Απέναντι στην προπαγάνδα των μεν και στους δισταγμούς των δε, υπάρχουν πια, στα μάτια όλων, οι εικόνες. Οι εικόνες από την Μπούκα, μια μικρή πόλη κοντά στο Κίεβο, που τόλμησε να αντισταθεί ή απλώς να βρεθεί στο δρόμο του εισβολέα: πτώματα ανθρώπων με δεμένα χέρια, πτώματα ανθρώπων που πυροβολήθηκαν στην πλάτη, πτώματα σε ομαδικούς τάφους ή πεταμένα σε χαντάκια, πτώματα βιασμένων ή βασανισμένων, πτώματα πυροβολημένων με τα ψώνια ή τα κλειδιά τους στα χέρια. Όλοι άμαχοι, όλοι σφαγμένοι, όλοι παρατημένοι. Όλοι σε κατάσταση μη ανθρώπων, στην οποία τους έφεραν υπάνθρωποι.
Οι εικόνες αυτές συνιστούν το σημείο μηδέν της αγριότητας και της εντός πολέμου παρανομίας. Τη στιγμή που, σε σχέση με τον πληθυσμό της Ουκρανίας, ο πόλεμος μετατράπηκε σε σφαγή, αλλά και σε σημείο μη επιστροφής για τους σφαγείς. Επειδή οι σφαγείς έφυγαν βιαστικά και δε νοιάστηκαν τι άφησαν πίσω τους, επειδή κάποιοι γενναίοι δημοσιογράφοι έκαναν το καθήκον τους, επειδή ο αρχηγός των αμυνομένων πήγε επιτόπου και βρήκε πάλι τα λόγια, η ανθρωπότητα είδε και γνωρίζει. Και άρα πλέον χωρίζεται, ακόμα πιο αμετάκλητα, ανάμεσα σε αυτούς που πιστεύουν στα μάτια τους και δίπλα στην αποστροφή βάζουν το αίτημα - το καθήκον - για απόδοση δικαιοσύνης κι εκείνους που πιστεύουν στην προπαγάνδα και μπορούν να δεχτούν ότι οι άνθρωποι της Μπούκα σφάχτηκαν μόνοι τους ή τους έσφαξαν οι συμπατριώτες τους.
Η θηριωδία αυτή, που πιθανότατα δεν είναι η μόνη, οφείλει να προκαλέσει ή να επιταχύνει δυο ειδών συνέπειες. Αφενός (αλλά μάλλον αυτό έρχεται δεύτερο) την κλιμάκωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, την οποία ανήγγειλαν ήδη Ευρωπαϊκή Ένωση και Ηνωμένες Πολιτείες και, κυρίως, υλοποίησε, δίνοντας το παράδειγμα, η Λιθουανία, εγκαταλείποντας κάθε ενεργειακή προμήθεια από τη Ρωσία. Κι αφετέρου, και πρωταρχικά από άποψη ανθρωπισμού και δικαίου, την άμεση κινητοποίηση ώστε να δικαστεί η Ρωσία κι ο αρχηγός της για εγκλήματα πολέμου. Γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τέτοιες, και με τέτοιο σκοπό, πράξεις συνιστούν εγκλήματα πολέμου (η γενοκτονία, για την οποία έκανε λόγο ο Ζελένσκι, είναι μια άλλη και πιο δύσκολα αποδείξιμη έννοια). Και για εγκλήματα πολέμου υπάρχουν διεθνή και ειδικά δικαστήρια.
Προς τιμήν του, ο πολιτισμένος κόσμος φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει την ανάγκη ποινικού κολασμού - έστω κι αν δεν μπορεί, γιατί τίποτα πια δεν μπορεί, να φέρει κάθαρση. Πέρα από δηλώσεις επισήμων σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης - πλην του φρεσκοεκλεγμένου Όρμπαν, που δήλωσε, μια μέρα μετά τις εικόνες της Μπούκα, ότι ο Ζελένσκι είναι ο εχθρός του - σημασία έχουν οι πράξεις: συγκρότηση ειδικής μονάδας έρευνας και συλλογής στοιχείων από την ουκρανική κυβέρνηση, συμπλήρωση φακέλου επί του πεδίου από τη Human Rights Watch, αίτημα για ανεξάρτητη έρευνα εκ μέρους του ΟΗΕ, κινήσεις συλλογής αποδείξεων και έναρξη έρευνας ενόψει δίκης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Ώστε οι εικόνες της Μπούκα να μη μείνουν εικόνες αλλά να αποτελέσουν την αρχή έμπρακτης αντιμετώπισης της βαρβαρότητας από τον πολιτισμό και το δίκαιο.
