Η χωρίς όρους και προϋποθέσεις αποδοχή της τουρκικής πρότασης για την αλλαγή της διαδικασίας φέρνει σε δεινή θέση την Αθηνά και την Λευκωσία, καθώς η διαδικασία τείνει να σφραγίσει και την ουσία των συνομιλιών και το μονοπάτι που οδηγεί στην 12η Ιανουαρίου και στην Διεθνή Διάσκεψη της Γενεύης, γίνεται όλο και πιο σκοτεινό.
Δεκαέξι ημέρες μετρά το βραδινό δείπνο της 1ης Δεκεμβρίου που συμφωνήθηκε το χρονοδιάγραμμα που θα καταλήξει στην Διάσκεψη της Γενεύης, δεν έχει υπάρξει καμιά πρόοδος, ενώ πάρα το γεγονός ότι οι κ. Κοτζιάς και Τσαβούσογλου συμφωνήσαν επαφές μεταξύ ομάδων εμπειρογνωμόνων ώστε να προετοιμασθεί το έδαφος και να διερευνηθεί πεδίο σύγκλισης στο Κεφάλαιο των Εγγυήσεων /Ασφάλειας τέτοια συνάντηση δεν έχει ακόμη γίνει, και εκφράζονται πλέον σοβαρές επιφυλάξεις εάν θα καταστεί δυνατή η εκπλήρωση της προϋπόθεσης που έχει θέσει η Αθήνα για να προηγηθεί συνάντηση Τσίπρα- Ερντογάν πριν από την Διάσκεψη της Γενεύης.
Η Λευκωσία και ο Ν. Αναστασιάδης έχουν επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για να εξασφαλισθεί διεύρυνση της διάσκεψης ώστε να μην μείνει σε επίπεδο Πενταμερούς, που πρακτικά θα είναι Τετραμερής (λόγω της συμβολικής παρουσίας της Βρετανίας). Η Ε.Ε. δήλωσε πρόθυμη και έτοιμη να συμμετάσχει αλλά η τουρκοκυπριακή πλευρά έχει σπεύσει να δηλώσει ότι δεν πρόκειται να δεχθεί τίποτε περισσότερο από απλή παρουσία του εκπροσώπου της Ε.Ε. και σε καμιά περίπτωση ουσιαστική και πλήρη συμμέτοχή του στις διαπραγματεύσεις.
Ασαφές είναι ακόμη το τι θα συμβεί με τα 5 μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς ενώ είναι οι εντολοδόχοι του Γ.Γ. του ΟΗΕ και του ειδικού συμβούλου του Ε. Άϊντα, υπάρχει σύγχυση για το εάν νομιμοποιούνται να παραστούν αυτοδικαίως στην Διάσκεψη η αν θα πρέπει να προσκληθούν από τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, με αποτέλεσμα η παρουσία τους να κριθεί την τελευταία στιγμή, όπου και η δυνατότητα παρέμβασης τους θα είναι περιορισμένη.
Η Τουρκική και τουρκοκυπριακή πλευρά επιδιώκουν να φέρουν στην Γενεύη όλα τα Κεφάλαια ανοικτά σε μια γνωστή από παλιά τακτική, όπου σε ένα παζάρι της τελευταίας στιγμή και υπό την πίεση του διεθνούς παράγοντα, θα επιχειρήσει να αποσπάσει ανταλλάγματα ακόμη και για αυτονόητες παραχωρήσεις.
Μεγάλο ερωτηματικό παραμένει φυσικά και το θέμα της εφαρμογής της Λύσης καθώς η ανησυχία τόσο των Τουρκοκυπρίων αλλά κυρίως των ελληνοκυπρίων είναι η εγγύηση της εφαρμογής της λύσης. Εάν υπάρξουν αδυναμίες εφαρμογής που μάλλον πρέπει να θεωρούνται δεδομένες σε ένα τόσο πολύπλοκο σύστημα, οι ελληνοκύπριοι θα κινδυνεύουν να βρεθούν στον αέρα καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία θα αποτελεί παρελθόν και αυτό που θα μένει θα είναι ένα εκκρεμές Ελληνοκυπριακό συνιστών κρατίδιο, σε Ομοσπονδία, που δεν θα λειτουργεί.
Η οικονομική διάσταση της Λύσης, εσκεμμένα δεν συζητείται, καθώς με δεδομένη την οικονομική κατάσταση τόσο στην Ε.Ε. όσο και στην Ουάσιγκτον, είναι εντελώς απίθανο να καλυφθεί από δωρεές. Έτσι το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι θα κληθούν οι ίδιοι οι κύπριοι να χρηματοδοτήσουν το κόστος της Λύσης, και μάλιστα και εκείνο το κόστος που θα προκύψει για την μετεγκατάσταση όσων μέχρι τώρα κατείχαν παράνομα ελληνοκυπριακές περιουσίες. Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι υπάρχει ο σοβαρός κίνδυνος να φθάσουμε σε δημοψήφισμα και κανένας ελληνοκύπριος πρόσφυγας να μην γνωρίζει εάν και υπό ποιες συνθήκες θα του επιστραφεί η περιουσία του, καθώς η απόφαση αυτή θα παραπέμπεται στην Αρμόδια Επιτροπή.
Με τις συζητήσεις για το Εδαφικό να παραμένουν παγωμένες ,η τουρκική πλευρά πέτυχε αυτό που επεδίωκε από την αρχή, να συνδέσει δηλαδή τις υποχρεωτικές παραχωρήσεις στο Κεφάλαιο αυτό, με ανταλλάγματα, τόσο στην Διακυβέρνηση όσο και στις Εγγυήσεις.
Η Μόρφου έχει αναδειχθεί στο διακύβευα της συζήτησης για το Εδαφικό, καθώς η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν μπορεί να αποδεχθεί Λύση που δεν θα προβλέπει την επιστροφή της, ενώ από την άλλη υπάρχουν έντονες αντιδράσεις στους Τουρκοκυπρίους που κάνοντας σημαία την σχετική δήλωση του Τ. Ερντογάν, δηλώνουν ότι «δεν θα επιστραφεί η Μόρφου».
Η εκ περιτροπής προεδρία αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ για την τουρκοκυπριακή πλευρά και πάρα το γεγονός ότι η Λευκωσία την έχει κατ'' αρχήν αποδεχθεί, αφήνει το κεφάλαιο αυτό ανοικτό ώστε να μπει στο παζάρι της τελευταίας στιγμής στην Γενεύη. Πάντως η εκ περιτροπής προεδρία αποτελεί ένα από τα δύσκολα και ευαίσθητα θέματα καθώς μεταξύ των ελληνοκυπρίων υπάρχει αρνητισμός στην προοπτική ύπαρξης Τουρκοκυπρίου η Τούρκου εποίκου στην θέση του προέδρου στο Ομόσπονδο Κράτος.
Σε ότι αφορά το μείζον θέμα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας, η τουρκική θέση παραμένει απολυτή: διάτρηση των Εγγυήσεων και πολυετές χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων, που θα μετατρέπεται ουσιαστικά σε μόνιμη παρουσία.
Η συγκυρία είναι ιδιαίτερα αρνητική για όσους ήλπιζαν ότι ο κ. Ερντογάν θα μπορούσε να δείξει την ...μεγαθυμία του και να παραιτηθεί των Εγγυήσεων και να αποδεχθεί την σύντομη αποχώρηση όλων των τούρκων στρατιωτών, καθώς σε μια περίοδο έξαρσης του εθνικισμού και του αναθεωρητισμού του τουρκικού καθεστώτος, η συναίνεση στην «υποστολή» της τουρκικής σημαίας από την Κύπρο, μάλλον πρέπει να αποκλεισθεί.
Στρατηγικός στόχος της Τουρκίας είναι η αναζήτηση λύσης του Κυπριακού που θα της επιτρέπει να διατηρεί την επιρροή της στο νησί και αυτό μπορεί να διασφαλισθεί και θεσμικά με την διατήρηση του καθεστώτος των Εγγυήσεων, ενώ με την παραμονή των τουρκικών δυνάμεων θα χειραγωγείται πιο εύκολα η τουρκοκυπριακή ηγεσία.
Ν.Μ.
