Το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό στην ερώτηση για το αγαπημένο μας φαγητό, το σίγουρο είναι πως οι περισσότεροι από εμάς θα λέγαμε το κρέας. Είτε αυτό είναι χοιρινό, μοσχάρι, γαλοπούλα ή κοτόπουλο.
Δυστυχώς, όμως, πέρα από την ωραία του γεύση και τα θρεπτικά του συστατικά, καταλήγει στο πιάτο μας με ένα αόρατο μεν, αλλά βαρύ περιβαλλοντικό αποτυπώματα.
Έτσι λοιπόν, σε μία εποχή που η τεχνολογία δεσμεύεται να βρει λύση σε κάθε πρόβλημα, έρχεται να δώσει μία «ανάσα» στο περιβάλλον και προσθέσει στις επιλογές μας το συνθετικό κρέας.
Αρχικά, να δούμε γιατί το κρέας, όπως το ξέρουμε τόσο καιρό, ίσως τελικά, να μην είναι και η καλύτερη επιλογή.
Στην ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας τον περασμένο μήνα, πολιτικοί και επιχειρηματικοί ηγέτες από όλον τον κόσμο απηύθυναν, για ακόμη μία φορά, έκκληση προς όλους τους πολίτες του πλανήτη να περιορίσουν ή και να διακόψουν, την κατανάλωση πρωτεϊνών κρέατος και να στραφούν στη φυτική διατροφή.
Σύμφωνα με μία μελέτη του Nature Food, η παραγωγή τροφίμων παγκοσμίως είναι αυτή που ευθύνεται για το ένα τρίτο του συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ η εκτροφή ζώων για κρέας προκαλεί διπλάσια ρύπανση σε σχέση με την παραγωγή φυτικών τροφίμων.
Συγκεκριμένα, η κτηνοτροφία συνεισφέρει στο 57% των εκπομπών αερίων από τη βιομηχανία τροφίμων, ενώ μέρος της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης προέρχεται από την αποψίλωση δασών για τη δημιουργία νέων βοσκοτόπων.
Επίσης, σύμφωνα με την Greenpeace, η παραγωγή κρέατος επιβαρύνει το περιβάλλον με επτά τρόπους:
- Προκαλεί αποψίλωση των δασών και δασικές πυρκαγιές: Η κινητήρια δύναμη πίσω από την παγκόσμια αποψίλωση των δασών είναι η βιομηχανική παραγωγή κρέατος. Οι σκόπιμες δασικές πυρκαγιές, στήνονται από αγρότες για να δημιουργήσουν χώρο για την εκτροφή βοοειδών και την καλλιέργεια ζωοτροφών.
- Εντείνει την κλιματική αλλαγή: Απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα κατά την αποψίλωση των δασών. Η καταστροφή των δέντρων επιδεινώνει την υπερθέρμανση του πλανήτη.
- Σπρώχνει το τροπικό δάσος του Αμαζονίου πιο κοντά στο σημείο καμπής.
- Είναι υπεύθυνο για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αρπαγή γης. Οι κοινότητες των ιθαγενών αντιμετωπίζουν παρενοχλήσεις και βία υπερασπιζόμενες τα δάση.
- «Σκοτώνει» την άγρια ζωή: Η βιομηχανική βιομηχανία κρέατος συμβάλλει στην εξαφάνιση ειδών μέσω της καταστροφής ενδιαιτημάτων, της χρήσης φυτοφαρμάκων και της αποψίλωσης των δασών, αποτελώντας απειλή για τη βιοποικιλότητα που είναι απαραίτητη για την ανθρώπινη επιβίωση.
- Αυξάνει τον κίνδυνο μελλοντικών πανδημιών, όπως η Covid-19: Η καταστροφή των δασών για την κτηνοτροφία αυξάνει τον κίνδυνο μολυσματικών ασθενειών. Οι βιομηχανικές φάρμες κρέατος, με τις συνθήκες συνωστισμού που επικρατούν, ενισχύουν την εξάπλωση των ασθενειών.
- Είναι ένας αναποτελεσματικός τρόπος διατροφής: Χρησιμοποιεί τεράστιες εκτάσεις γης για βόσκηση και καλλιέργειες, οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν άμεσα για ανθρώπινη κατανάλωση. Η υιοθέτηση μίας διατροφής βασισμένα στα φυτά θα μπορούσε να μειώσει την ανάγκη για εκτεταμένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και να αποτρέψει την κλιματική καταστροφή.
Συνοπτικά, υποστηρίζεται πως για την παραγωγή ενός κιλού κρέατος από κοτόπουλο χρειάζονται 3,2 κιλά καλλιεργειών. Θα θέλαμε 75% λιγότερες καλλιεργήσιμες εκτάσεις αν όλοι στρεφόμασταν σε μία διατροφή βασισμένη σε φρούτα και λαχανικά, υποστηρίζει η περιβαλλοντική οργάνωση.
Η αξία της αγοράς κρέατος έφτασε τα 900 δισ. δολάρια το 2021 και υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει το 1,3 τρισ. το 2027. Αν κοιτάξουμε πίσω στα προηγούμενα 60 χρόνια, θα δούμε μια κατακόρυφη αύξηση της παραγωγής κρέατος. Το 1961, η παγκόσμια παραγωγή ήταν 70,6 εκατ. τόνοι. 60 χρόνια μετά, αυτός ο αριθμός είχε πενταπλασιαστεί, με την Κίνα, τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία να κατέχουν τις πρώτες θέσεις.
Παγκόσμια παραγωγή κρέατος (1961-2021)
Όπως αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, πρόκειται για σημαντικά κεφάλαια, πολυάριθμες θέσεις εργασίας αλλά και μεγάλα επενδυτικά συμφέρονται που διασυνδέονται με την «επιχείρηση κρέας».
Παρόλα αυτά, θα επιλέξει κανείς να γίνει χορτοφάγος με βάση αυτά τα στοιχεία;
Το συνθετικό κρέας και ο ρόλος της τεχνολογίας
Σήμερα, η τεχνολογία εμφανίζεται για ακόμη μία φορά με προτάσεις που υπόσχονται μειωμένη ή και μηδενική περιβαλλοντική επιβάρυνση με ταυτόχρονη γευστική ικανοποίηση. Δεν αναφερόμαστε σε υποκατάστατα φυτικής προέλευσης, αλλά σε προϊόντα που ξεκινούν από κύτταρα εργαστηρίου και εξελίσσονται σε μυικές μάζες έτοιμες για κατανάλωση με σκοπό να αποτελέσουν γευστικά και οπτικά οικείες πηγής πρωτεΐνης, χωρίς τη σφαγή του ζώου, απλώς «δανειζόμενες» λίγα κύτταρα από αυτό.
Συνθετικό κρέας, με άλλα λόγια. Όπως φοράμε συνθετικά ρούχα, γιατί να μη βασίσουμε και την διατροφή μας σε συνθετικά προϊόντα;
Χρηματοδότες εταιρειών της Silicon Valley σπεύδουν να επενδύσουν σε επιχειρήσεις που υπόσχονται ότι είναι σε θέση να δημιουργήσουν ρέπλικες πρωτεϊνούχων τροφών στο εργαστήριο και ακολούθως να οδηγήσουν την ιδέα τους στη μαζική παραγωγή.
Εταρείες, όπως η Upside Foods, η οποία αποτελεί από τις πιο δημοφιλείς στον τομέα, αναφέρει ότι χρησιμοποιεί μερικά ζωικά κύτταρα που μετά την καλλιέργεια στο εργαστήριο εξελίσσονται σε μερίδες συνθετικού κρέατος ενώ ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει την κατασκευή μιας μονάδας που σε πρώτη φάση θα παράγει συνθετικό κρέας κοτόπουλου.
Σύμφωνα με την εταιρεία, η δική της πρακτική για την παραγωγή κρέατος παράγει 90% λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου σε σχέση με τις συμβατικές μονάδες.
Τα καλά νέα είναι ότι 50 startups αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους παραγωγής πρωτεϊνών για το καθημερινό μας τραπέζι, ενώ αν υπολογίσουμε και τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα φυτικά προϊόντα φτάνουμε σε μερικές εκατοντάδες επιχειρήσεις, όπως αναφέρει το Good Food Institute, ένα thinktank που προωθεί την ιδέα του συνθετικού κρέατος.
Συνολικά, περισσότερα από 2,7 δισ. δολάρια έχουν επενδυθεί σε εταιρείες και ομάδες που προσπαθούν να βρουν «την μαγική συνταγή» του πράσινου, συνθετικού αλλά και νόστιμου κρέατος.
