Η ολοένα κι αυξανόμενη διασπορά της υποομάδας ΒΑ.2 της Όμικρον που έχει βαφτιστεί Όμικρον 2 και αποκαλείται με τη σημειολογική ονομασία Stealth δημιουργεί ανησυχία στους ειδικούς καθώς πλέον καταγράφεται αυξανόμενος αριθμός κρουσμάτων της Όμικρον 2 σε πολλές χώρες της Βόρειας και της κεντρικής Ευρώπης αλλά και της Ασίας, ειδικά στην Ινδία όπου και πρώτο-εντοπίστηκε αυτό το νέο «παρακλάδι» του στελέχους Όμικρον στις αρχές Δεκεμβρίου.
Η ανησυχία εστιάζεται κυρίως στο αν θα χρειαστεί να χορηγηθούν περισσότερες δόσεις εμβολίων σε μεγάλες ομάδες πληθυσμού, ώστε να εξαλειφθεί ο κίνδυνος νέας αναζωπύρωσης της πανδημίας-δεδομένου ότι υπάρχουν φόβοι πως οι ηλικιωμένοι και όλοι οι ευπαθείς δεν είναι απόλυτα θωρακισμένοι, ενώ από την άλλη πληθαίνουν οι φωνές στην ΕΕ που υποστηρίζουν ότι οι συχνές αναμνηστικές δόσεις κάθε 3μηνο δεν αποτελούν βιώσιμο εμβολιαστικό σχήμα, για τόσο μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.
Μέχρι στιγμής όπως εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Δημήτρης Παρασκευής δεν έχουμε σαφή στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η νέα υποομάδα είναι πιο μεταδοτική από την ίδια την Όμικρον η οποία είναι εξαιρετικά μεταδοτικό στέλεχος. Προς ώρας το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμωδών Νοσημάτων ECDC έχει κατατάξει τη συγκεκριμένη υποομάδα στα στελέχη υπό παρακολούθηση, χωρίς να έχει «χτυπήσει» κόκκινο συναγερμό.
«Κατά πάσα πιθανότητα η νέα υποομάδα δεν θα έχει διαφορές σε ό,τι αφορά στην προστασία που παρέχουν τα εμβόλια -δηλαδή τα εμβόλια θα προστατεύουν έναντι της σοβαρής νόσησης- και μένει να δούμε εάν θα έχει διαφορετική μολυσματικότητα» εκτιμά ο αναπληρωτής καθηγητής Δ. Παρασκευής, ο οποίος προσθέτει πως μέχρι στιγμή δεν συντρέχουν λόγοι σοβαρής ανησυχίας.
Η ΒΑ.2, όπως ονομάζεται η νέα υποομάδα έχει κοινά και διαφορετικά στοιχεία με την Όμικρον. Όπως αναφέρει ο διδάκτωρ Μοριακής Βιολογίας στο πανεπιστήμιο του Τορόντο, Γιάννης Πρασσάς, η BA.2 έχει 32 κοινές μεταλλάξεις με την Όμικρον και ακόμη 28 διαφορετικές.
Εκ των 28 μια είναι πολύ χαρακτηριστική κι αφορά την απώλεια της Δ69-70 μετάλλαξης που επιτρέπει στην νέα υποομάδα να «κρύβεται» κατά την απλή PCR ανίχνευση. Γι αυτό και της δόθηκε από τους ειδικούς το παρατσούκλι stealth, που παραπέμπει στα αεροπλάνα τα οποία πετούν χωρίς να εντοπίζονται από τα ραντάρ.
Τα τεστ (είτε είναι rapid είτε μοριακά-PCR) εντοπίζουν τη θετικότητα, αλλά ενώ τα μοριακά τεστ μπορούν να διακρίνουν αν ο ασθενής έχει μολυνθεί με το στέλεχος Όμικρον ή με το στέλεχος Δέλτα, στην περίπτωση της νέας υποοομάδας ΒΑ.2 αυτό δεν είναι εφικτό και θα πρέπει να γίνει γονιδιωματική ανάλυση, για να ταυτοποιηθεί η υποομάδα.
Σε ό,τι αφορά την ερώτηση που κρέμεται από τα χείλη όλων εάν δηλαδή η νέα υποομάδα παρουσιάζει μεγαλύτερη ικανότητα ανοσιακής διαφυγής από την Όμικρον, δεν έχουμε επαρκή στοιχεία μέχρι στιγμής για να την απαντήσουμε αλλά οι ειδικοί εικάζουν ότι θα ισχύει αυτό που ισχύει και για το στέλεχος Όμικρον, πως δηλαδή τα εμβόλια θα εξασφαλίζουν σημαντική προστασία έναντι της σοβαρής νόσησης.
Το ζήτημα που ενσκήπτει κάθε φορά που η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα νέο στέλεχος ή ένα νέο παρακλάδι ενός γνωστού στελέχους είναι πόσα εμβόλια θα χρειαστούμε για να παραμείνουμε θωρακισμένοι και κυρίως πόσα εμβόλια θα χρειαστούν οι άνθρωποι οι οποίοι λόγω ηλικίας ή λόγω υποκειμένων νοσημάτων έχουν πιο ευπαθές ανοσοποιητικό σύστημα. Στην Ελλάδα, με τον 2ο πιο γηραιό πληθυσμό της Ευρώπης μετά τους Ιταλούς, ο πληθυσμός αυτός είναι σημαντικά υπολογίσιμος.
Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις και με την εμπειρία δύο χρονών πανδημίας- με τον κορονοϊό να μας έχει εκπλήξει αρκετές φορές οι υπουργοί Υγείας των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνομίλησαν σε μία τηλεδιάσκεψη που οργανώθηκε από το υπουργείο υγείας της Γαλλίας προκειμένου να προετοιμασθεί το έδαφος για τη χάραξη κοινής στρατηγικής σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο της χορήγησης μίας 4ης δόσης στα κράτη της γηραιάς ηπείρου.
Θυμίζουμε ότι στην πατρίδα μας έχει ανοίξει η πλατφόρμα για όλους τους ανοσοκατασταλμένους ασθενείς ηλικίας 18 ετών και άνω για τη χορήγηση της 4ης δόσης δηλαδή μίας ουσιαστικά δεύτερης αναμνηστικής δόσης σε εκείνα τα άτομα τα οποία λόγω σοβαρής ανοσοκαταστολής δεν μπορούν να παράξουν ικανό τίτλο εξουδετερωτικών αντισωμάτων και συνεπώς το σχήμα των τριών δόσεων, που αποτελεί το «golden standard» του covid εμβολιασμού δεν επαρκεί για να τους προστατέψει.
Στη Γαλλία τη χώρα από όπου ξεκίνησε και η πρωτοβουλία για την Τηλεδιάσκεψη των υπουργών Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ανοίξει από τις αρχές Ιανουαρίου (του 2022) η συζήτηση για τη χορήγηση της 4ης δόσης σε όλους τους ηλικιωμένους - που αποτελούν βέβαια μια πολύ μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα από τους ανοσοκατεσταλμένους- και η χώρα η οποία πρώτη ενέκρινε τη χορήγηση της 4ης δόσης σε διευρυμένο τμήμα του πληθυσμού ήταν βέβαια το Ισραήλ, το κράτος-πρότυπο που στην πανδημία του κορονοϊού έκανε όλα τα βήματα πρώτο.
Γενικά στην Ευρωπαΐκή Ένωση μέχρι στιγμής υιοθετούνται διάφορες στρατηγικές για τον 2ο στη σειρά αναμνηστικό εμβολιασμό, με τη βασική στρατηγική να λέει πως 4η δόση χρειάζονται οι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς (δηλαδή αυτό που ισχύει και στην Ελλάδα). Μια επίσης δημοφιλής στρατηγική είναι ότι τη χρειάζονται όλοι οι ηλικιωμένοι ασθενείς ενώ υπάρχει και μια διαφορετική προσέγγιση, για παράδειγμα από χώρες σαν την Ουγγαρία όπου η χορήγηση της 4ης δόσης θα είναι διαθέσιμη για όλους, εφόσον ο γιατρός τους το συστήσει.
Το ζητούμενο στην προκειμένη περίπτωση είναι να υπάρξει μία ομοιογενή λήψη αποφάσεων στην Ευρωπαΐκή Ένωση ώστε εάν κριθεί απαραίτητο να χορηγηθεί 4η δόση σε ένα αρκετά μεγάλο μέρος του πληθυσμού κάθε χώρας, να μην υπάρξουν μεγάλες διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών ώστε να μην υπάρξουν αναζωπυρώσεις της πανδημίας σε συγκεκριμένα κράτη - γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στην αναγκαστική λήψη περιοριστικών μέτρων σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο και στην επιβολή ταξιδιωτικών περιορισμών, που είναι ό,τι χειρότερο για τον τουρισμό και παράλληλα αποτελούν ένα πολύ ισχυρό πλήγμα στην οικονομία.
