Σταθερά αυξητική τροχιά ακολουθούν τα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων που φτάνουν έως σήμερα τα 640 παγκοσμίως, εκ των οποίων 22 μόνο μέσα στο τελευταίο εικοσιτετράωρο και ενώ ένα ακόμα ύποπτο περιστατικό εντοπίστηκε χθες στην Ελλάδα. Η νέα υγειονομική απειλή που επιτηρείται καθημερινά στον χάρτη της πλατφόρμας healthmap.
Τα «σκήπτρα» με σχεδόν 200 περιστατικά (196 για την ακρίβεια) κρατά το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ ακολουθούν η Ισπανία με 136 και η Πορτογαλία με 100 κρούσματα. «Πονοκέφαλο» για τις αρχές της Δημόσιας Υγείας της χώρας μας αποτελεί το γεγονός ότι ψηλά στην κατάταξη των χωρών με τα περισσότερα κρούσματα βρίσκονται η γειτονική μας Ιταλία (με 20 περιστατικά μέχρι στιγμής), η Γερμανία με 38 και η Γαλλία με 33 περιστατικά, τρεις χώρες από τις οποίες δεχόμαστε το καλοκαίρι μεγάλο όγκο τουριστών.
Έως τώρα, οι περισσότεροι τουρίστες που έχουν ήδη φτάσει για διακοπές στην Ελλάδα, είναι Γερμανοί, ενώ σε πολλά νησιά αισθητή κάνουν την παρουσία τους και οι Γάλλοι. Οι αξιωματούχοι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έχουν εκφράσει ανοιχτά τις αμφιβολίες τους για το κατά πόσο η απομόνωση των 21 ημερών - που αποτελεί μέχρι στιγμής ουσιαστικά το μόνο ανάχωμα στη διασπορά των κρουσμάτων - μπορεί να εφαρμοστεί και να κρατηθεί με συνέπεια από τους ασθενείς που θα νοσήσουν. Το χρονικό διάστημα, για το οποίο πρέπει τα άτομα τα οποία έχουνε μολυνθεί με τον ιό της ευλογιάς να απέχουν από οποιαδήποτε κοινωνική συναναστροφή είναι πολύ μεγάλο και θεωρείται πρακτικά δύσκολο για τα περισσότερα άτομα να «παραιτηθούν» από τις υποχρεώσεις τους για 3 εβδομάδες.
Ωστόσο μέχρι τώρα, και παρότι το καλοκαίρι πρόκειται να αυξήσει τα ταξίδια και το συγχρωτισμό και συνεπώς να αυξήσει τον κίνδυνο διασποράς, δεν υπάρχει κάποιο άλλο πρακτικά εφαρμόσιμο μέτρο, δεδομένου ότι ούτε εμβόλιο είναι διαθέσιμο αυτή τη στιγμή στα φαρμακεία της χώρας μας ή σε φαρμακεία άλλων χωρών, ούτε τα νέας γενιάς αντιιικά φάρμακα που δοκιμάζονται είναι διαθέσιμα. Ουσιαστικά, τα μόνα φάρμακα που μπορεί κάποιος να βρει εύκολα είναι αυτά που αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα της νόσου δηλαδή κοινά παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη και άλλες φαρμακευτικές ουσίες προκειμένου να υποχωρήσουν τα συμπτώματα, όχι όμως για τη στοχευμένη θεραπεία της ευλογιάς των πιθήκων.
Την ίδια ώρα, και ενώ η Ελλάδα δεν είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει μία τέτοια έξαρση από πλευράς «όπλων» πρόληψης η στοχευμένων θεραπειών, η διασπορά των κρουσμάτων της ευλογιάς των πιθήκων παρουσιάζει διαρκώς αυξανόμενο συνολικό αριθμό ασθενών, χωρίς ωστόσο εκείνες τις «οξυκόρυφες» αυξήσεις που κατέγραφε η επιδημιολογική καμπύλη του κορονοϊού όταν επικρατούσαν οι μεταλλάξεις Δέλτα και Όμικρον.
Επίσης, είναι 27 οι χώρες με επιβεβαιωμένα κρούσματα, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται το Ην. Βασίλειο, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Γερμανία, ο Καναδάς, η Ολλανδία, η Ιταλία, οι ΗΠΑ, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Τσεχία, η Σουηδία, η Ελβετία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αυστρία, το Ισραήλ, η Αργεντινή η Δανία, η Σλοβενία, η Ιρλανδία, η Αυστραλία, η Φιλανδία, η Μάλτα το Μεξικό, η Ουγγαρία, η Νορβηγία και το Μαρόκο.
Η κατάργηση υγειονομικών ελέγχων για τον κορονοϊό και η απουσία ελέγχων για άλλες ιογενείς λοιμώξεις στις πύλες εισόδου της χώρας φέρνει πιο κοντά το ενδεχόμενο της καταγραφής των πρώτων κρουσμάτων στην Ελλάδα, με τους ειδικούς της επιτροπής των εμπειρογνωμόνων να προειδοποιούν ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος διασποράς σε καλοκαιρινές συναυλίες, πανηγύρια, beach parties και οπουδήποτε υπάρχει συγχρωτισμός, ειδικά ξένων και ντόπιων.
Το βασικό «όπλο» για τον έλεγχο της διασποράς όπως επισημαίνουν και οι ειδικοί του ΠΟΥ είναι πως είναι πολύ δύσκολο να διαφύγει της προσοχής ένα κρούσμα - εφόσον εμφανιστούν τα χαρακτηριστικά συμπτώματα - καθώς ειδικά το εξάνθημα, με τις φουσκάλες γεμάτες υγρό, δεν περνά απαρατήρητο κι ακόμα περισσότερο με τις θερμοκρασίες που επικρατούν κατά τους θερινούς μήνες στην πατρίδα μας με τον ελαφρύ ρουχισμό που επιβάλλουν οι περιβαλλοντικές συνθήκες.
Τυφλό σημείο σε αυτή την προσέγγιση αποτελεί η άγνοια των επιστημόνων για το κατά πόσο τα μη συμπτωματικά άτομα μπορούν να μεταδώσουν τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων ειδικά με την πάρα πολύ στενή σωματική επαφή. Το σημείο αυτό δεν έχει «διαλευκανθεί» κι έτσι υπάρχει μια αδυναμία έγκαιρου εντοπισμού των νέων αλυσίδων διασποράς που μπορεί να δημιουργηθούν. Επίσης, δεν υπάρχουν εύκολα διαγνωστικά τεστ όπως τα self-test (σάλιου ή ρινικά) για την επιτήρηση και ιχνηλάτηση των περιστατικών και της μετάδοσης οπότε όλοι οι διαγνωστικοί έλεγχοι σε υποψία κρούσματος περιλαμβάνουν χρονοβόρες μοριακές εξετάσεις.
Σε ό,τι αφορά την επάρκεια εμβολίων της ευλογιάς - για την αντιμετώπιση τυχόν έξαρσης και την προστασία των στενών επαφών- μετά τη σύσταση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών για το ποιοι θα πρέπει να προστατευτούν, μένει να γίνουν διαθέσιμα τα εμβόλια. Εμβόλια σε διεθνές επίπεδο υπάρχουν σε στοκ, αλλά όχι σε κάθε χώρα, και για τις χώρες μέλη της ΕΕ το πιθανότερο σενάριο είναι να γίνει μαζική προμήθεια όπως συνέβη για τα εμβόλια του κορονοϊού, μόνο που σε αυτή την περίπτωση οι παρτίδες θα είναι πολύ πιο περιορισμένες.
Τα εμβόλια κατά της ευλογιάς προστατεύουν κατά 85% και από τον συγγενικό ιό και δρουν άμεσα, δηλαδή παράγονται γρήγορα τα αντισώματα για την εξουδετέρωση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων. Πρέπει να χορηγηθούν εντός 4 ημερών από την επαφή με το κρούσμα για να εμποδίσουν την μετάδοση και αν δοθούν μετά την 4η ημέρα δεν μπορούν να διασφαλίσουν την προστασία από τη μετάδοση αλλά μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων. Εμβόλιο κατά του ιού της ευλογιάς των πιθήκων δεν υπάρχει, ενώ αναμένεται να υπάρξει, αλλά όχι φέτος.
