© Museo de Arte de Ponce
Από την Victoria Stapley-Brown
Μετά τον κατηγορίας 4 Τυφώνα Μαρία που χτύπησε το Πουέρτο Ρίκο στις 20 Σεπτεμβρίου, καταστρέφοντας το νησί των ΗΠΑ, διαλύοντας πηγές ενέργειας και σκοτώνοντας έναν απροσδιόριστο αριθμό κατοίκων, τα τοπικά μουσεία άνοιξαν ξανά και βοηθούν με προσπάθειες ανακούφισης της κοινότητας.
Το Μουσείο Τέχνης του Ponce, -σπίτι του αριστουργήματος του βρετανού καλλιτέχνη Frederic Leighton, Flaming June (1895)- στη νότια ακτή του Πουέρτο Ρίκο, άνοιξε ξανά για το κοινό στις 28 Σεπτεμβρίου και παρείχε δωρεάν είσοδο μέχρι τις 9 Οκτωβρίου, την αργία της Ημέρας του Κολόμβου. «Θεωρήσαμε ότι θα μπορούσαμε να δώσουμε στους ανθρώπους ένα μικρό καταφύγιο κανονικότητας», λέει ο επιμελητής του μουσείου Pablo Perez d''Ors, ο οποίος επικοινώνησε με την Art Newspaper από σταθερό τηλέφωνο, καθώς δεν υπήρχε ακόμη κινητή τηλεφωνία στη νότια περιοχή. Η συμμετοχή ήταν ισχυρή και η διευθύντρια του μουσείου Alejandra Pena Gutierrez λέει ότι άνθρωποι πιάνουν το προσωπικό του μουσείου στο δρόμο για να τους πουν ότι «κάνετε κάτι σπουδαίο για την κοινότητά μας». Το προσωπικό του μουσείου είναι τόσο δημοφιλές που μερικοί πήραν προτεραιότητα σε ουρές για βενζίνη, λέει η Gutierrez. Το μουσείο βοηθά το προσωπικό του παρέχοντας εγκαταστάσεις ντους και επιτρέποντάς τους να αποθηκεύουν φαγητό στον καταψύκτη του μουσείου και στο ψυγείο, αφού είναι ακόμα χωρίς ισχύ.
Η Gutierrez λέει ότι οι συλλογές του μουσείου -συμπεριλαμβανομένου του Flaming June, αναμφισβήτητα του πιο διάσημου έργου τέχνης του νησιού- είναι σε «άψογη κατάσταση» και ότι το κτίριο δεν έχει διαρροές, αν και το προσωπικό χρειάστηκε να κάνει το μουσείο προσβάσιμο στο κοινό καθαρίζοντας τα δέντρα και τα φύλλα από τον περιβάλλοντα χώρο του μουσείου. Το προσωπικό μπόρεσε να φτάσει στο μουσείο την ημέρα μετά τον τυφώνα για να αξιολογήσει την κατάσταση-, αλλά έπρεπε να αφήνουν γραπτές σημειώσεις ο ένας στον άλλο στην μπροστινή πόρτα, καθώς δεν υπήρχαν αξιόπιστα μέσα επικοινωνίας. Το μουσείο είχε κατεβάσει προληπτικά μερικά έργα, ενώ η γεννήτρια πετρελαίου είχε ξεκινήσει να λειτυοργεί πριν από τον τυφώνα, λόγω ισχυρών ανέμων, λέει, σημειώνοντας ότι το μουσείο έχει πρωτόκολλο για τροπικές καταιγίδες και τυφώνες.
Το μουσείο παρουσιάζει αυτήν την περίοδο μια έκθεση με δάνεια, η οποία διοργανώθηκε από τον d''Ors και είναι επικεντρωμένη στο Flaming June, με τίτλο «Frederic Leighton and the Eternal Mediterranean» (έως 15 Ιανουαρίου 2018), η οποία περιλαμβάνει 18 έργα δανεισμένα από το μουσείο Leighton House στο Λονδίνο. Όλα τα δάνεια έργα είναι «εντελώς καλά και άθικτα», επιβεβαίωσε το μουσείο του Λονδίνου στην Art Newspaper. Η Συλλογή Frick στη Νέα Υόρκη, ένα συνεργαζόμενο ίδρυμα που δανείστηκε το Flaming June για μια περιοδεύουσα έκθεση πέρυσι, επικοινώνησε με το Μουσείο Ponce το Σεπτέμβριο για να επιβεβαιώσει ότι θα συνεχίσουν με τον προγραμματισμένο δανεισμό έργων στο ίδρυμα για την έκθεση «Small Treasures from the Frick Collection». Η έκθεση πρόκειται να ανοίξει στο Μουσείο Ponce το Νοέμβριο, όπως είχε προγραμματιστεί πριν από τον τυφώνα Μαρία (μέχρι την άνοιξη του 2018).
Τα μουσεία του Πουέρτο Ρίκο είχαν ήδη περάσει από τον Τυφώνα Irma, ο οποίος έπληξε το νησί δύο εβδομάδες πριν από τον Μαρία στις 6 Σεπτεμβρίου. Η Lisa Ortega, η υπεύθυνη μουσειακής εκπαίδευσης στο Museo de Historia, Antropologia y Arte στο Πανεπιστήμιο του Πουέρτο Ρίκο στο Σαν Χουάν, είπε στην Art Newspaper ότι το μουσείο είχε ήδη κλείσει για μια εβδομάδα το Σεπτέμβριο μετά την Irma. «Όταν επιστρέψαμε "στους φυσιολογικούς ρυθμούς", έπρεπε να προετοιμαστούμε και πάλι (για έναν τυφώνα)», έγραψε η Ortega. «Λάβαμε όλες τις προφυλάξεις για να προστατέψουμε την κληρονομιά και τον εξοπλισμό.» Το κτίριο του μουσείου «υπέστη ελάχιστη ζημιά» κατά τη διάρκεια του τυφώνα Μαρία, είπε. Η συλλογή δεν έχει υποστεί βλάβη και όλο το προσωπικό είναι ασφαλές. Το μουσείο έφτιαξε ένα πρόγραμμα για εθελοντές στη σελίδα του στο Facebook, ζητώντας από τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας να βοηθήσουν με τις προσπάθειες καθαρισμού, όπως με το να ανοίξουν τα μονοπάτια.
Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Πουέρτο Ρίκο (MACPR) στο Σαν Χουάν βοηθά την κοινότητα μέσω του προγραμματισμού του, που συμπεριλαμβάνει δωρεάν εργαστήρια, μουσικές και χορευτικές παραστάσεις. «Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είμαστε βέβαιοι ότι η τέχνη και ο πολιτισμός θα αποτελέσουν σημαντικά εργαλεία που θα βοηθήσουν τους ανθρώπους μας να αντεπεξέλθουν και να ανακάμψουν από αυτή την κρίση», έγραψε το μουσείο σε μια ανάρτηση στο Facebook στις 30 Σεπτεμβρίου. Βοηθά, επίσης, υλικά, συλλέγοντας νερό, τρόφιμα, φάρμακα και άλλα είδη ανάγκης στην κεντρική αίθουσά του, τα οποία θα διανείμει σε άτομα που έχουν ανάγκη.
Το Instituto de Cultura Puertorriquena με έδρα το Σαν Χουάν, -το προσωπικό του οποίου διατάχθηκε από την κυβέρνηση να επιστρέψει στη δουλειά στις 26 Σεπτεμβρίου-, έχει ξεκινήσει μια πρωτοβουλία για ντόπιους καλλιτέχνες που προσφέρουν εθελοντικά το χρόνο τους για να τρέξουν πολιτιστικά προγράμματα για τους πληγέντες από τον τυφώνα («Ο πολιτισμός είναι αντοχή» και «Ο πολιτισμός είναι ευτυχία», λέει στις δημοσιεύσεις του στο Facebook), και μέχρι στιγμής έχουν δηλώσει συμμετοχή περισσότεροι από 50 καλλιτέχνες.
Το Μουσείο Τέχνης του Πουέρτο Ρίκο (MAPR) στο Σαν Χουάν παραμένει κλειστό, αλλά το προσωπικό εργάζεται καθημερινά στο γραφείο, λέει η προσωρινή διευθύντρια Marta Mavel Perez, η οποία μίλησε με την Art Newspaper από κινητό τηλέφωνο μέλους του προσωπικού, καθώς οι σταθερές γραμμές επικοινωνίας παρέμεναν ανενεργές. Το μουσείο δεν έχει υποστεί καμία σημαντική ζημιά, ούτε οι συλλογές του, οι οποίες διατηρούνται σε καλή κατάσταση, καθώς το μουσείο διαθέτει μια γεννήτρια πετρελαίου, αν και «προσπαθούμε να βρούμε [περισσότερο] πετρέλαιο», λέει. (Δεν έχουν όλα τα μουσεία μια τέτοια γεννήτρια, σημειώνει.) Αλλά το MAPR αποφάσισε να παραμείνει κλειστό λόγω συνθηκών όπως νυχτερινές διακοπές -μόνο το 5% του νησιού είχε ηλεκτρισμό- και προβλήματα επικοινωνίας, χωρίς να έχει οριστεί ημερομηνία επαναλειτουργίας. «Μόλις επανέλθουν όλα, θα είμαστε εδώ για το κοινό μας», λέει.
Εν τω μεταξύ, το μουσείο λειτουργεί ως κόμβος για ένα δίκτυο επικοινωνίας ανάμεσα σε πολιτιστικά ιδρύματα στο Πουέρτο Ρίκο, σε συνεργασία με άλλους πολιτιστικούς φορείς όπως το Instituto de Cultura Puertorriquena. Η Perez και ο γραμματέας του μουσείου επισκέπτονται άλλα ιδρύματα για να τα βοηθήσουν να εξετάσουν τις συλλογές τους. Ευτυχώς, δεν έχουν δει καμία σημαντική ζημιά, λέει.
Ως θυγατρικό ίδρυμα του Smithsonian, το MAPR είναι σε μοναδική θέση για να βοηθήσει στις προσπάθειες ανάκαμψης των πολιτιστικών ιδρυμάτων του Πουέρτο Ρίκο. «Είμαστε ο σύνδεσμος στο Πουέρτο Ρίκο», λέει η Perez. Το μουσείο συνεργάζεται με το Smithsonian για να συγκεντρώσει μια ομάδα για να έρθει στο νησί από την Ουάσινγκτον, προκειμένου να βοηθήσει τα μουσεία να βάλουν τις συλλογές τους στη σειρά μετά τη θύελλα και συνεργάζονται επίσης ώστε να στείλουν ομάδα συντηρητών από το Πουέρτο Ρίκο στην Ουάσινγκτον για εκπαίδευση. «Εργαζόμαστε βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα», λέει. «Ελπίζουμε ότι θα είμαστε σε καλή φόρμα το Δεκέμβριο».
Το MAPR σχεδιάζει να ξεκινήσει προσπάθειες συγκέντρωσης χρημάτων διαδικτυακά «με τη δέσμευση ότι θα βοηθήσουμε τα άλλα μουσεία και τις συλλογές στο Πουέρτο Ρίκο», λέει η Perez. «Χρειαζόμαστε όλη τη βοήθεια που μπορούμε να βρούμε, από τις ΗΠΑ και από όλο τον κόσμο».
Απόδοση: Νάσια Καλαμάκη
