© Adam Husted
Η Linda Nochlin, η οξυδερκής ιστορικός τέχνης που έφερε τη φεμινιστική σκέψη στη μελέτη, διδασκαλία και έκθεση της τέχνης, ανασχηματίζοντας το πεδίο της, πέθανε, σύμφωνα με κοντινά της πρόσωπα, σε ηλικία 86 ετών.
Το 1971 η Nochlin κέρδισε εκτεταμένη προσοχή για το δοκίμιο-σήμα κατατεθέν της “Why Have There Been No Great Women Artists?”, στο οποίο προσέγγισε το ερώτημα με ξεκάθαρη και εκλεπτυσμένη ανάλυση, παρουσιάζοντας πώς, επί αιώνες, θεσμικές και κοινωνικές δομές καθιστούσαν "αδύνατο για τις γυναίκες να πετύχουν καλλιτεχνική αριστεία, ή επιτυχία, επί ίσοις όροις με τους άντρες, ανεξάρτητα από τις δυνατότητες του αποκαλούμενου ταλέντου τους, ή της ιδιοφυΐας τους".
Η Nochlin διερωτήθκε επίσης για το πώς διαμορφώθηκε και αξιολογείτο επί χρόνια το "μεγαλείο": "Στον τομέα της ιστορίας της τέχνης, η οπτική γωνία του λευκού άνδρα της Δύσης, ασυνείδητα αποδεχόμενη ως η οπτική γωνία του ιστορικού της τέχνης, μπορεί να αποδειχθεί -και όντως αποδεικνύεται- ανεπαρκής όχι απλώς σε ηθικό επίπεδο, ή επειδή είναι ελιτίστικη, αλλά σε καθαρά διανοητικό επίπεδο", έγραφε στο δοκίμιο.
Αυτό το άρθρο γρήγορα έγινε ο θεμέλιος λίθος για την ανάπτυξη του πεδίου της φεμινιστικής ιστορίας της τέχνης. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της εξηντάχρονης καριέρας της, συνέβαλε στη μελέτη του ρεαλισμού και του Gustav Courbet, του Ιμπρεσιονισμού και του Μετα-Ιμπρεσιονισμού, καθώς και πολλών σύγχρονων καλλιτεχνών.
Η Nochlin γεννήθηκε ως Linda Weinberg στις 30 Ιανουαρίου 1931, στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Μεγαλώνοντας, πήγαινε συχνά σε πολιτιστικά δρώμενα σε όλη την πόλη, και μετά πήγε κολλέγιο στο Vassar College στο Πουκίπσι της Νέας Υόρκης, από το οποίο αποφοίτησε με πτυχίο στη Φιλοσοφία, με επιλογές μαθημάτων τόσο στην Ελληνική Ιστορία όσο και στην Ιστορία της Τέχνης. Δύο χρόνια αργότερα, παντρεύτηκε τον καθηγητή Philip H. Nochlin, και έκαναν μία κόρη, την Jessica. Εκείνος πέθανε το 1960.
Αφότου ολοκλήρωσε ένα μεταπτυχιακό στην Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Columbia το 1952, πήγε στο Ινστιτούτο Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU) για να ολοκληρώσει το διδακτορικό της στην Ιστορία της Τέχνης. Όπως είχε πει σε μια συνέντευξη νωρίτερα φέτος, στην περίοδο του Τζόζεφ Μακάρθι, ήθελε να κάνει κάτι αντίθετο με το μακαρθισμό της εποχής, κάτι αριστερό, και ο Courbet ήταν το ιδανικό θέμα. Τα γραπτά της για το γάλλο καλλιτέχνη του Ρεαλισμού βασίζονταν στις αναπαραστάσεις του της εργατικής τάξης και των γυναικών, και το 1988 συνεπιμελήθηκε μια αναδρομική του έργου του στο Μουσείο του Μπρούκλιν, η οποία καταχειροκροτήθηκε και περιελάμβανε την πρώτη δημόσια παρουσίαση του έργου του The Origin of the World από τότε που δημιουργήθηκε, το 1866.
Alice Neel, Linda Nochlin and Daisy, 1973 © Museum of Fine Arts, Βοστόνη
Η Nochlin είχε πει ότι όταν ξεκίνησε να γράφει το “Why Have There Been No Great Women Artists?” το 1970, είχε ξεκινήσει μόλις να ασχολείται στενά με τα φεμινιστικά ζητήματα. Δύο χρόνια αργότερα, είχε παντρευτεί τον ιστορικό της αρχιτεκτονικής Richard Pommer, και ο καλλιτέχνης Philip Pearlstein τους ζωγράφισε ως νεόνυμφους. Χρόνια αργότερα, το 1993, η Nochlin έγραψε στο Artforum ότι το έργο ήταν επίπεδο, γεμάτο αφαιρέσεις, φορμαλισμούς, πατριαρχία, ρατσισμό και επιβολή της πολιτιστικής αυθεντίας. Για εκείνη σηματοδότησε το τέλος της απλής αποδοχής του τι σήμαινε και τι έπρεπε να είναι η τέχνη. Την επόμενη χρονιά, άρχισε η απελευθέρωση των γυναικών, με ένα σωρό νέες, επαναστατικές απορρίψεις και καινοτόμες ιδέες, συμπεριλαμβανομένου του κινήματος των γυναικών στην τέχνη.
"Δεν υπήρχε φεμινιστική ιστορία της τέχνης: όπως κάθε άλλη μορφή ιστορικού διαλόγου, έπρεπε να κατασκευαστεί. Νέα υλικά έπρεπε να αναζητηθούν, να τοποθετηθεί μια θεωρητική βάση και να αναπτυχθεί σταδιακά μια μεθοδολογία."
Η Nochlin ήταν αγαπητή από πολλούς καλλιτέχνες και πολλοί την ζωγράφισαν, συμπεριλαμβανομένων των Alice Neel (σε ένα έργο απεικονίζεται με την Daisy, την κόρη που έκανε με τον Pommer), Deborah Kass και Kathleen Gilje. Η Kass την ζωγράφισε το 1997 στο στυλ του έργου του Warhol Death and Disaster, επαναλαμβάνοντας το πρόσωπο της Nochlin πάνω από δέκα φορές κατά μήκος ενός καμβά ύψους 3 μέτρων. Αργότερα η Kass έγραψε: "Το αποκάλεσα Orange Disaster (Linda Nochlin), γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε να αποκαλέσει κανείς τη γυναίκα που άλλαξε την ιστορία της τέχνης όπως εγώ και όλοι πριν από μένα την είχαμε μάθει; Ποιος άλλος υπέσκαψε το έδαφος πάνω στο οποίο χτίστηκε; Ποιος άλλος, πέρα από την Linda Nochlin, κατάφερε το πρώτο και πιο δυνατό χτύπημα στο λευκό ανδρικό κανόνα;"
Deborah Kass, Orange Disaster (Linda Nochlin), 1997 © Deborah Kass & Paul Kasmin Gallery
Στα βιβλία της συμπεριλαμβάνονται τα: Realism (1971), Women, Art, and Power, and Other Essays (1988), The Politics of Vision (1991), The Body in Pieces: The Fragment as a Metaphor of Modernity (2001) και Bathers, Bodies, Beauty (2006). Την ερχόμενη άνοιξη θα εκδοθεί ένας ακόμη τόμος για το πώς αναπαρίσταται η μμιζέρια στην Αγγλία και τη Γαλλία στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Το ακαδημαϊκό της γράψιμο χαρακτηρίζεται από μια σπάνια ικανότητα να παρουσιάζει βαριά έρευνα και θεωρία με έναν ευχάριστο και ανάλαφρο τρόπο.
Εκτός από την αναδρομική του Courbet το 1988, η Nochlin διοργάνωσε και άλλες κορυφαίες εκθέσεις, όπως η “Women Artists: 1550 to 1950” στο Los Angeles County Museum of Art, την οποία επιμελήθηκε μαζί με την Ann Sutherland Harris το 1976, και η “Global Feminisms: New Directions in Contemporary Art”, την οποία επιμελήθηκε μαζί με την Maura Reilly για το Κέντρο Φεμινιστικής Τέχνης Elizabeth A. Sackler του Μουσείου του Μπρούκλιν το 2007. Η Nochlin επίσης δίδασκε τακτικά ως καθηγήτρια μοντέρνας τέχνης στο Ινστιτούτο Καλών Τεχνών του NYU, απ'' όπου συνταξιοδοτήθηκε το 2013.
Το 1989 είχε πει στο ακαδημαϊκό περιοδικό Vassar Quarterly ότι τα γραπτά της είχαν γεννήσει ως επί το πλείστον πολύ ενθουσιώδη και θετική ανταπόκριση, αν και σημείωσε ότι κάποιοι είχαν νιώσει να απειλούνται από το έργο της. "Αισθάνομαι ότι κατά κάποιον τρόπο, όλο το έργο μου είναι προσωρινό: εννοώ ότι, ενώ πιστεύω σθεναρά σε αυτό, παραμένω ανοιχτή σε αυτά που ακούω, μαθαίνω και βιώνω. Το βλέπω πολύ ως μία διαλεκτική, συνεργατική εμπειρία. Η φεμινιστική ιστορία της τέχνης -όπως ο ίδιος ο φεμινισμός- είναι προϊόν δούναι και λαβείν, του να μιλάς αλλά και να ακούς."
Πηγή: ARTNEWS
