Μέσα στις τρεις πρώτες ημέρες της τρέχουσας εβδομάδας, η εικόνα της χρηματιστηριακής μας αγοράς άλλαξε απότομα. Εκεί που είχαν αναπτερωθεί οι ελπίδες για μία ανοδική διάσπαση της περιοχής των 1.445 - 1.450 μονάδων του Γενικού Δείκτη και για μία πιθανή περαιτέρω κίνηση προς τις 1.500 μονάδες, που ήταν τα υψηλά του Μαΐου, το κυρίαρχο θέμα συζήτησης είναι πλέον το αν θα μπορέσουμε να κρατήσουμε την περιοχή των 1.400 μονάδων.
Αυτό, δεν είναι από μόνο του κάτι πολύ ανησυχητικό, γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται τους τελευταίους μήνες, καθώς η χρηματιστηριακή αγορά κινείται εντός ενός σχετικά στενού εύρους διακύμανσης, αν εξαιρέσει κανείς τη βίαιη παγκόσμια χρηματιστηριακή πτώση της 5ης Αυγούστου. Όμως, η προχθεσινή πτώση κατά 1,67% ήταν, και πάλι εξαιρώντας το επεισόδιο των αρχών του Αυγούστου, η μεγαλύτερη από τα μέσα Ιουνίου μέχρι τώρα.
Σε συνδυασμό με το γεγονός πως αυτή η πτώση ήταν μαζική, όσον αφορά στις μετοχές μεγάλης κεφαλαιοποίησης, αυτό θορύβησε αρκετούς επενδυτές. Αρνητική εντύπωση έκανε και το γεγονός πως την ίδια στιγμή το διεθνές χρηματιστηριακό περιβάλλον δεν είχε δώσει αφορμή για εκδήλωση πιέσεων στη δική μας αγορά. Η ανησυχία εντάθηκε και μετά τη χθεσινή αποτυχημένη προσπάθεια ανοδικής αντίδρασης, καθώς οι αγοραστές παρέδωσαν τα όπλα μισή ώρα μετά την έναρξη της συνεδρίασης και πολύ λίγες μετοχές κατάφεραν να κάνουν ουσιαστική αντίδραση.
Έτσι όπως είναι τα πράγματα αυτή τη στιγμή, ο φόβος είναι πως, αν η αγορά υποχωρήσει λίγο περισσότερο, θα αυξηθεί ο κίνδυνος για εμφάνιση νέων πωλητών, οι οποίοι θα σπρώξουν καθοδικά την αγορά κάτω από την περιοχή των 1.395 – 1.400 μονάδων που έχει συγκρατήσει τον Γενικό Δείκτη πολλές φορές τους τελευταίους μήνες. Η περιοχή αυτή θεωρείται ως ένα σημαντικό σημείο στήριξης, κάτω από το οποίο μπορεί να υπάρχει ένα μεγάλο «κενό αέρος» που θα προκαλέσει νέα απότομη πτώση στην περίπτωση καθοδικής διάσπασης.
Δεν είναι δύσκολο να βρούμε κάποιες πιθανές αιτίες της ξαφνικής χειροτέρευσης του επενδυτικού κλίματος στο Χ.Α. Κατά γενική ομολογία, οι μεγάλες πωλήσεις μετοχών που έλαβαν χώρα από τα μέσα Σεπτεμβρίου, μέχρι πριν λίγες ημέρες, δεν έχουν απορροφηθεί με ομαλό τρόπο από την αγορά, κάτι που κάνει πιο δύσκολες τις ανοδικές αντιδράσεις, όταν εμφανιστούν πωλητές σε κάποιες από τις βασικές μετοχές της αγοράς. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι εκθέσεις δύο αμερικανικών επενδυτικών τραπεζών (Goldman Sachs, Morgan Stanley), οι οποίες μείωσαν ελαφρά τις τιμές στόχους για τις συστημικές τράπεζες επικαλούμενες την αρνητική επίπτωση που θα έχουν στα κέρδη τους οι μειώσεις των επιτοκίων αναφοράς από την ΕΚΤ.
Κάτι που, επίσης, μπορεί να έχει παίξει ρόλο είναι η απόφαση ορισμένων διεθνών επενδυτών να μειώσουν τις θέσεις τους στις αγορές, φοβούμενοι πιθανές αναταράξεις μετά τη διεξαγωγή των αμερικανικών εκλογών. Δημοσιεύματα του Bloomberg και άλλων διεθνών ειδησεογραφικών μέσων έχουν αναφερθεί σε τέτοιες κινήσεις τις τελευταίες μέρες.
Όλα τα παραπάνω πρέπει να έχουν συμβάλει στη χειροτέρευση της κατάστασης στο Χρηματιστήριο Αθηνών και είναι ήδη γνωστά στους επενδυτές. Από μόνα τους όμως δεν εξηγούν ικανοποιητικά ορισμένα χαρακτηριστικά της πτώσης. Οι «επιθέσεις» εναντίον των περισσότερων μετοχών μεγάλης κεφαλαιοποίησης της αγοράς κατά την προχθεσινή συνεδρίαση δεν είναι λογικό να αποδοθούν στις όποιες αρνητικές συνέπειες των εκθέσεων της Goldman Sachs και της Morgan Stanley. Ούτε στις πιθανές κινήσεις μείωσης του επενδυτικού κινδύνου από διεθνείς επενδυτές, κινήσεις που δεν φάνηκε να επηρεάζουν τις περισσότερες διεθνείς αγορές.
Όσο για τη ζημιά που έχει γίνει από την αυξημένη προσφορά μετοχών από τα placements και τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, είναι κάτι που υπάρχει εδώ και καιρό και θεωρητικά θα πρέπει να επηρεάζει όλο και λιγότερο την αγορά μας. Κάτι που δεν μπορεί να αποδοθεί εύκολα στα παραπάνω αίτια είναι και η αδυναμία της αγοράς να αντιδράσει με θετικό τρόπο όταν έρχονται καλά νέα.
Ένα παράδειγμα αδυναμίας θετικής αντίδρασης ήταν η δημοσίευση της έκθεσης μίας άλλης αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας, της JPMorgan, η οποία ήταν αρκετά θετική για τις συστημικές τράπεζες αλλά δεν μπόρεσε να προκαλέσει ουσιαστική ανοδική κίνηση κατά τη χθεσινή συνεδρίαση. Επίσης, χαρακτηριστική της διστακτικότητας των επενδυτών ήταν η αντίδραση στα σημαντικά εταιρικά νέα της Info-Quest, κατά την προχθεσινή συνεδρίαση, καθώς φάνηκε τελικά πως οι πωλητές υπερίσχυσαν των αγοραστών.
Αν η συναλλακτική δραστηριότητα στη χρηματιστηριακή αγορά είχε αυξηθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες τρεις πτωτικές συνεδριάσεις, ίσως να είμαστε πιο αισιόδοξοι, εκτιμώντας πως εκδηλώθηκε μεγάλη ζήτηση που απορρόφησε την προσφορά στις χαμηλότερες τιμές. Κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί όμως. Αυτό μπορεί απλά να σημαίνει πως δεν υπάρχει και πολύ μεγάλη προσφορά μετοχών, μπορεί όμως και να σημαίνει πως οι αγοραστές δεν είναι ακόμα έτοιμοι να κινηθούν δυναμικά και περιμένουν χαμηλότερα επίπεδα τιμών. Η σχετική μας απορία θα λυθεί τις επόμενες ημέρες.
Το ζητούμενο είναι να μην διασπαστεί πτωτικά το επίπεδο στήριξης που βρίσκεται λίγο πιο κάτω από τις 1.400 μονάδες του Γ.Δ., πράγμα που σημαίνει πως σύντομα θα πρέπει οι αγοραστές να πάρουν το πάνω χέρι, ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλη είναι η προσφορά από την πλευρά των πωλητών.
Φυσικά, με την προϋπόθεση πως δεν θα χαλάσει το κλίμα στα διεθνή χρηματιστήρια, γιατί τότε η εκδήλωση ανοδικής αντίδρασης στο Χ.Α. θα γίνει πολύ πιο δύσκολη. Αν υποθέσουμε πως θα αποφευχθούν τα χειρότερα και θα κρατηθούν τα επίπεδα στήριξης, τότε σύντομα θα δούμε τον Γενικό Δείκτη του Χ.Α. να επιχειρεί μία νέα επίσκεψη προς τις 1.445 μονάδες στις οποίες είχε βρεθεί την προηγούμενη Παρασκευή.
Αν όμως οι πωλητές επικρατήσουν των αγοραστών, τότε θα αυξηθεί σημαντικά η πιθανότητα για μία νέα πτωτική κίνηση, που δεν αποκλείεται να μας οδηγήσει σχετικά γρήγορα κάτω και από τις 1.350 μονάδες, ειδικά αν τα διεθνή χρηματιστήρια κινηθούν αρνητικά.
Δύσκολη η οποιαδήποτε πρόβλεψη, και ίσως χωρίς πολύ νόημα. Το μόνο βέβαιο είναι πως οι τελευταίες ημέρες έφεραν το Χρηματιστήριο Αθηνών κοντά σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια. Ας ελπίσουμε πως θα καταφέρει να τα αποφύγει.
