Του Γιαν Μόρις
Από τότε που ιδρύθηκε στην Ουαλία το 2002, το διετές βραβείο Artes Mundi έχει δώσει νικητές που ανταποκρίνονται στον τίτλο του: “τέχνες του κόσμου”. Ο Σου Μπινγκ (Xu Bing), ο πρώτος νικητής, είναι από την Κίνα, η Έιζα Λίσα Ατίλα (Eija-Liisa Ahtila), η δεύτερη που απέσπασε το βραβείο, από τη Φινλανδία, ο Ν.Σ. Χαρσά (N.S. Harsha) από την Ινδία, η Γιαέλ Μπαρτάνα (Yael Bartana) από το Ισραήλ, η Τερέζα Μαργκόλες (Teresa Margolles) από το Μεξικό, ενώ ο παραλήπτης της τελευταίας έκδοσης του βραβείου ήταν ο καλλιτέχνης από το Σικάγο Θιάστερ Γκέιτς (Theaster Gates). Για πρώτη φορά στην ιστορία, ο φετινός νικητής είναι ο Βρετανός καλλιτέχνης Τζον Ακόμφρα (John Akomfrah), αν και τα θέματα των έργων του, -στα οποία περιλαμβάνεται η μετανάστευση, η αποικιοκρατία και το περιβάλλον-, δύσκολα θα μπορούσαν να είναι πιο διεθνή.
Ο Ακόμφρα ανακοινώθηκε ως νικητής του βραβείου των 40.000 λιρών σε μία τελετή το απόγευμα της Τρίτης 24 Ιανουαρίου στο Εθνικό Μουσείο του Κάρντιφ (National Museum Cardiff), το οποίο φιλοξενεί την έκθεση Artes Mundi, μαζί με άλλο ένα καλλιτεχνικό ίδρυμα του Κάρντιφ, το Chapter (έως τις 26 Φεβρουαρίου). Παρουσιάζει ένα δυνατό σαραντάλεπτο βίντεο δύο οθονών, το Auto Da Fe (2016), το οποίο μιλά για το θέμα της μαζικής μετανάστευσης σε μια περίοδο 400 χρόνων. “Ήθελα να επικεντρωθώ στο γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι πρέπει να φύγουν επειδή συμβαίνει κάτι φρικτό. Δεν είναι ότι φεύγουν απλώς για να βρουν μια καλύτερη ζωή: πολλοί από αυτούς αισθάνονται ότι πρέπει να φύγουν απλώς και μόνο για να ζήσουν”, λέει ο Ακόμφρα.
Το Auto Da Fe γυρίστηκε στο νησί Μπαρμπέιντος, αλλά αναφέρεται έμμεσα σε οκτώ μεταναστεύσεις, από την εκδίωξη των Σεφαρδιτών Εβραίων της Βραζιλίας το 17ο αιώνα έως την τρέχουσα μεταναστευτική κρίση των Σύριων. Η ελκυστική οπτικά φύση της ταινίας ήταν “πολύ σημαντική” λέει ο Ακόμφρα. “Το πως φαίνεται οπτικά ήταν κρίσιμο: σκεφτικά πολύ για τον τρόπο που η ταινία θα μεταναστεύσει στο χώρο μιας γκαλερί, και στα τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της”. Το έργο είναι χωρισμένο σε “κεφάλαια”, τα οποία μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει μεμονωμένα, ή ως κομμάτι της συνολικής αφήγησης.
Γεννημένος στην Άκκρα της Γκάνας το 1957, ο Ακόμφρα ίδρυσε στο Ηνωμένο Βασίλειο την Black Audio Film Collective το 1982, και συνέχισε με μια εξέχουσα καριέρα στο ντοκιμαντέρ και το καλλιτεχνικό σινεμά, φτάνοντας στο σημείο να γίνει ένας από τους καλλιτέχνες θεματοφύλακες (trustees) της Tate το 2015. Στους άλλους επικρατέστερους καλλιτέχνες περιλαμβάνονταν οι Νιλ Μπελούφα (Neil Beloufa), Έιμi Φραντσεσκίνι (Amy Franceschini)/Futurefarmers, Λάμια Τζορέιγκ (Lamia Joreige), Νάστιο Μοσκίτο (Nastio Mosquito) και Μπέντγουιρ Γουίλιαμς (Bedwyr Williams).
Απόδοση: Χρόνης Μούγιος
