© Motohiko Hasui / The New York Times
Η Yayoi Kusama, η διάσημη Γιαπωνέζα καλλιτέχνιδα της οποίας οι ψυχαναγκαστικά επαναλαμβανόμενες εικόνες έχουν τραβήξει τεράστια πλήθη και κριτική αποδοχή σε όλο τον κόσμο, άνοιξε τον περασμένο μήνα ένα μουσείο στο Τόκυο που δε θα μπορούσε να είναι παρά μόνο δικό της. Οι αλάνθαστες πινελιές περιλαμβάνουν μεγάλες κόκκινες βούλες και καθρέφτες στους ανελκυστήρες και ένα γλυπτό κολοκύθας στον τελευταίο όροφο.
«Μέχρι τώρα, ήμουν αυτή που πήγε στο εξωτερικό», δήλωσε η Kusama, 88 ετών, καθισμένη σε αναπηρική καρέκλα μπροστά από τον πίνακά της I Who Have Arrived In The Universe, στη συνέντευξη τύπου για το Μουσείο Yayoi Kusama. «Αλλά τώρα αναγνωρίζω ότι υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι που έρχονται στην Ιαπωνία για να έρθουν να δουν το έργο μου και γι ''αυτό αποφάσισα να ιδρύσω ένα μέρος για εκείνους όπου μπορούν να δουν το έργο μου».
Για την Kusama, η οποία έζησε και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη για 16 χρόνια στην αρχή της σταδιοδρομίας της και ήταν φίλη με τους καλλιτέχνες Frank Stella, Donald Judd και Joseph Cornell, με τους οποίους είχε σχέση, έχουν γίνει αναδρομικές εκθέσεις στο Μουσείο Whitney στη Νέα Υόρκη και στην Tate στο Λονδίνο.
Yayoi Kusama, Pumpkins Screaming About Love Beyond Infinity (στο νέο μουσείο στο Τόκυο) © Motohiko Hasui / The New York Times
Το μουσείο είναι αφιερωμένο στο έργο της, το οποίο διαχειρίζεται ένα ίδρυμα που δημιούργησε για να υποστηρίξει την έκθεση των πινάκων και των εμβληματικών εγκαταστάσεών της, ακόμη και μετά το θάνατό της. Τα εισιτήρια εισόδου άρχισαν να πωλούνται διαδικτυακά τον Αύγουστο και έχουν ήδη εξαντληθεί μέχρι το Νοέμβριο.
Αυτό, βέβαια, δεν αποτελεί έκπληξη: Την περασμένη άνοιξη, όταν η δουλειά της Kusama παρουσιάστηκε στο Μουσείο Hirshhorn και στον Κήπο Γλυπτών του στην Ουάσινγκτον, η έκθεση προσέλκυσε ρεκόρ επισκεπτών, οι οποίοι περίμεναν σε μεγάλες ουρές, για να έχουν την ευκαιρία να περάσουν 20 ή 30 δευτερόλεπτα μπροστά από κάθε καθρέφτη.
Σε μια προσπάθεια να περιοριστούν τα πλήθη στο νέο μουσείο του Τόκυο, μόνο 50 επισκέπτες θα γίνονται δεκτοί κάθε φορά για μία από τις τέσσερις 90λεπτες βάρδιες την ημέρα. Το κτίριο, το οποίο σχεδιάστηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο Kume Sekkei, εκτείνεται σε πέντε ορόφους στο Shinjuku, μια κατοικημένη γειτονιά κοντά στο εργαστήριο της κ. Kusama και στο ψυχιατρικό νοσοκομείο όπου ζει οικειοθελώς από το 1977.
Yayoi Kusama, Starry Pumpkin (2015) © Motohiko Hasui / The New York Times
Σχεδιασμένο ως πέντε μεγάλοι κύβους στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο, το μουσείο διαθέτει αίθουσες με ψηλά ταβάνια, καθαρούς λευκούς τοίχους και καμπύλες γωνίες. Λευκές πουά βούλες έχουν τοποθετηθεί με στένσιλ σε γυάλινα πάνελ που βρίσκονται στο μπροστινό μέρος του κτιρίου. Το προσωπικό του μουσείου αρνήθηκε να απαντήσει πόσο κόστισε η κατασκευή του κτιρίου.
Η κ. Kusama επέλεξε όλα τα έργα τέχνης που εμφανίζονται στην εναρκτήρια έκθεση, Creation Is a Solitary Pursuit, Love Is What Brings You Closer to Art, η οποία περιλαμβάνει κυρίως πρόσφατη δουλειά και θα τρέχει μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου 2018. Οι εκθέσεις θα εναλλάσσονται κάθε έξι μήνες.
«Θα είναι πιθανότατα μια Μέκκα για την Kusama», δήλωσε ο Yasuaki Ishizaka, πρώην επικεφαλής του Sotheby''s στην Ιαπωνία και τώρα σύμβουλος τέχνης. «Είναι μια από τις πρώτες Γιαπωνέζες -ίσως η μόνη Γιαπωνέζα- που είναι πολύ δημοφιλής σε παγκόσμιο επίπεδο, είτε στην Ασία, στην Ευρώπη ή στις Η.Π.Α., είτε σε ηλικιωμένους ή νεότερους ανθρώπους.» Η κ. Kusama είπε ότι δημιουργεί τα έργα της κατά τη διάρκεια μιας κατάστασης εμμονικής συγκέντρωσης και παραισθήσεων. Το 2014, ένα από τα έργα της, το White No. 28, πουλήθηκε για 7,1 εκατομμύρια δολάρια, με προμήθεια, στον οίκο Christie''s.
Η νέα έκθεση περιλαμβάνει 45 κομμάτια, 16 από τα οποία είναι μέρος της σειράς “My Eternal Soul” -μεγάλοι ακρυλικοί πίνακες ελεκτρίκ χρώματος, τους οποίους η κ. Kusama δουλεύει από το 2009 και οι οποίοι εκτέθηκαν στο Εθνικό Κέντρο Τέχνης στο Τόκιο νωρίτερα αυτή την χρονιά.
© Motohiko Hasui / The New York Times
Η κ. Kusama συνέχισε να δουλεύει τη σειρά, δημιουργώντας έναν πίνακα κάθε μία ή δύο μέρες: τέσσερα έργα που δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ πριν στο κοινό εκτίθενται σε ένα μεγάλο ανοιχτό δωμάτιο στον τρίτο όροφο του μουσείου.
Ένα από τα χαρακτηριστικά της δωμάτια με καθρέφτη, με σειρές από κίτρινες και μαύρες κολοκύθες που αντανακλώνται στο άπειρο, είναι εγκατεστημένο στον τέταρτο όροφο, ενώ μια μεγάλη χρυσή και ροζ κολοκύθα-γλυπτό μωσαϊκό είναι τοποθετημένη σε ένα δωμάτιο στον τελευταίο όροφο.
Συνοψίζοντας τη φιλοσοφία της για τη τέχνη, η κ. Kusama είπε: «Ελπίζω ότι θα συνεχίσετε να καταλαβαίνετε το πνεύμα μου και αυτό είναι προς όφελος της παγκόσμιας ειρήνης και αγάπης». Αν και δε σχολίασε συγκεκριμένα γεγονότα όπως η πυρηνική κρίση στη Βόρεια Κορέα, είπε ότι θέλει η τέχνη της να συμβάλλει στην «ευτυχία των ανθρώπων και σ' έναν κόσμο χωρίς πόλεμο».
Μεταξοτυπίες σε καμβά από τη σειρά "Love Forever", η οποία συνδυάζει στοιχεία Ποπ Αρτ και Μινιμαλισμού -τα αυθεντικά δημιουργήθηκαν από το 1958 έως τα τέλη της δεκαετίας του ''60 στη Νέα Υόρκη © Motohiko Hasui / The New York Times
Η κ. Kusama, η οποία γεννήθηκε το 1929 στην ορεινή πόλη Matsumoto, άρχισε να ζωγραφίζει από παραισθήσεις που είχε ως μικρό κορίτσι. Ορισμένα από τα αντιπολεμικά συναισθήματά της πηγάζουν από το γεγονός ότι έζησε το Β'' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ιαπωνία, δουλεύοντας σε στρατιωτικό εργοστάσιο όπου έραβε αλεξίπτωτα όταν ήταν μόλις 13 χρονών.
Είχε κακοποιηθεί από τη μητέρα της και έχει μιλήσει ανοιχτά για τις ψυχικές νευρώσεις της. Σε μια συνέντευξη με τον Tamaki Saito, το γιαπωνέζο ψυχίατρό της, για το βιβλίο του Artists Dance on the Borderline (2008), θυμήθηκε ότι είχε υποβληθεί σε έξι χρόνια φροϋδικής ανάλυσης στη Νέα Υόρκη, αλλά ότι η θεραπεία είχε διαταράξει τη δημιουργικότητα της: «Οι ιδέες σταμάτησαν να έρχονται ανεξάρτητα από το τι ζωγράφιζα ή σχεδίαζα, επειδή όλα έβγαιναν από το στόμα μου».
© Motohiko Hasui / The New York Times
Ερωτηθείσα στο εργαστήριό της σχετικά με τη σχέση μεταξύ της ψυχιατρικής της κατάστασης και της τέχνης της, οι βοηθοί της επεσήμαναν ότι η ερώτηση ήταν «πολύ ευαίσθητη». Αλλά η κυρία Kusama επέμεινε να απαντήσει. «Από τότε που ήμουν 10 χρονών, ζωγραφίζω κάθε μέρα», είπε. «Και ακόμη και τώρα δεν υπάρχει μια μέρα που να μη ζωγραφίσω». Προσέθεσε ότι εξακολουθεί να βλέπει παντού πουά βούλες.
Ο στόχος της, είπε, είναι να συνεχίσει: «Απλά προσπαθώ να αγωνίζομαι, πάντοτε», είπε. «Η τέχνη είναι τα πάντα για μένα και αγωνίζομαι για την τέχνη». Είπε ότι ακούει συχνά από μουσεία σε όλο τον κόσμο που θέλουν να διοργανώσουν εκθέσεις για το έργο της. «Εγώ προσπαθώ απλώς να επικεντρωθώ στη ζωγραφική.»
Πηγή: The New York Times
Απόδοση: Νάσια Καλαμάκη
