Nαυσικά Πάστρα, Μελέτη κάτοψης για το γλυπτό Συνάρτησις, 1978-1979, σχέδιο με μολύβι, 29.3 Χ 39.9 εκ
Με την ευγενική παραχώρηση των Τhe Εstate of the Αrtist και Kalfayan Galleries, Αθήνα - Θεσσαλονίκη
Το Σάββατο 16 Δεκεμβρίου, στις 12.00, εγκαινιάζεται στην Kalfayan Galleries, η πρώτη ατομική παρουσίαση στην Αθήνα, μετά το θάνατό της, του έργου της Ναυσικάς Πάστρα. Προηγήθηκαν δύο μεγάλες αναδρομικές εκθέσεις του συνολικού της έργου, το 2014, στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Θεσσαλονίκη) και στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης του Δήμου Ρόδου. Την ανάλυση και την οπτική ανάρτηση των ιδεών του έργου της επιμελείται ο ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Εμμανουήλ Μαυρομμάτης.
Όπως επεξηγεί ο κ. Μαυρομμάτης: «Η έκθεση ειδικεύεται σε μια συγκεκριμένη περίοδο της εργασίας της Ναυσικάς Πάστρα, ανάμεσα στο 1980 και το 1992. Με δημιουργική αντιπαραβολή με ενδεικτικά έργα προηγούμενων περιόδων, η έκθεση διερευνά το πώς κατά την περίοδο ανάμεσα στο 1980 και το 1992 έγινε η μετακίνηση από την οργάνωση της εργασίας στην επιφάνεια, στην οργάνωση της ίδιας εργασίας στο χώρο. Αυτή η μετακίνηση ήταν η αρχή μιας ουσιώδους αλλαγής κατά την οποία ο αρχικός της συλλογισμός -Τετράγωνο-Κύκλος-Σύνεκτρον, 1968-1976- άλλαξε κατεύθυνση.
Αρχικά, η εργασία της Ναυσικάς ήταν επικεντρωμένη στις σχέσεις διατομής του τετραγώνου και του κύκλου, αλλά μέσα σε ένα σύστημα. (1968-1976). Αυτό το σύστημα είναι κυρίαρχο έμβλημα της έκθεσης και η εισαγωγή στις μεταγενέστερες παρουσιάσεις ως η προϋπόθεση των συλλογισμών που ακολούθησαν. Συνιστά τον κορμό της κατανόησης της περιόδου που επεκτείνεται από το 1968 μέχρι το 1980 περίπου και που στη συνέχεια, ως η διαδοχή της, συνεχίζεται την περίοδο από το 1980 έως το 1992. Αυτή ήταν η Γενική μέθοδος εργασίας με προϋπόθεση τις Προκείμενες (ως Αξίωμα), την Ανάλυση και τη Σύνθεση των Προκείμενων και στη συνέχεια, την Ανάλυση της σύνθεσης και τη Σύνθεση της νέας ανάλυσης των Προκείμενων κ.ο.κ. Αυτό το σύστημα ήταν κυκλικό ως η επαγωγή ή, ως η αφαίρεση (η ανάλυση) των Προκείμενων, να οδηγεί στην παραγωγή ή στις σχέσεις (τη σύνθεση) των Προκείμενων και η παραγωγή ή οι σχέσεις των Προκείμενων που προήλθαν από την προηγούμενη επαγωγή ή αφαίρεση των Προκείμενων, να αναλύονται εκ νέου από την επόμενη επαγωγή τους ή την αφαίρεση των Προκείμενων κ.ο.κ.
Για τη Ναυσικά, αυτή η Γενική μέθοδος εργασίας ήταν η προϋπόθεση της οποιασδήποτε καλλιτεχνικής συμπεριφοράς και η εν δυνάμει εφαρμογή της μεθόδου στα οποιαδήποτε αντικείμενα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο θεωρούσε την ίδια τη Γενική μέθοδο ως καθεαυτό έργο και ως έκτοτε τη γενεσιουργό δυνατότητα παραγωγής οποιουδήποτε άλλου έργου. Επρόκειτο για μια ταυτολογία (η Γενική μέθοδος εργασίας είναι η ίδια έργο ως παραγωγός έργου) και συνεπώς επρόκειτο για τον προσανατολισμό και την παραπομπή στις μινιμαλο-εννοιακές τάσεις των χρόνων 1960-1970 στις οποίες την ενέταξε ο Bernard Lamarche Vadel στο εισαγωγικό κείμενο του Καταλόγου της Ναυσικάς, Analogiques (έκδοση Denise Rene, 1976), με την ευκαιρία της ατομικής της έκθεσης (Φαντασιακή διεύρυνση και σημεία προσδιορισμού / Amplitude fictionnelle et signes de definition / Fictional amplitude and signs of definition) και σε άλλα δύο επίσης επόμενα κείμενα, το 1979 και το 1982. Στη συνέχεια, η εργασία της Ναυσικάς ως η αρχική οργάνωση των σχέσεων του τετραγώνου και κύκλου στην επιφάνεια (1968-1976), σήκωσε τις σχέσεις τους στο χώρο και η οργάνωση έγινε η ίδια, χώρος. (1980-1992).
Από μια αρχική εγκατάσταση επιφάνειας προέκυψαν δύο διαφορετικές, λογικές συνέπειες. Η μία ήταν τα πλέγματα αναλύσεων (γλυπτά) τα οποία ήταν οι συσχετισμοί των τετραγώνων μιας συγκεκριμένης εγκατάστασης, Τετράγωνο-Κύκλος-Σύνεκτρον, σε σχέσεις μεταξύ τους παράθεσης ή υπέρθεσης ή μετωπιαίας ή αξονικής πρόσληψης (τομές) και η άλλη, ήταν οι σφαίρες συνθέσεων (γλυπτά) σφαιρών και κύβων μέσα στο χώρο, μιας συγκεκριμένης επίσης εγκατάστασης, Τετράγωνο-Κύκλος-Σύνεκτρον. Η Ναυσικά ήθελε η εργασία της να διαβάζεται ως μια ροή διαδοχικών συλλογισμών, -ως ένας συλλογισμός.»
Λίγα λόγια για την καλλιτέχνιδα
Η Ναυσικά Πάστρα γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1921. Το 1957 παρακολούθησε το σεμινάριο γλυπτικής τον καθηγητή Ewald Matare στην Sommerakademίe, στο Salzburg της Αυστρίας. Από το 1957 έως το 1962 πραγματοποίησε σπουδές γλυπτικής στην Akademίe der Bildenden Kϋnste, Βιέννη, Αυστρία, στο εργαστήριο τον καθηγητή Fritz Wotruba. Πτυχίο Γλυπτικής το 1962. Από το 1967 έως το 1973 παρακολούθησε το σεμινάριο "Κοινωνιολογίας της Τέχνης" του καθηγητή Jean Cassou, στην Ecole Pratique des Hautes Etudes, Παρίσι. Είναι αντεπιστέλλον μέλος της Vereinigung der Bildenden Kunstler Wiener Secession. Από το 1964 έζησε και εργάστηκε στο Παρίσι και από το 1984 στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στο Παρίσι μέχρι το Θάνατό της, το 2011.
Επιλογή από πραγματοποιήσεις: 1976, πραγματοποίησε το γλυπτό-περιβάλλον «Σύνεκτρον-Τετράγωνο-Κύκλος», 68 τ.μ., από πέτρα, μέσα στα πλαίσια του 1% για τα δημόσια κτίρια, στο Lycee Polyvalent του Mirepoix, Ariege, Γαλλία. 1978, σχεδιάζει την αφίσα της έκθεσης, «Aspects de l'art en France de Mondrian et Marcel Duchamp a nos jours», ART 9'78, Βασιλεία, Ελβετία. 1980, πραγματοποιεί το γλυπτό-πηγή, «Σύνεκτρον-Τετράγωνο-Κύκλος», σε μάρμαρο, 9 τ.μ., για το Ίδρυμα Ζωής και Γιάννη Σπυροπούλου, Εκάλη, Αττική. 1986, πραγματοποιεί το γλυπτό-πηγή, «Σύνεκτρον-Τετράγωνο-Κύκλος», σε μάρμαρο, 3 τ.μ., για το Μουσείο Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Άνδρος, Ελλάδα. 1989, πραγματοποιεί μια μεταξοτυπία για την έκδοση «Blank Page», No 2, B4 Publishing, Λονδίνο, Αγγλία. Σχεδιάζει το Λογότυπο του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης. 1990, πραγματοποιεί μια μεταξοτυπία για την έκδοση «Mesure, Art International», Λιέγη, Βέλγιο. 1991, πραγματοποιεί ένα ανάγλυφο από τη σειρά έργων «Αναλογικά 3», σε χρωματισμένο σίδερο, 54 τ.μ., για την πρόσοψη του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. 1998, πραγματοποιεί το γλυπτό «Συνάρτησις 1» από τη σειρά έργων «Αναλογικά 2», από χρωματισμένο σίδερο, 270 Χ 500 Χ 450 εκ. για το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. Επίσης, σχεδιάζει το Λογότυπο του Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη.
Βραβεία και Διαγωνισμοί: Fuger Prize, Βραβείο σχεδίου της Akademie der Bildenden Kunste, Βιέννη, Αυστρία, 1959. Galerie Wurthle Prize, Akademie der Bildenden Kunste,Βιέννη, Αυστρία, 1962. Τρίτο Βραβείο Γλυπτικής, Biennale Αλεξάνδρειας, Αίγυπτος, 1982. Το 1974, περιλαμβάνεται στους τρεις πρώτους καλλιτέχνες που επελέγησαν, μεταξύ 100 υποψηφίων, στο δημόσιο διαγωνισμό για την πραγματοποίηση ενός μνημειακού γλυπτού/Πηγή, σε κεντρική Πλατεία στο Δήμο Montreuil του Παρισιού, με τη μελέτη, Γλυπτό-Περιβάλλον-Πηγή, (“Σύνεκτρον-Τετράγωνο- Κύκλος”), εμβαδού 500 τετρ. μέτρων. 1989, Επιλέγεται ομόφωνα μεταξύ 14 καλλιτεχνών -ένας καλλιτέχνης από κάθε μία από τις χώρες της Ευρωπαϊκής΄Ενωσης και 2 καλλιτέχνες από χώρες έκτός της ΄Ενωσης -, για την πραγματοποίηση ενός γλυπτού-περιβάλλοντος, “Spuikom Environment”,στο Vlissingen της Ολλανδίας, με το γλυπτό “Συνάρτησις VII”, εμβαδού εδάφους 250 τετρ. μέτρων, στα πλαίσια του παράλληλου Συμποσίου, “Κονστρουκτιβισμός-Τέχνη-Αρχιτεκτονική”.
Δημόσιες Συλλογές: Creation Artistique, Ministere de la Culture, Γαλλία. Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα. Υπουργείο Πολιτισμού, Ελλάδα. Ίδρυμα Γιάννη και Ζωής Σπυροπούλου, Εκάλη, Αθήνα. Μουσείο Βορρέ, Παιανία, Αθήνα. Μουσείο Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Άνδρος, Ελλάδα. Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Chelm, Πολωνία. Museum Modern Art Hunfeld, Γερμανία. Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου, Ρόδος, Ελλάδα. Museo dell'Architettura e delle Arti Applicate “Alvar Aalto”, Torino, Ιταλία. Peter C. Ruppert, «Concrete Kunst in Europα nach 1945», Museum im Kulturspeicher, Wurzburg, Γερμανία. Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη. Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου Alpha Bank, Αθήνα. International Reference Collection in Mondriaanhuis Art Foundation, Amersfoort, Ολλανδία. Berlaymont Summa Artis II, Contemporary Art Collection, Βρυξέλλες.. Musees de Montbelliard, Γαλλία. Ιδιωτικές συλλογές.
Κείμενα σε βιβλία, καταλόγους, περιοδικά και εφημερίδες μεταξύ άλλων: Johann Muschik, Gunther Feuerstein, Heribert Hutter, Ernst Κoller, Wilhelm Mrazek, Στέλιος Λυδάκης, Χρύσανθος Χρήστου, Τώνης Σπητέρης, Νίκη Λοϊζϊδου, Μιλτιάδης Παπανικολάου, Ηλίας Μυκονιάτης, Σοφία Καζάζη, Έφη Στρούζα, Χάρης Καμπουρίδης, Μάνος Στεφανίδης, Serge Lemoine, Richard Paul Lohse, Otto Breicha, Otto Hahn, Bernard Lamarche Vadel, Δημήτρης Παπαστάμος, Νίκος Νικονάνος, Harald Sterk, Kristian Sotriffer, Sylvain Lecombre, Bozena Kowalska, Adriano Baccilieri, Jean-Pierre Maury, Jo Dustin, Annick Pely, Αλεξάνδρα Βουτυρά, Εμμανουήλ Μαυρομμάτης, Βίκυ Καραΐσκου, Δημοσθένης Δαββέτας, Χάρης Σαββόπουλος, Αντώνης Μπουλούντζας, Έφη Φερεντίνου, Ντόρα Ρογκάν, Βεατρίκη Σπηλιάδη, Ντιάνα Αντωνακάτου, Μπία Παπαδοπούλου, Αντωνία Τεντοκάλη, Μαρία Μαραγκού, Δωροθέα Κοντελετζίδου, Παρασκευή Κατημερτζή, Βιβή Βασιλοπούλου, Ιωάννα Σωτήρχου, Αμάντα Μιχαλοπούλου.
Διάρκεια έκθεσης: 16 Δεκεμβρίου 2017 - 10 Φεβρουαρίου 2018
Περισσότερες πληροφορίες: www.kalfayangalleries.com
