Νερό στη μοριακή του μορφή κατά την ανάλυση δειγμάτων εδάφους της Σελήνης που συνέλεξαν το 2020 από τον κινεζικό ανιχνευτή Chang'e-5, ανακάλυψαν οι Κινέζοι επιστήμονες. Η εύρεση νερού στο φεγγάρι, από μόνη της, δεν είναι κάτι καινούργιο – η NASA και διαστημόπλοιο της Ινδίας είχαν εντοπίσει αυτό που πιστεύουν ότι είναι νερό στην επιφάνεια της Σελήνης και Κινέζοι επιστήμονες πέρυσι βρήκαν νερό παγιδευμένο σε σταγόνες σκορπισμένες σε όλο το φεγγάρι.
Αλλά, αυτή η τελευταία ανακάλυψη, λένε οι επιστήμονες, είναι η πρώτη φορά που το νερό στη μοριακή του μορφή, H2O, βρέθηκε σε φυσικά δείγματα – και, κυρίως, ανακτήθηκε από ένα μέρος της σελήνης όπου πίστευαν προηγουμένως ότι νερό σε αυτή τη μορφή δεν μπορούσε να υπάρξει.
Σύμφωνα με το CNN, οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα που συλλέχθηκαν από τον κινεζικό ανιχνευτή Chang'e-5 και βρήκαν έναν «πρισματικό, διαφανή κρύσταλλο που μοιάζει με πλάκα» που στην πραγματικότητα ήταν «άγνωστο σεληνιακό ορυκτό». Του έδωσαν το όνομα ULM-1 (με χημικό τύπο (NH4)MgCl3·6H2O) και αποτελείται από περίπου 41% νερό, όπως αναφέρεται σε μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στις 16 Ιουλίου στο περιοδικό «Nature Astronomy». Αυτός ο τύπος νερού θα μπορούσε να είναι ένας πιθανός «πόρος για κατοίκηση στη Σελήνη», έγραψαν οι επιστήμονες στη μελέτη τους.
Η ανακάλυψη είναι το πιο πρόσφατο εύρημα στη μεγαλύτερη προσπάθεια της Κίνας να γίνει κυρίαρχη διαστημική δύναμη – με φιλοδοξίες όπως η οικοδόμηση μιας ερευνητικής βάσης στο φεγγάρι.
«Η ανακάλυψη ενός ενυδατωμένου ορυκτού στο σημείο προσγείωσης Chang'e-5 είναι συναρπαστική και θα ενισχύσει περαιτέρω την κατανόησή μας για τις αντιδράσεις πετρωμάτων-ατμών στο σεληνιακό φλοιό και στη σεληνιακή επιφάνεια», δήλωσε ο David A. Kring, κύριος επιστήμονας στο Σεληνιακό και Πλανητικό Ινστιτούτο στο Τέξας, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Τρεις τύποι νεροί στο φεγγάρι
Τρεις τύποι νερού μπορούν να υπάρχουν στο φεγγάρι, σύμφωνα με τον Yuqi Qian, έναν πλανητικό γεωλόγο στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. Υπάρχουν μόρια νερού, η ένωση που γνωρίζουμε ως H2O, η παγωμένη του μορφή, και μια μοριακή ένωση που ονομάζεται υδροξύλιο, ένας στενός χημικός συγγενής.
Σε προηγούμενες ανακαλύψεις γινόταν λόγος ότι το νερό προερχόταν από αυτά τα ηφαίστεια, δηλαδή από το εσωτερικό του φεγγαριού και υπήρχε από την πρώιμη ύπαρξη του φεγγαριού.
Αλλά οι άνθρωποι δεν γνώριζαν πάντα ότι υπήρχε νερό στο φεγγάρι, αν και οι επιστήμονες έκαναν θεωρίες για την ύπαρξή του για εκατοντάδες χρόνια. Κατά καιρούς, οι ερευνητές πίστευαν ότι το φεγγάρι ήταν ξηρό, ιδιαίτερα αφού αρχικά δεν βρήκαν νερό στα δείγματα που συλλέχθηκαν από τις αποστολές Apollo της NASA και τις αποστολές Luna της Σοβιετικής Ένωσης.
Μόνο τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες βρήκαν μόρια νερού, πάγου και νερού που βρίσκονται κυρίως στους σκοτεινούς, ψυχρούς σεληνιακούς πόλους όπου ο ήλιος δεν φτάνει. Μια πρόσφατη μελέτη πρότεινε επίσης ότι το νερό ή το υδροξύλιο μπορεί να παγιδευτεί σε παγωμένες σταγόνες σκορπισμένες σε όλη την επιφάνεια της Σελήνης και ότι οι ηλιακοί άνεμοι θα μπορούσαν να μετατρέψουν το υδροξύλιο (χημικός τύπος OH) σε νερό ή H2O.
Αλλά οι σεληνικοί πόλοι είναι δύσκολο να μεταφερθούν λόγω του βραχώδους εδάφους, γεγονός που τους καθιστά δύσκολες τοποθεσίες για τους ανθρώπους να εξάγουν νερό. Και το μοριακό νερό «δεν είναι σταθερό σε άλλες περιοχές του φεγγαριού», που εξατμίζεται σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη όπου οι θερμοκρασίες μπορεί να υπερβούν τους 100 βαθμούς Κελσίου (212 Φαρενάιτ), είπε ο Qian.
Αυτή η νέα μελέτη το αλλάζει.
Τα δείγματα, που ανακτήθηκαν από τον κινεζικό ανιχνευτή Chang'e-5, προήλθαν από ένα τμήμα μεσαίου γεωγραφικού πλάτους της Σελήνης, σε γεωγραφικό πλάτος 43,1 μοιρών - μια περιοχή που συνήθως «δεν είναι σταθερή για μοριακό νερό», είπε ο Qian. Στα δείγματα βρέθηκε αμμώνιο, το οποίο λειτούργησε ως σταθεροποιητής για τα μόρια του νερού, εξήγησε.
«Νομίζω ότι έχει πολλές δυνατότητες, αυτό το νέο εύρημα ότι μπορούμε να εξάγουμε μοριακό νερό απευθείας από τα σεληνιακά εδάφη», είπε ο Qian.
Οι φιλοδοξίες της Κίνας στο διάστημα
Ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, προσβλέπουν στα στρατηγικά και επιστημονικά οφέλη της διευρυμένης σεληνιακής εξερεύνησης. Η Κίνα έχει σημειώσει ραγδαίες προόδους τα τελευταία χρόνια, αντανακλώντας το «αιώνιο όνειρο» του Σι Τζινπίνγκ να αναδείξει τη χώρα σε μια διαστημική δύναμη.
Μάλιστα, το 2013, η Κίνα έγινε η πρώτη χώρα που πέτυχε ρομποτική προσγείωση στη Σελήνη σε σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Στη συνέχεια, το 2019, έγινε η πρώτη και μοναδική χώρα που προσγειώθηκε στη μακρινή πλευρά του φεγγαριού. Τρία χρόνια αργότερα, ολοκλήρωσε τον τελευταίο τροχιακό της διαστημικό σταθμό, τον Tiangong.
Και έχει περισσότερα σχέδια, με στόχο να προσγειώσει αστροναύτες στη Σελήνη μέχρι το 2030 και να δημιουργήσει μια ερευνητική βάση στο νότιο πόλο της.
Η κατανόηση του τρόπου αποθήκευσης του νερού στο φεγγάρι είναι χρήσιμη, είπαν οι ειδικοί στο παρελθόν στο CNN, επειδή θα μπορούσε να κατευθύνει τους μελλοντικούς σεληνιακούς αστροναύτες προς πιθανούς πόρους που μια μέρα θα μπορούσαν να μετατραπούν σε πόσιμο νερό ή ακόμα και σε καύσιμο πυραύλων.
Μετά την τελευταία μελέτη, πολλοί χρήστες του Weibo έθεσαν τη δυνατότητα καλλιέργειας φυτών ή καλλιεργειών στο φεγγάρι χρησιμοποιώντας το μοριακό νερό που βρίσκεται στο έδαφος. Όμως, είπε ο Qian, είναι πολύ νωρίς για να βγάλουμε τέτοιου είδους συμπεράσματα. Η καλλιέργεια σε οτιδήποτε στο φεγγάρι θα εξαρτηθεί από παράγοντες όπως το πόσο άφθονο είναι το νερό – κάτι που απαιτεί περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί.
