Ex nihilo nihil, απ'' το τίποτε βγαίνει το τίποτα λέμε όταν κάνουμε πράγματα στο πόδι, δουλειές πρόχειρες. Όταν μάλιστα εργαζόμαστε χωρίς να δίνουμε προσοχή, τα λάθη μας είναι πολλά. Αν γράφουμε βιβλίο με παρόμοια διάθεση, τότε οι επιμελητές θα έχουν σίγουρα αρκετά να διορθώσουν. Η επιμέλεια σε ένα προχειρογραμμένο κείμενο θα αποκαλύψει τα corrigenta, όσα δηλαδή πρέπει να διορθωθούν. Αυτά τα παραθέτουν οι ειδικοί συνήθως στο τέλος ενός βιβλίου και τα λέμε αλλιώς αβλεψίες ή παροράματα. Τα λάθη οδηγούν σε de novo, εκ νέου αναθεώρηση του κειμένου.
Στην επικαιρότητα διαβάζουμε ότι ρωμαϊκή σαρκοφάγος, προϊόν λαθρανασκαφής, που εντοπίστηκε σε γκαλερί της Νέας Υόρκης, ετοιμάζεται να επαναπατρισθεί. Dictum et factum, αμ'' έπος αμ'' έργον. Το λέμε, το επισημαίνουμε, αλλά δε μένουμε στα λόγια, περιμένουμε να γίνει. Την φράση αυτή την πρωτοβλέπουμε στο λατίνο κωμωδιογράφο Τερέντιο (186 – 159 π.Χ.), στο κείμενό του «Andria», που στηρίχθηκε σε ελληνικό έργο του Μενάνδρου.
Κάτι που μας στενοχώρησε από αυτά που έγιναν είναι η βία που ασκήθηκε σε πανεπιστημιακό δάσκαλο. Την είδαμε ως πράξη απαξίωσης της νέας γενιάς για την alma mater, το πανεπιστήμιο. Η συγκεκριμένη έκφραση δηλώνει κατά λέξη τη μητέρα τροφό, τη μητέρα που θρέφει και αναθρέφει. Έτσι αποκαλείται μεταφορικά το κολλέγιο ή το πανεπιστημιακό ίδρυμα, στο οποίο φοιτά κανείς. Επειδή, όμως, οι φοιτητές, που, αν κρίνει κανείς από την ηλικία τους, δεν είναι και τόσο μικροί, δεν σέβονται την alma mater, καλό είναι να λειτουργήσει γι'' αυτούς ένας νόμος πιο αυστηρός που να τους αποτρέπει από το να κάνουν παρόμοιες πράξεις. Μπορεί κάτι τέτοιο να τους δυσαρεστήσει. Τι να κάνουμε, όμως; Dura lex sed lex. Σκληρός νόμος, αλλά νόμος, πρέπει να τον υπακούσουν.
Τώρα που συντάσσουμε το γλωσσάρι μας κάποιοι ταξιδεύουν οδικώς. Σε αυτούς ευχόμαστε «καλό ταξίδι», να πορεύονται με ασφάλεια, χωρίς να τρέχουν στο δρόμο. Ο πιο σίγουρος τρόπος, για να φθάσουν είναι να τηρούν το όριο ταχύτητας, το σπεύδε βραδέως ή festina lente σε απλά λατινικά. Πολλά άλλα ακόμη οφείλουν να τηρούν μας λένε οι ειδικοί της τροχαίας ex officio, από τη θέση που κατέχουν, αλλά δε θα προβούμε τώρα σε δεοντολογικού τύπου παρατηρήσεις. Ex silentio, σιωπηρά, κάνοντας μόνοι σας τις κατάλληλες σκέψεις, είστε σε θέση να καταλάβετε τι εννοούμε.
Κλείνοντας, να σας ευχηθούμε – αν βέβαια μας διαβάσατε – factum bene, εύγε, συγχαρητήρια για την υπομονή σας. Σίγουρα μπορεί να πούμε για τον καθένα από εσάς: Να ένας homo sapiens, ένας σοφός άνθρωπος. Οι όροι, βέβαια, homo sapiens όπως και homo sapiens sapiens έχουν δοθεί στους προϊστορικούς ανθρώπους και δηλώνουν ότι, εκτός από την κάλυψη των βιοτικών τους αναγκών, τα πλάσματα εκείνων των εποχών είχαν μια μορφή θρησκείας και είχαν προχωρήσει σε έναν πιο αφηρημένο τρόπο σκέψης.
