Οι αστρονόμοι εντόπισαν μια εξαιρετικά ενεργητική έκρηξη που προέρχεται από έναν αρχαίο γαλαξία, η οποία προφανώς προκλήθηκε από έναν τύπο καταστροφής άστρων που ως υπόθεση ήταν γνωστός εδώ και δεκαετίες, αλλά δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ πριν.
Θα μπορούσε κάποιος να το ονομάσει αστρικό θάνατο από «ντέρμπι κατεδάφισης» (σ.σ. Πρόκειται για ένα δημοφιλές θέαμα στις ΗΠΑ, κυρίως, όπου οχήματα συγκρούονται μεταξύ τους μέχρι τελικής πτώσεως).
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η έκρηξη ακτίνων γάμμα που παρατήρησαν μπορεί να προκλήθηκε από τη σύγκρουση δύο συμπαγών άστρων στο πυκνοκατοικημένο και χαοτικό περιβάλλον κοντά σε μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο αυτού του γαλαξία με το ελλειπτικό σχήμα.
Υποψιάζονται δε ότι τα δύο αστέρια ήταν αστέρια νετρονίων, τα οποία συγκεντρώνουν περίπου τη μάζα του Ήλιου σε μια σφαίρα με μέγεθος όσο το μέγεθος μιας πόλης.
«Για να εξηγηθεί η έκρηξη ακτίνων γάμμα, πρέπει να ήταν ένα συμπαγές άστρο, άρα όχι ένα σαν τον ήλιο», δήλωσε ο αστρονόμος Andrew Levan του Πανεπιστημίου Radboud στην Ολλανδία, επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο περιοδικό Nature Astronomy.
«Οι εκρήξεις ακτίνων γάμμα είναι οι ισχυρότερες εκρήξεις στο σύμπαν. Απελευθερώνουν περισσότερη ενέργεια ανά μονάδα χρόνου από οποιοδήποτε άλλο γνωστό κοσμικό φαινόμενο. Επομένως, είναι πραγματικά υπερθετικές ως προς τις ιδιότητές τους. Το όνομά τους προέρχεται από τον πρώτο τύπο φωτός που βλέπουμε, τις ακτίνες γάμμα, αλλά στην πραγματικότητα εκπέμπουν σε όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα», δήλωσε ο αστροφυσικός και συν-συγγραφέας της μελέτης Wen-fai Fong του Πανεπιστημίου Northwestern στο Ιλινόις.
Οι τεράστιες βαρυτικές δυνάμεις που ασκούνται από τη μαύρη τρύπα στο γαλαξιακό κέντρο μπορεί να προκαλέσουν χάος, διαταράσσοντας την κίνηση των κοντινών άστρων και άλλων αντικειμένων και αυξάνοντας τις πιθανότητες συγκρούσεων - κάτι που μοιάζει, σύμφωνα με τους ερευνητές, με «ντέρμπι κατεδάφισης».
«Τα περισσότερα αστέρια στο σύμπαν πεθαίνουν με έναν προβλέψιμο τρόπο, ο οποίος βασίζεται απλώς στη μάζα τους», δήλωσε ο Levan. «Αυτή η έρευνα δείχνει μια νέα διαδρομή για την καταστροφή των άστρων».
Τα πολύ μεγάλα αστέρια - με μάζα μεγαλύτερη από 10 φορές τη μάζα του ήλιου - πεθαίνουν με μια έκρηξη σουπερνόβα που αφήνει πίσω της αστέρια νετρονίων ή ακόμη πυκνότερες μαύρες τρύπες, των οποίων η βαρυτική έλξη είναι τόσο ισχυρή που δεν μπορεί να διαφύγει η ύλη ή το φως. Τα αστέρια σχετικά χαμηλής μάζας, όπως ο ήλιος μας, φουσκώνουν και ανατινάζουν τα εξωτερικά τους στρώματα, μετατρέποντας τα σε ένα αστρικό απομεινάρι που ονομάζεται λευκός νάνος.
Τα νέα ευρήματα δείχνουν έναν άλλο δρόμο προς τον αστρικό θάνατο.
«Η ιδέα ότι τα άστρα μπορούν επίσης να πεθάνουν μέσω συγκρούσεων σε εξαιρετικά πυκνές περιοχές υπάρχει τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1980. Έτσι, περιμέναμε επί 40 χρόνια να βρεθούν οι υπογραφές αυτές βάσει παρατήρησης«, δήλωσε ο Levan.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τροχιακά και επίγεια τηλεσκόπια για να μελετήσουν την έκρηξη ακτίνων γάμμα σε έναν γαλαξία που απέχει περίπου 3 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, περίπου προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Υδροχόου. Ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που διανύει το φως σε ένα έτος, 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.
Αυτός ο αρχαίος γαλαξίας κατοικείται κυρίως από αστέρια ηλικίας αρκετών δισεκατομμυρίων ετών.
«Ο γαλαξίας είναι αυτό που ονομάζουμε "ήρεμος" - ένας γαλαξίας που δεν σχηματίζει ενεργά αστέρια με υψηλό ρυθμό και έχει περάσει την ακμή του», δήλωσε ο Fong. "Αυτοί οι γαλαξίες ηρεμίας είναι πολύ ογκώδεις και έχουν δημιουργήσει μεγάλες υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στο κέντρο τους, καθιστώντας τους ένα τέλειο έδαφος για αστρικές συγκρούσεις».
Η απόσταση μεταξύ του Ήλιου και του πλησιέστερου άστρου, του Proxima Centauri, είναι περίπου 4 έτη φωτός. Αυτή η ίδια έκταση του χώρου θα ήταν γεμάτη με ίσως δέκα εκατομμύρια αστέρια σε έναν γαλαξιακό πυρήνα, με την αποσταθεροποιητική επιρροή της υπερμεγέθους μαύρης τρύπας να αναστατώνει τα πράγματα.
