Του Γιάννη Παντελάκη
Απ' όλες τις γωνιές της Ευρώπης -και όχι μόνο- ολοένα και πιο συχνά έρχονται ειδήσεις που μας πληροφορούν ότι η μείωση των πωλήσεων των εφημερίδων, είτε τις οδηγούν σε κλείσιμο και μεταφορά των εκδόσεών τους στο διαδίκτυο, είτε σε μεγάλες συγχωνεύσεις. Κατά κάποιο παράδοξο τρόπο, την χώρα μας δεν φαίνεται να την αγγίζουν αυτά. Μοιάζει να ζούμε σ ένα «Γαλατικό χωριό» σαν αυτό του Αστερίξ! Παρ ότι οι κυκλοφορίες μειώνονται συνεχώς, εξακολουθούμε να έχουμε έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς εντύπων καθημερινών εκδόσεων (συγκριτικά με τον πληθυσμό) και εφημερίδες που εξακολουθούν να κυκλοφορούν με ημερήσιες πωλήσεις 60 ή 300 φύλλων ! Ας δούμε μερικά στοιχεία, για να μην «ξαναπέσουμε από τα σύννεφα» όταν ακούσουμε για περίεργες ιστορίες όπως αυτές που πληροφορηθήκαμε πρόσφατα.
Φαινομενικά, πρόκειται για ένα θέμα που αφορά κυρίως στους ανθρώπους που κινούνται γύρω από τον τύπο. Ουσιαστικά, αφορά στην ίδια την ποιότητα της δημοκρατίας αφού το προϊόν που πραγματεύονται αφορά στην πληροφόρηση των πολιτών, τον οφειλόμενο έλεγχο της εξουσίας, την περίφημη και πολυσυζητημένη διαπλοκή.
Στην Ισπανία, η μεγαλύτερη και από τις εγκυρότερες εφημερίδες της χώρας, αλλά και παγκόσμια, η El Pais, σύντομα-σύμφωνα με άρθρο του διευθυντή της- αναμένεται να σταματήσει να κυκλοφορεί σε χαρτί και να μετατραπεί σε διαδικτυακή. Η El Pais, πουλάει 220.000 την ημέρα, από το 2008 μειώνεται σταθερά η κυκλοφορία της. Ωστόσο, ωστόσο οι μοναδικοί επισκέπτες στην διαδικτυακή της έκδοση αυξάνονται συνεχώς (πέρυσι μόνο, κατά 15,3%) φθάνοντας τα 13.5 εκατ. !
Βρετανικός «Ιντιπέντεντ», στις 26 Μαρτίου θα κυκλοφορήσει το τελευταίο του φύλλο και θα υπάρχει μόνο σε ηλεκτρονική μορφή. Η κυκλοφορία του κινείται γύρω στις 56.000 φύλλα καθημερινά, οι πρόθυμοι αναγνώστες να δίνουν 1.6 λίρες καθημερινά, ολοένα και μειώνονται.
Στην Ιταλία, η δεύτερη και η τρίτη σε κυκλοφορία εφημερίδες (La Repubblica και La Stampa ), αποφάσισαν την συγχώνευση των συντακτικών τους ομάδων αν και θα κρατήσουν τους τίτλους τους. Η ενοποίηση, οφείλεται στην ανάγκη περιορισμού των εξόδων των εντύπων εκδόσεων τις οποίες ανταγωνίζονται με επιτυχία οι διαδικτυακές εκδόσεις.
Αυτά συμβαίνουν στην Ευρώπη, μπορούν ν αναφερθούν πολλά ακόμα παραδείγματα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις ΗΠΑ. Οι εφημερίδες σε χαρτί, χάνουν συνεχώς φύλλα. Ενδεικτικά, η Wall Street Journal μεταξύ Μαρτίου 2013- Σεπτεμβρίου 2015 έχασε περίπου 400.000 αναγνώστες, οι New York Times περίπου 200.000, η Washington Post περίπου 100.000 κ.ο.κ. Εφημερίδες κλείνουν και μεταφέρουν πια όλες τις δραστηριότητές τους στο διαδίκτυο.
Αν κάποιος ρίξει μια ματιά στα περίπτερα της χώρας μας, θα πιστέψει ότι το θέμα της κρίσης των έντυπων εκδόσεων, δεν μας αφορά. Πληθώρα τίτλων. Στην χώρα (στοιχεία για τις εφημερίδες που κυκλοφορούν από το πρακτορείο «Άργος») κυκλοφορούν καθημερινά, έξι πρωινές εφημερίδες, δέκα απογευματινές, δέκα αθλητικές και τρείς οικονομικές ! Οι πωλήσεις αυτών των εφημερίδων, θα δείξει ότι κάτι περίεργο συμβαίνει. Υπάρχουν εφημερίδες που πουλάνε καθημερινά 60 ή 350 φύλλα, υπάρχουν αθλητικές που πουλάνε 340 ή 860 φύλλα ! Από μια τυχαία ημέρα (2.2.2016) θα διαπιστώσουμε ότι οι πέντε από τις έξι πρωινές εφημερίδες (για την Καθημερινή δεν δίνονται στοιχεία) πουλάνε συνολικά 10.360 φύλλα, οι απογευματινές 73.200, οι αθλητικές 28.330 και οι οικονομικές 1160. Σύνολο, 113.050 φύλλα. Όσοι δηλαδή, θα μπορούσαν να είναι οι επισκέπτες ενός μόνο πετυχημένου ειδησεογραφικού site ! Η πρώτη σε κυκλοφορία εφημερίδα στην χώρα (ΤΑΝΕΑ), πουλάει περίπου 15.000 φύλλα, όσο ένα χαμηλής επισκεψιμότητας ειδησεογραφικό site !
Τα στοιχεία δείχνουν, ότι οι κυκλοφορίες στην χώρα μας πέφτουν συνέχεια. Τον Ιανουάριο η πτώση άγγιξε το 22% στις καθημερινές εφημερίδες και 16% στις Κυριακάτικες εκδόσεις (typologies.gr). Η πτώση αυτή, είναι συνεχής εδώ και αρκετά χρόνια. Παρ όλα αυτά, ο αριθμός των εφημερίδων που κυκλοφορούν, έχει μειωθεί ελάχιστα. Πως συμβαίνει αυτό το παράδοξο γεγονός ; Πως μια εφημερίδα για παράδειγμα επιβιώνει πουλώντας καθημερινά 60 φύλλα ; Πως συμβαίνει σε μια χώρα που έχει το πιο αναξιόπιστο πρωτάθλημα να διαθέτει δέκα αθλητικές εφημερίδες με ενδεικτικές κυκλοφορίες 340 ή 1500 φύλλα ; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, θα μας δώσουν μερικές καλές απαντήσεις για τον διόλου αγγελικά πλασμένο χώρο των ΜΜΕ…
