Οξύμωρο τουλάχιστον να ζητά η Ελλάδα τα Γλυπτά του Παρθενώνα από το Ηνωμένο Βασίλειο κι εκείνη να έχει τμήματά τους σε άλλο μουσείο από το Μουσείο Ακρόπολης. Επιτέλους χθες λύθηκε το ζήτημα και δέκα θραύσματα από τα Παρθενώνεια έργα, θα προσφερθούν στο Μουσείο Ακρόπολης για να βρουν τη θέση τους στην έκθεση του τρίτου ορόφου. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε θετικά υπέρ της παραχώρησης των δέκα σπαραγμάτων του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα, θέτοντας τέλος στην σουρεαλιστική κατάσταση που επικρατούσε.
Πρόκειται για μικρά τεμάχια μαρμάρου, που έχουν αποσπασθεί από τον ναό πριν συγκροτηθεί το ελληνικό κράτος. Πολλά βρέθηκαν σπαρμένα στον Ιερό Βράχο ύστερα από την ανατίναξη Μοροζίνινι (βομβαρδισμός του περικαλλούς μνημείου, το οποίο οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν ως πυριτιδαποθήκη). Σώθηκαν «από τις λεηλασίες και τις αρπαγές επισκεπτών επί οθωμανικής κατοχής» λέει η επίτιμη διευθύντρια του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Λαγογιάννη- Γεωργακαράκου. Η δρ Λαγογιάννη ήταν διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και γνωρίζει την προϊστορία του θέματος.
Πώς βρέθηκαν λοιπόν θραύσματα από τον γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο; Τυχαία, σημειώνει η κα Λαγογιάννη. Όμως, ευτυχώς που γλίτωσαν και βρέθηκαν σε ελληνικό μουσείο, αντί για ιδιωτικές συλλογές του εξωτερικού. Εκεί κατευθύνονταν τέτοιου είδους παράνομα αποκτήματα πριν από την Επανάσταση του 1821.
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έδωσε στο Μουσείο Ακρόπολης υπέροχα εκθέματα, τα οποία είχε στις συλλογές του και παρουσίαζε στο κοινό, όταν στήθηκε το δεύτερο. Σε όλα αυτά ακούραστος συμπαραστάτης ήταν ο αείμνηστος Γεώργιος Δεσπίνης. Ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης, του οποίου ο Δεσπίνης υπήρξε Δάσκαλος, μάς είπε πως και τα θραύσματα που τώρα θα μετακινηθούν μόνιμα από το ΕΑΜ, έχουν ταυτιστεί από τον Δεσπίνη. Στον τιμητικό τόμο για τον Luigi Beschi, με τίτλο «Παρθενώνεια μικρά» ο Δεσπίνης παρουσιάζει μια ανδρική κεφαλή, καθώς και άλλα σπαράγματα από τον Παρθενώνα.
Ο Νίκος Σταμπολίδης με επιστολή του προς το ΕΑΜ (25/10/21) αιτήθηκε την επιστροφή των δέκα σπαραγμάτων από τα γλυπτά των μετοπών, της ζωφόρου και των αετωμάτων του Παρθενώνα, τα οποία φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό. Το αίτημα εντάχθηκε στην προσπάθεια του Μουσείου να συγκεντρώσει όλα τα μέλη των Παρθενώνειων γλυπτών, που βρίσκονται διάσπαρτα σε μουσεία του κόσμου, και να τα επανενώσει με τα γλυπτά που εκτίθενται στο Μουσείο Ακρόπολης. Η όλη προσπάθεια κατατείνει στο να ενισχυθούν τα επιχειρήματα της χώρας μας για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, όπως αναφέρθηκε στο ΚΑΣ.
Σύμφωνα με τον Ιδρυτικό Νόμο του Μουσείου Ακρόπολης «Στο Μουσείο παραχωρούνται κατά χρήση, ιδίως για συντήρηση, φύλαξη, έκθεση και ανάδειξη, τα κινητά μνημεία και τα αρχιτεκτονικά και λοιπά μέλη των μνημείων του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης που αποσπάστηκαν ή θα αποσπαστούν από αυτόν.»
Έτσι λοιπόν, τμήμα ανδρικής κεφαλής, και τμήματα κορμών ή άκρων, θα προσφερθούν στο Μουσείο Ακρόπολης, προκειμένου να συγκολληθούν όπου συνανήκουν. Ακόμα και αν βρεθεί ότι κάποιο δεν συνανήκει, θα παραμείνει στο Μουσείο Ακρόπολης. Το ΚΑΣ δεν συμφώνησε με τη Διεύθυνση Μουσείων, που πρότεινε να επιστραφεί ό,τι δεν ταιριάξει, διότι και τα δέκα θραύσματα έχουν ταυτιστεί και είναι σίγουρο πως προέρχονται από τον Παρθενώνα.
Η Μαρία Λαγογιάννη λέει πως το τμήμα ανδρικής κεφαλής είχε περιληφθεί στην έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Δι’ αυτά πολεμήσαμεν», κατόπιν πρότασης της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη. Η υπουργός, ως αρχαιολόγος, είχε προτείνει να παρουσιαστεί και μικρός ακέφαλος κορμός από το Ερέχθειο, τον οποίο έχει ταυτίσει η Ισμήνη Τριάντη. Αυτός είναι από παριανό μάρμαρο και όχι από πεντελικό, όπως τα γλυπτά του Παρθενώνα.
Η ιδέα ήταν να φανεί πως τότε έγιναν πολλές λεηλασίες στις ελληνικές αρχαιότητες και όχι μόνο στην Ακρόπολη, αλλά και στον ναό της Αφαίας στην Αίγινα, στον Επικούριο Απόλλωνα στις Βάσσες Φιγαλείας κ.α. Και ότι κάποια ξέφυγαν την προσοχή όσων λεηλατούσαν, οι οποίοι ήταν πολλοί. «Τα παρουσιάσαμε στην έκθεση για να κινήσουμε το ενδιαφέρον» λέει η επίτιμη διευθύντρια, η οποία είχε στήσει το «Δι’ αυτά πολεμήσαμεν» όταν ήταν διευθύντρια στο ΕΑΜ.
Ας ελπίσουμε ότι σύντομα θα βρει τη θέση που του αξίζει και ο ακέφαλος κορμός από το Ερέχθειο.
