται, και εκείνων που χρειάζεται διεθνή προστασία, για τους οποίους μπορεί να έχει εφαρμογή η «αρχή της αλληλεγγύης».
Είναι σαφές ότι αυτή η απόφαση αφορά τις μεσογειακές χώρες και κυρίως εκείνες που θεωρούνται ως χώρες πρώτης εισόδου, δηλαδή Ελλάδα- Ιταλία- Μάλτα- Ισπανία, και παρά την αναφορά για εθελοντική βάση είναι σαφές ότι η πίεση που θα ασκηθεί θα είναι κυρίως στην Ελλάδα και στη Μάλτα, καθώς ήδη η Ιταλία με την απειλή βέτο στη Σύνοδο είχε δείξει τις διαθέσεις της.
Τα νέα αυτά Κέντρα υποδοχής είναι προφανές ότι δεν είναι αυτό που περιγράφεται στην απόφαση, δηλαδή για μια σύντομη παραμονή των μεταναστών, καθώς ο διαχωρισμός μεταξύ παράτυπων μεταναστών και όσων δικαιούνται να αιτηθούν άσυλο δεν είναι εύκολη και σύντομη διαδικασία και κατόπιν είναι γνωστό ότι δεν λειτουργεί στο εσωτερικό της Ευρώπης η «αλληλεγγύη» για τον δίκαιο καταμερισμό στην υποδοχή των δικαιούχων ασύλου. Όσο για την άλλη κατηγορία, είναι γνωστό πόσο προβληματική και μακρόσυρτη είναι η διαδικασία επαναπατρισμού παράτυπων μεταναστών στις χώρες προέλευσης τους.
Έτσι τα νέα αυτά Κέντρα σύντομα θα μετατραπούν σε «αποθήκες ψυχών» και θα μεγαλώσουν ακόμη περισσότερο τα προβλήματα στις χώρες όπου θα λειτουργήσουν, μεταξύ αυτών το πιθανότερο και η Ελλάδα.
Σοβαρά ζητήματα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των προσφύγων δημιουργεί, παρά τις θριαμβολογίες της κυβέρνησης για... προοδευτικό φραγμό σε ακροδεξιές αντιλήψεις άλλων ευρωπαϊκών χωρών, η απόφαση για τα Regional Disembarkation Platforms που πρόκειται να λειτουργήσουν σε τρίτες χώρες για την υποδοχή των μεταναστών που διασώζονται εκτός της Επικράτειας της Ε.Ε..
Σε αυτές τις δομές θα γίνεται «ταχύτατος διαχωρισμός μεταξύ μεταναστών και όσων χρήζουν διεθνούς προστασίας» και η πρόταση αφορά κυρίως χώρες όπως ο Νίγηρας, η Λιβύη, η Τυνησία, η Αλγερία, το Μαρόκο και η Αίγυπτος. Προς το παρόν όμως καμία χώρα δεν έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για κάτι τέτοιο.
Ο πρέσβης της Τυνησίας στην Ε.Ε. δήλωσε ότι έγινε προ μηνών τέτοια πρόταση στη χώρα του από την Γερμανία αλλά και την Ιταλία, και η απάντηση ήταν μονολεκτικά «ΟΧΙ», ενώ και ο Λίβυος ΥΠΕΞ Ahmed Maiteeq απέρριψε κατηγορηματικά να φιλοξενήσει τέτοιες δομές. Παράλληλα και η Αλβανία έσπευσε να δηλώσει ότι δεν δέχεται να φιλοξενήσει τέτοιου είδους δομές.
Η Judith Sunderland, βοηθός διευθυντής της οργάνωσης Human Rights Watch''s Europe and Central Asia, δήλωσε ότι το μόνο ιστορικό προηγούμενο είναι το Γκουαντανάμο, προτού οι ΗΠΑ το μετατρέψουν σε στρατιωτική βάση, και της Αυστραλίας στην περίπτωση των Nauru και Papua New Guinea.
«Οι άνθρωποι κλείνονται εκεί για μεγάλο διάστημα σε άσχημες συνθήκες με πολύ φτωχή περίθαλψη και με πολλές συνέπειες για την φυσική και ψυχική υγειά τους» δήλωσε η κα Sunderland.
Αλλά και το Κέντρο που λειτούργησε στην Λιβύη έχει βρεθεί στο στόχαστρο λόγω των άθλιων συνθηκών φιλοξενίας, ενώ το Κέντρο που δέχθηκε να λειτουργήσει υπό την αιγίδα του ΟΗΕ ο Νίγηρας ώστε να αποσυμφορηθεί το Κέντρο της Λιβύης έκλεισε, καθώς ελάχιστοι τελικά μεταφέρθηκαν και το ακόμη χειρότερο: από τους 1.400 πρόσφυγες που μεταφέρθηκαν από την Λιβύη μόλις 200 επανεγκαταστάθηκαν σε χώρες της Ευρώπης και στην Βόρειο Αμερική.
Καθώς η δημιουργία αυτών των Περιφερειακών Πλατφορμών Αποβίβασης απαιτεί μακρές συνομιλίες ώστε να πεισθούν οι χώρες της Αφρικής να δεχθούν την φιλοξενία τους, το βάρος θα πέσει στα Κέντρα τα οποία θα δημιουργηθούν βάσει της απόφασης της Συνόδου σε όποιες από τις Μεσογειακές χώρες «εθελοντικά» προσφερθούν για κάτι τέτοιο.
Και σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, που ήδη έχει ξεπεράσει τα όρια αντοχών με την ασφυκτική κατάσταση στα νησιά, εφόσον υπογραφεί και η διμερής Συμφωνία με την Γερμανία θα υπάρχει και η πρόσθετη επιβάρυνση από τις επιστροφές των μεταναστών από την Γερμανία, που είχαν εισέλθει σε ευρωπαϊκό έδαφος με πρώτο σταθμό την Ελλάδα.
Διαβάστε ακόμα:
- Συμφωνία των 28 για κλειστά κέντρα υποδοχής προσφύγων - Τα βασικά σημεία
