Ένα από τα μόνιμα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες του χώρου όταν προσπαθούν να προβάλουν το αφήγημα του ελληνικού χρηματιστηρίου σε ξένους θεσμικούς επενδυτές είναι η χαμηλή ρευστότητα της αγοράς. Η χαμηλή ρευστότητα σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την περιορισμένη ελεύθερη διασπορά που οι περισσότερες εισηγμένες έχουν ακόμα και σήμερα.
Δεν χρειάζεται να πάει κανείς πολύ μακριά: Από το σύνολο των μετοχών του FTSE-25 οι 11 εταιρίες έχουν ελεύθερη διασπορά μικρότερη από 30%. Κοιτώντας εταιρίες της μεσαίας κεφαλαιοποίησης τα πράγματα γίνονται πιο «σφιχτά», ενώ στη μικρή κεφαλαιοποίηση η αξία της ελεύθερης διασποράς είναι σε πολλές περιπτώσεις αστεία. Αν μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις συνυπολογιστούν ίδιες μετοχές και «φίλιες δυνάμεις» προς τους βασικούς μετόχους, η πραγματική ελεύθερη διασπορά εξαντλείται στο μέσον μιας σελίδας Α4.
Η λογική του νέου κανονισμού του ΧΑ είναι να δημιουργήσει κίνητρα ώστε οι εισηγμένες που έχουν διασπορά που δεν συνάδει με τον χαρακτήρα μιας Δημόσιας εταιρίας σε οργανωμένη αγορά να επανεξετάσουν τη στάση τους. Αν η απόφαση της εισαγωγής τους ήταν μια παρόρμηση της περιόδου που το χρηματιστήριο ήταν της μόδας έχουν πλέον τη δυνατότητα της μετάταξης σε μια πιο οικονομική πλατφόρμα συναλλαγών.
Αυτό μπορεί να τους στερήσει τη δυνατότητα στο να απευθυνθούν σε θεσμικά κεφάλαια μεγαλύτερου ειδικού βάρους, αλλά από την άλλη πλευρά θα μειώσει το κόστος, τη γραφειοκρατία και το διαχειριστικό χρόνο της παρουσίας τους σε μια κανονική χρηματιστηριακή αγορά. Πιθανότατα κάποιες θα επανέλθουν όταν είναι πια έτοιμες να κεφαλαιοποιήσουν μια διαδρομή ανάπτυξης των μεγεθών τους.
Αν τελικώς η εταιρία αποφασίσει να μείνει στην Κύρια Αγορά του ΧΑ ο χρόνος που δίνεται για την προσαρμογή στα νέα δεδομένα καθώς και η δυνατότητα των ειδικών διαπραγματευτών μπορεί να υποστηρίξει το εγχείρημα μιας κανονικότητας. Ωστόσο και εδώ οι μέτοχοι θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους ότι η αύξηση της ελεύθερης διασποράς δεν θα είναι μια εύκολη διαδικασία.
Αφενός θα πρέπει είτε να θυσιάσουν ένα μέρος από το δυνητικό ανοδικό περιθώριο της αξίας της εταιρίας τους (θέσφατο: πάντα όταν έρχεται η ώρα της πώλησης η αποτίμηση για τον βασικό μέτοχο είναι άδικη), είτε να πραγματοποιήσουν μια αύξηση κεφαλαίου με παραίτηση των δικαιωμάτων τους. Και επειδή η γκρίνια στην πρώτη περίπτωση είναι δεδομένη ας κρατήσουμε το γεγονός ότι στις πρόσφατες διαθέσεις ποσοστών των Jumbo, AustrianCard και Helleniq Energy το discount που δόθηκε στους αγοραστές δεν ήταν καθόλου αμελητέο.
Υπάρχει βέβαια και ο δρόμος της αδράνειας. Αν μια εταιρία τελικώς δεν αποφασίσει να μεταταχθεί στην ΕΝΑ και δεν αυξήσει την ελεύθερη διασπορά της κινδυνεύει να ανασταλεί η διαπραγμάτευση της και εν τέλει να διαγραφεί από το ταμπλό. Οι μικρομέτοχοι θα βρεθούν να κατέχουν μη εμπορεύσιμες μετοχές σε μια εταιρία μη εισηγμένη όπου οι κώδικες εταιρικής διακυβέρνησης είναι προαιρετικοί. Το σενάριο αυτό θα πρέπει να λάβει ίσως κάποιες μέριμνες ώστε οι μειοψηφίες να τύχουν κάποιας ελάχιστης αποζημίωσης έστω και σαν επιλογή ειδάλλως θα υπάρξουν φαινόμενα «αζήμιας εξόδου». Και αυτό θα είναι ένα ακόμα πλήγμα για την ταλαιπωρημένη επενδυτική λιανική του ΧΑ.
