Τον περασμένο μήνα ο Λέοναρντ Μπερνστάιν διηύθυνε την Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης κατά τη διάρκεια των εορταστικών εκδηλώσεων. Ναι, ο σπουδαίος καλλιτέχνης έχει φύγει από τον μάταιο τούτο κόσμο πριν από τρεις δεκαετίες. Τι πρωτότυπο να δείξει, ωστόσο, η ορχήστρα στο γκαλά που έπρεπε να είναι και εικονικό; Διάλεξε, ανάμεσα σε άλλα, στιγμές από τους καιρούς που ο Μπερνστάιν ήταν στο πόντιουμ της ορχήστρας. Η εκδήλωση- προβολή πήγε εξαιρετικά, κόστισε απείρως λιγότερα χρήματα και την παρακολούθησαν 90.000 άτομα ενώ αν ήταν ζωντανή οι θεατές θα είχαν φτάσει μέχρι τους 2.700.
Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι New York Times, στα οικονομικά η εικόνα ήταν πολύ λιγότερο ρόδινη. Μόλις το ένα τρίτο των δωρεών που συγκέντρωσε το προηγούμενο γκαλά μπήκε στα ταμεία της Ορχήστρας. Ένα εκατομμύριο 100 χιλιάδες δολάρια το 2020, 3,6 εκατομμύρια το 2019. Εχει άλλη χάρη η συγκέντρωση, όπου τα χρήματα συγκεντρώνονται «ζωντανά». Αλλά τη χρονιά που μόλις διανύσαμε, ο πολιτισμός και οι τέχνες είχαν έναν μεγάλο αντίπαλο ως προς τις δωρεές: την υγεία. Εκεί κατευθύνθηκαν οι περισσότερες. Και αρκετές πήγαν προς την φυλετική δικαιοσύνη, ύστερα και από το κίνημα black lives matter
Μείον μισό εκατομμύριο σε έσοδα μετρούσε ήδη από τον Σεπτέμβριο το Κέντρο Κένεντι στην Ουάσιγκτον. Τα εισιτήρια για συναυλίες μειώθηκαν κατά 96,3% στις ΗΠΑ κατά τον Νοέμβριο, έναντι του προηγούμενου. Απώλειες λόγω των lockdown, που ωστόσο δεν αντισταθμίζονται από τις δωρεές.
Τα πολιτιστικά ιδρύματα δεν το έβαλαν κάτω παρόλα ταύτα. Προσπάθησαν να βρουν νέους δημιουργικούς τρόπους αλληλεπίδρασης με τους δωρητές: εικονικά κοκτέιλ πάρτι, κουίζ μουσικής, διαδικτυακές εκδηλώσεις συναντήσεων. Όσο κι αν αυτό χρειάζεται ακόμα πολλή δουλειά και πολύ δρόμο για να καλυφθεί το χάσμα, σύμφωνα με τον Henry Timms, πρόεδρο του Lincoln Center. Τηλεμαραθώνιοι, αποκλειστικές προβολές και άλλα τέτοια επιστρατεύονται ολοένα και περισσότερο. Η χρήση των νέων τεχνολογιών αναντίρρητα βοηθάει, ωστόσο ποτέ δεν θα αντικατασταθεί η ανθρώπινη επαφή, απαραίτητη για τη δημιουργία της μαγείας στην τέχνη.
Μουσεία και μπαλέτα
Σύμφωνα με οργανισμούς των ΗΠΑ που σχετίζονται με τις τέχνες, τα μουσεία αγωνίζονται να συγκεντρώσουν κεφάλαια ελλείψει γεγονότων και επειδή αναγκάστηκαν να κλείσουν τους πρώτους μήνες της πανδημίας. Το Γκούγκενχάιμ εμφανίζει έλλειμμα 13 εκατομμυρίων δολαρίων και οι υπεύθυνοί του φοβούνται πως αν δεν ανοίξει, ώστε να επανέλθουν οι εισπράξεις από τα εισιτήρια, θα αναγκαστεί να ακυρώσει εκθέσεις. Τα εισιτήρια αποτελούν το 30 τοις εκατό του προϋπολογισμού του. Και αυτοί, πάντως, εκπαιδεύονται στα ψηφιακά.
«Ήμασταν λίγο πίσω στις εικονικές παρουσιάσεις κατά το παρελθόν, οπότε έπρεπε να το καλύψουμε και να συνεχίσουμε και τώρα», λέει ο διευθυντής του μουσείου κ. Armstrong. «Σίγουρα καταφέραμε πολλά. Έχουμε μάθει, νομίζω καλύτερα, πώς να κάνουμε το διαδικτυακό μουσείο ελκυστικό»
Τον περασμένο μήνα, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης τοποθέτησε κουτιά δωρεών στο λόμπι της εισόδου της Πέμπτης Λεωφόρου: «Παρακαλώ δώστε στο The Met για να μας βοηθήσετε να συνδέσουμε άλλους με τη δύναμη της τέχνης».
Το μπαλέτο της Νέας Υόρκης και το School of American Ballet κάθε χρόνο εισπράττουν πολλά κατά τις γιορτινές ημέρες, με τον Καρυοθραυστη σε χορογραφία Μπαλανσίν. Φέτος οι παραστάσεις δόθηκαν διαδικτυακά. Αλλά συνοδεύτηκαν με πολλές «αλληλοεπιδράσεις». Θεατές που πλήρωσαν ειδικά έλαβαν στο σπίτι τους πακέτα με λιχουδιές που θα τους προσφέρονταν στο θέατρο. Αλλοι, συνομίλησαν διαδικτυακά με τους συντελεστές την ώρα που εκείνοι ετοιμάζονταν στα παρασκήνια και τους υπέβαλαν ερωτήσεις στις οποίες οι καλλιτέχνες απάντησαν. Τέλος, το «εισιτήριο» περιελάμβανε πλήρη παρακολούθηση της παράστασης αλλά και επαναλήψεις μέχρι τις 3 Ιανουαρίου.
Οι καλλιτέχνες και οι φορείς που θα ζητήσουν οικονομική βοήθεια από το κράτος είναι βεβαίως πολλοί, όμως, όπως οι ίδιοι οι οργανισμοί των καλλιτεχνών λένε, γνωρίζουν πως το πρόβλημά τους δεν θα λυθεί ακόμα και αν πάρουν χρηματοδοτήσεις. Έτσι, μηχανεύονται και άλλους τρόπους.
Η Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης καθιέρωσε την «Πρόκληση Ορχήστρας», προσπαθώντας να συγκεντρώσει 1,5 εκατομμύρια δολάρια μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου. Η ορχήστρα αναγκάστηκε να ακυρώσει ολόκληρη την τρέχουσα σεζόν της , και οι μουσικοί της συμφώνησαν σε σημαντικές περικοπές μισθών.
Τη μεγαλύτερη κρίση τους ζουν τα στούντιο του Χόλιγουντ, όσο για τις κινηματογραφικές αίθουσες, αυτές κινδυνεύουν να κλείσουν δια παντός. Σύμφωνα με το Variety, παρότι το κοινό βλέπει πλέον τις ταινίες σε διαδικτυακή ροή, τα οικονομικά αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά. Επιπλέον, όσο και αν φαίνεται παράδοξο, στην ψηφιακή αναμετάδοση έχουν να συναγωνιστούν και το θέατρο. Το σημαντικότερο: έχασαν τη διαπραγματευτική τους ικανότητα οι αιθουσάρχες. Ενώ πριν έλεγαν πως θα προβάλουν ταινίες σε πρώτη προβολή, πριν αυτές βγουν σε πλατφόρμες ή τηλεόραση, πλέον δεν μπορούν να το κάνουν, διότι το αντίθετο έχει γίνει καθεστώς.
Μερικές ταινίες δεν γυρίστηκαν καν και αναβλήθηκε κάθε ενέργεια για το 2021. Οι παλιές συμμαχίες καταρρέουν, οι νέες συμμαχίες σφυρηλατήθηκαν με πρώην αντιπάλους, οι μάχες διεξήχθησαν μέσω δελτίου τύπου. Σε λίγους μήνες, η Universal μετατράπηκε από εχθρός σε σωτήρα των σινεμά. Για να μην είναι ξεπερασμένη, η Warner Bros ως κακοποιός που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί σχεδόν οποιοδήποτε κακό στην οθόνη, ανακοίνωσε ότι ολόκληρη η παραγωγή του 2021 θα παρουσιάζεται ταυτόχρονα στο HBO Max και στους κινηματογράφους.
Φεστιβάλ
Τα φεστιβάλ έχουν εκτεταμένες απαιτήσεις υποδομής, από στάδια έως σκηνές και τροφοδοσία και η αλυσίδα εφοδιασμού πλήττει πολλές άλλες εταιρείες. Ο κατάλογος των φεστιβάλ που έχουν ακυρωθεί παγκοσμίως λόγω της πανδημικής κρίσης είναι εντυπωσιακός. Για παράδειγμα, η αναφερόμενη απώλεια εισοδήματος μετά την ακύρωση του Φεστιβάλ SXSW στο Ώστιν του Τέξας και μόνο ανέρχεται σε περίπου 4,3 εκατομμύρια USD. Αν προστεθούν και τα έσοδα που χάθηκαν από τον παρελκόμενο τουρισμό, τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα.
Τι ψάχνουν οι διοργανωτές ανά τον κόσμο; Κι εδώ ψηφιακές λύσεις. Ακόμα και διασύνδεση των διάφορων φεστιβάλ μέσω πλατφορμών ώστε να προσελκυσθούν περισσότεροι θεατές διαδικτυακά. Πολλοί προσπαθούν επίσης να αυξήσουν τις συνδέσεις τους με εκπαιδευτικά προγράμματα, παρέχοντας νέο, υψηλής ποιότητας υλικό που μπορεί να προσελκύσει μαθητές.
