Απέναντι σε μία νέα μεταναστευτική κρίση βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, με χιλιάδες μετανάστες να βρίσκονται στα σύνορά της με τη Λευκορωσία. Με πυρετώδεις διαβουλεύσεις αναζητά τη νέα της στρατηγική. Υπέρ της χρηματοδότησης φραχτών στα σύνορα από τα ευρωπαϊκά ταμεία τάχθηκε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την Τετάρτη.
Φρένο βάζει η Κομισιόν, πετώντας το μπαλάκι για τέτοιες πρωτοβουλίες στις κυβερνήσεις και κάνοντας λόγο για εθνικές πολιτικές, ως προς τη διαχείριση του μεταναστευτικού. «Πολεμικό» σκηνικό διαμορφώνει η στάση των κρατών σε ρόλο - κλειδί, που εργαλειοποιούν το πρόβλημα και υιοθετούν τακτικές εκβιασμού.
Διόλου τυχαία, η Πολωνία, η οποία έχει βρεθεί στο επίκεντρο της μεταναστευτικής κρίσης τις τελευταίες μέρες, κάνει πλέον λόγο για «κρατική τρομοκρατία», ενώ οι ευρωπαϊκές αρχές βάζουν στο τραπέζι το ζήτημα της επιβολής αυστηρών κυρώσεων κατά το επερχόμενο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών, χωρίς να αποκλείεται και η σύγκλιση έκτακτης Συνόδου Κορυφής.
«Υβριδική επίθεση»
Μετά τη συνάντησή του με τον Πολωνό πρωθυπουργό, Ματέους Μοραβιέτσκι την Τετάρτη, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να σκεφτεί αν είναι έτοιμη να χρηματοδοτήσει την κατασκευή φραχτών για να βοηθήσει χώρες σαν τη Λιθουανία να προστατεύσουν τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης απέναντι στην «υβριδική επίθεση» της Λευκορωσίας.
Ο Σαρλ Μισέλ διευκρίνισε στους δημοσιογράφους ότι, βάσει της γνωμοδότησης της νομικής υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αυτό είναι νομικά εφικτό, βάσει του ισχύοντος ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου για τη χρηματοδότηση υποδομών.
«Είναι απόφαση που πρέπει να ληφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά, σε κάθε περίπτωση, η νομική άποψη του Συμβουλίου είναι απολύτως ξεκάθαρη», πρόσθεσε.
Δέσμευση για στήριξη
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απάντησε στον Μισέλ ότι «η ΕΕ δεν πρέπει να χρηματοδοτεί φράχτες και συρματοπλέγματα στα εξωτερικά της σύνορα», ωστόσο αναγνωρίζει ότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το αποτέλεσμα των συζητήσεων που έχουν ανοίξει, στο πλαίσιο της μεταναστευτικής κρίσης στα σύνορα μεταξύ Λευκορωσίας και Πολωνίας.
Κληθείσα να σχολιάσει τη δήλωση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το Βερολίνο, ότι «έχει ανοίξει η συζήτηση σχετικά με τη χρηματοδότηση από την ΕΕ των φυσικών υποδομών στα σύνορα» και ότι αυτό είναι κάτι το οποίο «θα πρέπει να διευθετηθεί γρήγορα», η εκπρόσωπος της Επιτροπής, Ντάνα Σπίναν απάντησε:
«Δεν μπορούμε να κάνουμε εικασίες ή να προσπαθήσουμε να προβλέψουμε τι θα συμβεί τις επόμενες ημέρες σε σχέση με τη συζήτηση για τους φράχτες. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι είμαστε δεσμευμένοι να υποστηρίξουμε τα κράτη-μέλη στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων και πώς να στηρίξουμε κράτη-μέλη, όπως η Πολωνία».
Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής για θέματα μετανάστευσης, Γιενς Ανταλμπέρ είπε ότι αυτή τη στιγμή, η θέση της Επιτροπής είναι ότι «η χρηματοδότηση της ΕΕ δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση τέτοιου είδους υποδομών (φράχτες και συρματοπλέγματα) στα σύνορα της ΕΕ».
Πρόσθεσε, ότι υπάρχουν διαδικασίες οι οποίες διασφαλίζουν στην Επιτροπή να γνωρίζει για ποιο σκοπό δαπανώνται τα ευρωπαϊκά κονδύλια σε υποδομές στα σύνορα.
«Είναι κατ’ αρχήν ευθύνη του κάθε κράτους-μέλους να σχεδιάσει τις συνοριακές υποδομές που θέλει να διαθέτει και η χρηματοδότηση της ΕΕ το υποστηρίζει. Γνωρίζουμε πού δαπανάται η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, αλλά το τι θα χρηματοδοτήσουν τα ίδια τα κράτη-μέλη εξαρτάται από τα ίδια», ανέφερε ο Γ. Ανταλμπέρ.
«Διακριτική εκδίκηση» βλέπει η Πολωνία
Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας κατηγόρησε τη Λευκορωσία για «κρατική τρομοκρατία» στην κρίση που έχει προκληθεί από τη συρροή μεταναστών στα σύνορα, που αποτελούν επίσης το ανατολικό εξωτερικό σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Είναι σαφές ότι αυτό που αντιμετωπίζουμε εδώ είναι η εκδήλωση κρατικής τρομοκρατίας», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ που βρίσκεται στη Βαρσοβία.
Ο Ματέους Μοραβιέτσκι κατήγγειλε μια «διακριτική εκδίκηση» του προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο για την υποστήριξη της Βαρσοβίας προς τη λευκορωσική αντιπολίτευση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να μπλοκάρει τις πτήσεις από τη Μέση Ανατολή στη Λευκορωσία για να σταματήσει η ροή μεταναστών που προσπαθούν να εισέλθουν στην ευρωπαϊκή Ένωση από τα ανατολικά εξωτερικά σύνορα, δήλωσε ο πολωνός πρωθυπουργός.
Ρωσία, όπως... Τουρκία
Επιπλέον, σημειώνεται ότι η Ρωσία και η Τουρκία είναι μεταξύ των τρίτων χωρών που η ΕΕ παρακολουθεί για πιθανό ρόλο τους στη μεταφορά μεταναστών στη Λευκορωσία, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, αρμόδιος για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Πίτερ Στάνο.
Ερωτηθείς κατά τη διάρκεια ενημέρωσης της Επιτροπής προς τον Τύπο για πιθανή εμπλοκή της Ρωσίας και της Τουρκίας στην κατάσταση με τη Λευκορωσία, ο Πίτερ Στάνο επανέλαβε την έκκληση της ΕΕ προς τη Ρωσία να χρησιμοποιήσει την επιρροή της στο καθεστώς Λουκασένκο και τους στενούς δεσμούς, που έχει μαζί του, για να το πείσει να σταματήσει αυτή την «παράνομη» και «απάνθρωπη» δραστηριότητα.
Ο Στάνο τόνισε ότι αυτό που αντιμετωπίζουμε στη Λευκορωσία είναι μια «κρατικά ενορχηστρωμένη και τεχνητά δημιουργημένη μεταναστευτική κρίση», η οποία δεν έχει καμία σχέση με το προσφυγικό κύμα που έφτασε στην Ευρώπη το 2015 και με το οποίο συχνά κάνει σύγκριση η Ρωσία.
Οι μεταναστευτικές διαδρομές
Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, ο Πίτερ Στάνο είπε ότι η Επιτροπή βρίσκεται σε συνεχή διάλογο μαζί της για το μεταναστευτικό, τόσο την άνοιξη του 2020 σε μια παρόμοια κατάσταση, όσο και στο πλαίσιο της τρέχουσας κατάστασης με τη Λευκορωσία. Σημείωσε, επίσης, ότι το θέμα αυτό θα συζητηθεί και στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, στις 15 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες.
Τέλος, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής ανέφερε ότι είναι πολλές οι μεταναστευτικές διαδρομές που βρίσκονται στο ραντάρ της Κομισιόν, ενώ παράλληλα συνεχίζεται η παρακολούθηση και αξιολόγηση όλων των διαθέσιμων δεδομένων.
Η στρατηγική στη μετά-Μέρκελ εποχή
Παρά τις προκλήσεις μιας παράνομης διαδρομής γεμάτης κινδύνους και τις απειλές ακόμα και για την ίδια τους τη ζωή, χιλιάδες μετανάστες επιλέγουν να εμπιστευθούν για το μέλλον τους διακινητές στο Ιράκ προκειμένου να εισέλθουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Λευκορωσίας, Τουρκία και άλλων διαδρομών.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Deutsche Welle, τον περασμένο Οκτώβριο, καταγράφηκαν περίπου 11.300 περιστατικά ανθρώπων που εισήλθαν παράνομα σε πολωνικό έδαφος από τη Λευκορωσία. Και μέχρι τότε, συνολικά, είχαν εισέλθει τουλάχιστον 23.000 μετανάστες μέσα σε ένα χρόνο. Από εκεί, πολλοί πήραν τον δρόμο για τα γερμανικά σύνορα.
Οι περισσότεροι προέρχονται κυρίως από το Ιράκ, αλλά επίσης, υπάρχουν εισροές από τη Συρία, το Κονγκό και το Καμερούν, που φτάνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Μινσκ.
Η ΕΕ καλείται να χαράξει τη νέα της στρατηγική, στη μετά-Μέρκελ εποχή το συντομότερο, καθώς οι ροές αναμένεται να αυξηθούν τόσο από το Ιράκ και τη Συρία και χώρες της Αφρικής, όσο και από το Αφγανιστάν και οι πιέσεις αναμένεται να ενταθούν τόσο προς τον Βορρά, όσο και προς τον Νότο της ΕΕ.
