Με τον Γενικό Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών να στέκεται λίγο πάνω από τις 1.460 μονάδες, μας ανοίγει και πάλι η όρεξη για μία κίνηση προς τις 1.500 και, γιατί όχι, πέρα και από αυτές. Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που υποστηρίζουν αυτή την πορεία αλλά δε λείπουν οι παγίδες και οι λακκούβες στον δρόμο προς τα εκεί.
Ύστερα από ταλαιπωρία σχεδόν ενός μηνός, το ελληνικό χρηματιστήριο κατάφερε να επιστρέψει πάνω από τις 1.435 μονάδες του Γενικού Δείκτη στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας. Συνεχίζοντας μάλιστα την τρέχουσα εβδομάδα, ξεπέρασε και τις 1.460 μονάδες, επιτυγχάνοντας το υψηλότερο κλείσιμό του από τις 10 Ιουνίου και μετά, δηλαδή αμέσως μετά τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου.
Η υπέρβαση των 1.435 μονάδων συνέπεσε με την ολοκλήρωση της διαδικασίας των γαλλικών βουλευτικών εκλογών, των οποίων η αιφνιδιαστική προκήρυξη έπαιξε σημαντικό ρόλο στην υποχώρηση πολλών ευρωπαϊκών χρηματιστηριακών αγορών και φυσικά της ελληνικής. Μπορεί η πολιτική κατάσταση στη Γαλλία να μην έχει ξεκαθαρίσει ακόμα και κανείς να μη γνωρίζει αν και πότε θα σχηματιστεί κυβέρνηση, αλλά αυτή τη στιγμή οι αγορές «γιόρτασαν» το γεγονός πως αποφεύχθηκαν τα χειρότερα.
Η υποχώρηση των ανησυχιών για τη Γαλλία έδωσε την ευκαιρία στους επενδυτές του Χρηματιστηρίου Αθηνών να ασχοληθούν περισσότερο με θετικά πράγματα, με τις μαζικές αναβαθμίσεις στην αξιολόγηση των ελληνικών τραπεζών από τους διεθνείς οίκους να είναι ίσως το σημαντικότερο από αυτά. Δεν είναι λίγο το να βλέπει κανείς όλους τους βασικούς διεθνείς οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας να αναβαθμίζουν τις ελληνικές τράπεζες ο ένας μετά τον άλλον. Δεν έχει πολλή σημασία το γεγονός πως κάποιοι από αυτούς έχουν ήδη κατατάξει τις ελληνικές τράπεζες στην επενδυτική βαθμίδα ή πάνω από αυτήν και κάποιοι άλλοι τις έχουν ακριβώς κάτω από αυτήν.
Ούτε έχει πολλή μεγάλη σημασία το γεγονός πως η επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα δεν αφορά ακόμα όλες τις αξιολογήσεις που γίνονται για τις ελληνικές τράπεζες (εκτός από μία περίπτωση). Αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι το ότι όλοι οι διεθνείς οίκοι αναγνωρίζουν τη σημαντική πρόοδο που έχουν επιτύχει όλες οι τράπεζες της χώρας, όπως επίσης και η αίσθηση πως αργά ή γρήγορα θα δούμε και άλλες αναβαθμίσεις.
Οι διαδοχικές αναβαθμίσεις των τελευταίων εβδομάδων βοήθησαν τις μετοχές των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών να αντιδράσουν δυναμικά από τα χαμηλά επίπεδα στα οποία βρέθηκαν τις ημέρες πριν τον πρώτο γύρο των γαλλικών βουλευτικών εκλογών και έχουν βάλει τις βάσεις για περαιτέρω ανοδική κίνηση, σε συνάρτηση βέβαια και με το διεθνές περιβάλλον. Πολύ θετικές εκθέσεις είχαμε και για τις μετοχές των τραπεζών, από την AXIA, την UBS και τη HSBC. Πέρα όμως από τις τράπεζες, στην αφύπνιση της αγοράς συνεισέφεραν και οι υπόλοιπες μεγάλες μετοχές της ελληνικής αγοράς. Όχι, τόσο λόγω των ειδήσεων από τη μεριά τους, καθώς οι επόμενες ανακοινώσεις για τα οικονομικά τους αποτελέσματα αναμένονται προς το τέλος του μήνα, όσο λόγω των πολύ θετικών εκθέσεων που εξέδωσαν για αυτές οι αναλυτές σημαντικών χρηματιστηριακών εταιρειών και επενδυτικών τραπεζών στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα των τελευταίων ημερών αποτελούν οι εκθέσεις της Axia για τη ΓΕΚΤΕΡΝΑ και την Lamda Development, της Eurobank Equities για τη Cenergy Holdings και της EUROXX για τη ΓΕΚΤΕΡΝΑ. Οι θετικές αυτές εκθέσεις ήρθαν σε συνέχεια άλλων που είχαν εκδοθεί τις προηγούμενες εβδομάδες και κατά κάποιον τρόπο «κάηκαν» από το αρνητικό κλίμα που επικρατούσε. Καθώς λοιπόν υποχωρεί σταδιακά η ανησυχία για τις πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία, η προσοχή των επενδυτών στρέφεται και πάλι στα θεμελιώδη στοιχεία των σημαντικών μετοχών του ελληνικού χρηματιστηρίου, τα οποία μπορούν να στηρίξουν υψηλότερες αποτιμήσεις για αυτές και για τον Γενικό Δείκτη, με την επιστροφή προς τις 1.500 μονάδες και την – όχι απίθανη – υπέρβασή τους να επιστρέφουν σταδιακά στις προσδοκίες των επενδυτών. Με την προϋπόθεση βέβαια πως το διεθνές χρηματιστηριακό κλίμα θα είναι γενικά ομαλό και δε θα μας έρθει κάποια μεγάλη διεθνής γεωπολιτική «ρουκέτα».
Επιστρέφοντας στον τίτλο μας, η αναγνώριση της θεμελιώδους αξίας μεγάλου μέρους των βασικών μετοχών του ελληνικού χρηματιστηρίου είναι αυτή που μπορεί να οδηγήσει τον Γενικό Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών σε υψηλότερα επίπεδα και πιθανώς στην υπέρβαση των υψηλών που είχαν επιτευχθεί στο τέλος του Μαΐου. Ποια μπορεί όμως να είναι τα εμπόδια και οι λακκούβες που μπορεί να σταματήσουν αυτή την πορεία; Από εσωτερικής πλευράς, δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο αρνητικά επέδρασαν στη χρηματιστηριακή μας αγορά οι κυβερνητικές αποφάσεις για επιβολή έκτακτου φόρου στα «υπερκέρδη» των ελληνικών διυλιστηρίων. Η συζήτηση που κυριάρχησε την εβδομάδα που τελειώνει σχετικά με τη φορολόγηση «υπερκερδών» των εταιρειών του κλάδου της ενέργειας σίγουρα δε βοήθησε την κατάσταση.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε και πόσο γρήγορα ήρθαν οι πωλήσεις από τους ξένους επενδυτές όταν δημιουργήθηκε η εντύπωση πως η κυβέρνηση θα προσπαθούσε να ασκήσει πίεση στις τράπεζες να αλλάξουν την πολιτική τους στον τομέα των προμηθειών. Οποιαδήποτε υποψία παρόμοιων κινήσεων είναι βέβαιο πως θα χαλάσει πολύ το κλίμα στην εγχώρια αγορά και θα μπλοκάρει την περαιτέρω θετική πορεία του χρηματιστηρίου. Αρνητικά θα επιδράσει στην αγορά και το ενδεχόμενο επανάληψης, από άλλες επιχειρήσεις, των πρόσφατων επιφυλακτικών δηλώσεων του διευθύνοντος συμβούλου της JUMBO σχετικά με το πώς θα πάνε τα πράγματα στο υπόλοιπο της χρονιάς.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται όμως από το εξωτερικό, τουλάχιστον σύμφωνα με τη λογική. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι περισσότερες διεθνείς αγορές βρίσκονται στα ιστορικά υψηλότερά τους επίπεδα, τη στιγμή που όλοι προεξοφλούν την έναρξη της διαδικασίας μείωσης των επιτοκίων αναφοράς από την αμερικανική κεντρική τράπεζα και ο επενδυτικός ενθουσιασμός για την τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί πολύ συχνά το βασικό καύσιμο των μεγάλων αμερικανικών χρηματιστηριακών δεικτών. Πέρα από το ότι, κατά πολλούς τουλάχιστον, οι αποτιμήσεις πολλών μεγάλων διεθνών μετοχών είναι πλέον πολύ απαιτητικές και θεωρητικά θα μπορούσαν να πέσουν απότομα ανά πάσα στιγμή, ο βασικός φόβος είναι άλλος: θα καταφέρουν, όταν έρθουν, οι μειώσεις των επιτοκίων αναφοράς να αποτρέψουν τη σημαντική επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας, η οποία είναι πλέον εμφανής στις περισσότερες επίσημες ανακοινώσεις των αρμόδιων αρχών των ΗΠΑ τις τελευταίες εβδομάδες;
Οι περισσότερες εκτιμήσεις αναφέρονται σε μειώσεις που θα ξεκινήσουν τον Σεπτέμβριο και πιθανότατα θα συνεχιστούν πριν το τέλος του χρόνου. Πολλοί αναλυτές ανησυχούν όμως, καθώς φοβούνται πως τότε θα είναι αργά και η οικονομία των ΗΠΑ θα έχει μπει σε καθοδική πορεία, με αρνητικές συνέπειες στα αποτελέσματα των περισσότερων επιχειρήσεων. Οι προχθεσινές ανακοινώσεις των μεγάλων αμερικανικών τραπεζών και κάποιων αεροπορικών εταιρειών ίσως να έδωσαν ένα πρώτο δείγμα των προβλημάτων που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι αγορές από μία πιθανή επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας.
Εκτός αυτού βέβαια, δεν πρέπει να ξεχάσουμε πως βρισκόμαστε σε ένα πολύ οξυμένο γεωπολιτικό περιβάλλον, με πολεμικές συρράξεις και εμπορικούς πολέμους να είναι σε εξέλιξη σε όλον τον κόσμο. Και φυσικά πως οι αμερικανικές εκλογές διεξάγονται μέσα σε ένα εξαιρετικά τεταμένο -και παραλίγο και αιματηρό- περιβάλλον που κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πως θα επιδράσει πάνω στις χρηματιστηριακές αγορές. Η αναταραχή που προκλήθηκε από τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ για την Ταϊβάν μας υπενθύμισε πόσο εύκολο είναι να αναστατωθούν οι χρηματιστηριακές αγορές από τις γεωπολιτικές εξελίξεις ή από απλά από την υποψία τέτοιων εξελίξεων.
Αν ξεχάσουμε όμως τις διεθνείς ανησυχίες, πρέπει να ομολογήσουμε πως η εικόνα της αγοράς μας είναι πλέον αρκετά θετική και δικαίως μας δημιουργεί την υποψία πως σύντομα θα αποπειραθεί και πάλι να πλησιάσει τις 1.500 μονάδες. Θεού θέλοντος και διεθνούς περιβάλλοντος επιτρέποντος, όπως λέει και ο λαός.
