Τι γράφει ο διεθνής Τύπος
Η Τουρκία κινδυνεύει από οικονομική ασφυξία, επιγράφεται το κύριο άρθρο της εφημερίδας Les Echos
Το σενάριο μιας «αιφνίδιας στάσης», μιας ξαφνικής διακοπής της εξωτερικής χρηματοδότησης, διαφαίνεται στην Τουρκία. Κανείς δεν έχει να κερδίσει από αυτό, αλλά ίσως είναι πολύ αργά. Μπορεί να είναι θέμα ωρών μόνο, αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Εάν η Τουρκία δεν κατορθώσει να ανακόψει την υποχώρηση του νομίσματός της, κινδυνεύει από «ασφυξία». Η οικονομία της θα υποστεί σοβαρές ζημιές και τα 83 εκατομμύρια των κατοίκων της θα καταδικαστούν να βιώσουν μια οδυνηρή μείωση των εισοδημάτων τους.
Αυτό το "sudden stop" είναι γνωστό, το έχουμε δει πολλές φορές τις τελευταίες δεκαετίες: στο Μεξικό το 1994, στην Ασία το 1997-1998, στην Ελλάδα, και έπειτα στην Ισπανία στις αρχές του 2010. Το σενάριο, δυστυχώς, φαίνεται να αναπαράγεται στην Τουρκία. Οι επενδυτές αρχίζουν να εξετάζουν άλλες εύθραυστες οικονομίες, όπως η Αργεντινή και η Νότια Αφρική.
Απειλείται μετάδοση, εκτιμά η εφημερίδα. Και μπορεί ο Πρόεδρος της Τουρκίας να μιλά για συνωμοσία, αλλά συνέβαλε ενεργά ο ίδιος στην κρίση, υποστηρίζεται. Πρώτον, χαλαρώνοντας τη δημοσιονομική πειθαρχία. Έπειτα, επιβάλλοντας τον έλεγχό του στην κεντρική τράπεζα.
Τέλος, αναλαμβάνοντας εξουσίες πρωτόγνωρες για μια μεγάλη δημοκρατία. Αυτές οι αποφάσεις έχουν από καιρό ανησυχήσει τους πιστωτές της χώρας.
Δεν έχει απομείνει πολύς χρόνος για να αποφευχθεί μια αποσταθεροποίηση από την οποία θα υποφέρει όλος ο κόσμος: η Τουρκία -όπου τόσο ο λαός όσο και οι διοικούντες έχουν πολλά να χάσουν- η Ευρώπη, που σε μεγάλο βαθμό ρύθμισε τη μεταναστευτική κρίση της με μια συμφωνία με την Άγκυρα, οι αναδυόμενες χώρες που απειλούνται από την διάδοση της κρίσης, ακόμη και οι ΗΠΑ, για τις οποίες η Τουρκία είναι πολύτιμος σύμμαχος.
Μόνο ο Τούρκος Πρόεδρος έχει ίσως ακόμα τα μέσα να αποτρέψει τα χειρότερα. Και αυτό δεν είναι απαραίτητα καθησυχαστικό, καταλήγει το κύριο άρθρο της εφημερίδας.
Guardian: Η Τουρκία παραπαίει στην άβυσσο που ο Ερντογάν δημιούργησε
Η υπεροψία του Ρ.Τ. Ερντογάν είναι υπεύθυνη για την τουρκική αποσταθεροποίηση, σημειώνει σε άρθρο του ο Guardian. Συγκεριμένα αναφέρεται:
Η ύβρις προκαλεί τη νέμεση, όπως πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες. Πρόκειται για ένα μάθημα ζωής για τον Τούρκο Πρόεδρο που φαίνεται ανίκανος να κατανοήσει ότι η χώρα του παραπαίει σε μια άβυσσο που ο ίδιος δημιούργησε.
Η Ε.Ε. εκφράζει ιδιαίτερες ανησυχίες για την κατάσταση στην Τουρκία ιδιαίτερα για τις σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ερντογάν και για τη δέσμευσή του σε μια συμφωνία για την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών από τη Συρία προς την Ευρώπη.
Ανησυχίες εκφράζουν και για την προσέγγιση που διατηρεί αναφορικά με το Κυπριακό, τα ενεργειακά οικόπεδα της ανατολικής Μεσογείου αλλά και για την εχθρότητά του προς συμμάχους της περιοχής, όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Οι απειλές του Τούρκου Προέδρου να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ και να αναζητήσει νέους συμμάχους στη Μόσχα και στο Πεκίνο έχουν οξύνει τις εντάσεις και όλα αυτά τα προβλήματα θα μπορούσαν να επιδεινωθούν πολύ εύκολα, εκτιμά η έγκριτη βρετανική εφημερίδα.
Le Figaro: Κίνδυνοι εξάπλωσης της τουρκικής κρίσης
Σε άλλο ρεπορτάζ της εφημερίδας Le Figaro επιχειρείται να ερευνηθούν οι πραγματικές διαστάσεις του κινδύνου από την τουρκική κρίση. Όπως επισημαίνεται, ναι μεν δεν υπάρχει ακόμα κλίμα πανικού αλλά κάποιες εστιασμένες ανησυχίες, ενώ γίνεται λόγος για μετριασμένο αντίκτυπο της πτώσης της λίρας στα διεθνή χρηματιστήρια. Οι επενδυτές πωλούν τους τίτλους που θεωρούν επικίνδυνους. Στη Γηραιά ήπειρο, αυτό μεταφράζεται σε μια ένταση στα επιτόκια δανεισμού των χωρών του Νότου, αρχής γενομένης από την Ιταλία.
Προς το παρόν, στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι αναδυόμενες οικονομίες. Μετά την τουρκική λίρα, τα νομίσματα Ρωσίας, Αργεντινής, Ν. Αφρικής και Βραζιλίας κλονίζονται στις αγορές συναλλάγματος. Από την άνοιξη, αυτές οι χώρες έχουν πληγεί από τα αυξανόμενα επιτόκια των ΗΠΑ. Μεταξύ των πιο ευάλωτων οικονομιών και η Ινδονησία, η οποία, όπως και η Τουρκία, έχει πάρα πολλούς ξένους πιστωτές.
Καθώς η τουρκική οικονομία αντιστοιχεί μόνο στο 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ο αντίκτυπος της κρίσης στη χώρα αναμένεται περιορισμένος, λέει ο Gareth Leather της Capital Economics. Ωστόσο, υπογραμμίζει τον κίνδυνο «χρηματοοικονομικής μετάδοσης», παραπέμποντας στην ασιατική κρίση του 1997-1998 «Αν ο πανικός επηρεάσει άλλες αναδυόμενες οικονομίες, τότε θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε μια πιο συστημική κρίση».
Η ΕΚΤ δεν έχει προβεί σε κάποιον επίσημο σχολιασμό, ωστόσο σύμφωνα με τα ΜΜΕ, έχει κάποιες ανησυχίες. Οι γαλλικές ή άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες με άνοιγμα στον τραπεζικό τομέα της Τουρκίας αναμένεται να έχουν ζημία, καθώς ενδέχεται να χρειαστεί να συντρέξουν τις θυγατρικές τους. Η έκθεση της Γαλλίας υπολογίζεται σε 35 δισ. δολάρια και αφορά κυρίως την TEB, θυγατρική της BNP Paribas. Σε σχέση με τις γαλλικές επιχειρήσεις στην Τουρκία, η Renault, με το 10% της παγκόσμιας παραγωγής της γαλλικής αυτοκινητοβιομηχανίας να γίνεται στην Τουρκία. Επισημαίνεται πως αυτό που αναμένεται να πληγεί είναι οι πωλήσεις εντός Τουρκίας, που από την αρχή του 2018 έχουν ούτως ή άλλως υποχωρήσει κατά 16%.
Le Figaro: Ο δρόμος της Άγκυρας προς την Μόσχα δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα
Σε σχετικό άρθρο της γαλλικής εφημερίδας Le Figaro και του αρθρογράφου Renaud Girard για την τουρκική κρίση, ο αρθρογράφος παίρνει θέση σημειώνοντας ότι στο ζήτημα της Τουρκίας του Ερντογάν, ο Τραμπ έχει δίκιο. Ο νέος Σουλτάνος προσπαθεί επί του παρόντος να εκβιάσει το ΝΑΤΟ, διαμηνύοντας προς όλες τις κατευθύνσεις ότι μπορεί να βρει άλλους ισχυρούς στρατηγικούς εταίρους. Εάν αυτό που σκέφτεται είναι η Ρωσία, ο δρόμος του δεν θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, υπογραμμίζεται στο εν λόγω δημοσίευμα.
Και τούτο γιατί θα πρέπει πρώτα να καταπιεί ένα μεγάλο διπλωματικό αγκάθι και να δεχτεί όπως είναι τη Συρία του Μπάαθ του Μπασάρ ελ-Άσαντ, την πτώση του οποίου ο Τούρκος Πρόεδρος επιδιώκει από το 2012.
Επιπλέον, επισημαίνονται διαφορές των δύο χωρών, αφενός στις σχέσεις με το Ισραήλ, αφετέρου σε θέματα ανεξιθρησκείας.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το «έγκλημα» του Άντριου Μπράνσον είναι ότι ήθελε ειρηνικά να μιλήσει για τη χριστιανική πίστη του. Ο πάστορας κατηγορείται ότι ήταν μέρος μιας συνωμοσίας με σκοπό τη διαίρεση του τουρκικού έθνους. Σε μια χώρα όπου οι χριστιανοί αντιπροσωπεύουν λίγο περισσότερο από το 1% του πληθυσμού, ενώ πριν από δύο χιλιάδες χρόνια ήταν η πρώτη περιοχή μετά την Παλαιστίνη που εκχριστιανίστηκε, επισημαίνει ο αρθρογράφος, υπενθυμίζοντας την αρμενική γενοκτονία και τους διωγμούς των Ελλήνων.
Και το άρθρο καταλήγει: Για να ζήσει με ειρήνη και ευημερία η Μέση Ανατολή χρειάζεται θρησκευτική ανεκτικότητα. Ο ισλαμο-εθνικισμός του Ερντογάν αρνείται να το δεχθεί. Η κυβέρνησή του δεν έχει αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Αρμενίων, η οποία, ωστόσο είναι αδιαμφισβήτητο ιστορικό γεγονός (και του οποίου οι Γενικοί Πρόξενοι των ΗΠΑ υπήρξαν τότε έντρομοι αυτόπτες μάρτυρες).
Ο Ντ. Τραμπ δεν σκοπεύει να θυσιάσει τον πάστορα στον βωμό της στρατηγικής συνεργασίας με την Τουρκία -και έχει δίκιο. Επειδή οι σύμμαχοι που δεν μοιράζονται τις ίδιες αξίες με εσένα, πάντα καταλήγουν να στρέφονται κάποτε εναντίον σου.
Η Hannoversche Allgemeine σημειώνει ότι «η Τουρκία μπορεί να ελπίζει σε βοήθεια μόνον εάν τηρήσει τους κανόνες του παιχνιδιού. Και αν αναγνωρίσει τις πραγματικότητες. Μια από αυτές: ο σουλτάνος έχει χρεοκοπήσει.
Η Βρετανική εφημερίδα Independent κάνει λόγο για ρίσκο Τραμπ
Συγκεκριμένα, αναφέρεται στον κίνδυνος η αποξένωση της Τουρκίας από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να είναι τόσο πλήρης που θα ωθηθεί ακόμα πιο κοντά στον ιστορικό αντίπαλό της, τη Ρωσία. Παρά τα γεγονότα που προηγήθηκαν μεταξύ άλλων, για την κατάρριψη ενός ρωσικού αεριωθούμενου αεροσκάφους από τους Τούρκους - ο Ερντογάν και ο Πούτιν έχουν αρχίσει να σχηματίζουν ένα είδος άτυπης τοπικής συμμαχίας, γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα και τα στενά.
H ισραηλινή εφημερίδα Haaretz αναφέρει ότι «Αντί να κατέχει τα δικά του θανάσιμα λάθη, ο Ερντογάν κατηγορεί ξένες συνωμοσίες για την αποτυχημένη οικονομία της Τουρκίας - και ο Τραμπ χειροτερεύει τα πράγματα».
Η βελγική De Standaard εκτιμά ότι « Η τουρκική κρίση καταδεικνύει πόσο ευάλωτη είναι η Ευρώπη. Ο Ερντογάν απειλεί ότι θα αναζητήσει νέους φίλους. Αφού μαλώνει με τον Αμερικανό λαϊκιστή, θα τα βρει με τον αυταρχικό ηγέτη της Ρωσίας. Ένα ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα έχει παραγγελθεί ήδη».
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού άρθρο στους New York Times περιγράφει την προσπάθεια του Ερντογάν να ασκήσει έλεγχο σε κάθε πτυχή της κοινωνικής/ πολιτικής ζωής , όπως ΜΜΕ, την δικαιοσύνη, την εξωτερική πολιτική και την λήψη αποφάσεων ενώ θέλει να επιβάλει την άποψή του στην οικονομία η οποία εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις παγκόσμιες αγορές.
AP Photo/Emrah Gurel
