Βιώνουμε τη βαθμιαία και απροσδιόριστη προς το παρόν, διαμόρφωση μιας νέας ισορροπίας δυνάμεων στον πλανήτη. Απόλυτη βεβαιότητα για τις αναλύσεις και τις εξελίξεις θα πρέπει να θεωρείται μάλλον αφελής. Η πληροφόρησή μας εξελίσσεται με τα γεγονότα, η διαμόρφωση άποψης απαιτεί βαθιά γνώση του παγκόσμιου γίγνεσθαι αλλά και της ιστορίας.
Ο θερμός πόλεμος στην Ουκρανία, μετά την εισβολή της Ρωσίας είχε ως αποτέλεσμα την αρχή μίας «ψυχρής σύγκρουσης» η οποία εντείνεται μέρα με τη μέρα, αλλά τα μέτωπα της οποίας δεν είναι ακόμα σαφή!
Συμμετείχα στις αρχές της εβδομάδας σε μια συνάντηση πολιτικών από την Αφρική, τη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή και είδα μπροστά μου ανάγλυφα ότι η Δύση δεν πείθει, δεν δημιουργεί αυτονόητες συμμαχίες.
Ανατρέχοντας στο EIU (Economist Intelligence Unit) τα δύο τρίτα του πλανήτη ακόμα και αν υποστηρίζουν την Ουκρανία δεν παίρνουν θέσεις σε κυρώσεις ή διακηρύξεις εναντίον της Ρωσίας. Οι χώρες των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) στο πρόσφατο Summit τους κάλεσαν άλλες 12 χώρες και από τις τρεις ηπείρους με την Κίνα να τους καλεί να αλληλοϋποστηριχτούν στα θεμελιώδη συμφέροντα τους και να μην αποδέχονται διαιρέσεις και διχασμούς.
Οι Δυτικού τύπου δημοκρατίες αποτελούν περίπου το 1/3 των χωρών του πλανήτη και στην πρόσφατη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Μαδρίτη με τις ιστορικού μεγέθους αποφάσεις τους, εσήμαναν την έναρξη του ψυχρού πολέμου.
Η δυτική όμως συμμαχία καλείται να αντιμετωπίσει τρία μεγάλα ζητήματα που βρίσκονται σε συνεχή εξέλιξη:
Τις εξωτερικές συμμαχίες, την εσωτερική ενότητα και τη «δύναμη του πολίτη – ψηφοφόρου» τους, που στην Δύση παίζει τελείως διαφορετικό ρόλο απ΄ότι στον υπόλοιπο κόσμο.
Οι εξωτερικές συμμαχίες: Οι χώρες Λατινικής Αμερικής, Αφρικής και Ασίας έχουν ακόμα βαριά ιστορικά τραύματα και από την αποικιοκρατία, αλλά και από την συμπεριφορά των ΗΠΑ στην πρόσφατη ιστορία τους. Η πρόσφατη αποχώρηση της Αμερικής από το Ιράκ και το Αφγανιστάν αφήνοντας πίσω τους συντρίμμια, η κατάσταση στη Λιβύη έχουν αφήσει αποτύπωμα αμφισβήτησης στην συμπεριφορά της Δύσης, χωρίς όμως καθόλου να σημαίνει ότι η Ρωσία, η Κίνα και η Τουρκία (η οποία εμφανίζεται σε πολλά σημεία του πλανήτη) εμπνέουν εμπιστοσύνη.
Η πλειοψηφία των χωρών έχοντας τεράστια ζητήματα που αφορούν την επιβίωση των πολιτών τους κινούνται και θα κινηθούν ανταλλακτικά σε σχέση με τα συμφέροντα των κυβερνήσεων τους (όχι υποχρεωτικά των λαών τους). Η ρωσική και κινεζική παραπληροφόρηση σε όλον τον πλανήτη, η παροχή φθηνής ενέργειας από την Ρωσία, τα φθηνά δάνεια και οι πολύ γρήγορες και χωρίς διαδικασίες κατασκευές υποδομών από την Κίνα, αλλάζουν συνεχώς τα δεδομένα.
Η εσωτερική ενότητα: Παρακολουθώντας κανείς τις δηλώσεις των ηγετών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ διακρίνει αποχρώσες διαφορές για την ανάγκη διαπραγματεύσεων και τη λήξη του πολέμου. Το πιο βασικό όμως είναι ότι το ΝΑΤΟ έχει στο εσωτερικό του την Τουρκία η οποία έχει κοινά χαρακτηριστικά με τη Ρωσία: εισβολή και καταπάτηση εδάφους ανεξάρτητης χώρας (Κύπρος), αναθεωρητική στάση και αμφισβήτηση συνόρων απέναντι σε γείτονες (Ελλάδα – Συρία), απολυταρχική λειτουργία του αρχηγού κράτους, καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Όπως ο Πούτιν αναφέρεται στον μεγάλο Πέτρο και ονειρεύεται τη ρωσική αυτοκρατορία έτσι και ο Ερντογάν αναφέρεται στον Σουλεϊμάν τον μεγαλοπρεπή και στην οθωμανική αυτοκρατορία. Οι ΗΠΑ και αρκετές χώρες της ΕΕ, έχουν κλείσει τα μάτια πολλές φορές στον αναθεωρητισμό της Τουρκίας. Πόσο ενωμένος θα πορευθεί ο δυτικός συνασπισμός έχοντας στο εσωτερικό του μία δύναμη που σήμερα απειλεί τα σύνορα των γειτόνων της και με νέα εισβολή;
Η δύναμη του πολίτη - ψηφοφόρου: Οι κυβερνήσεις των κοινοβουλευτικών δημοκρατιών κινούνται μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά όρια. Σε πολλές από αυτές οι εκλογές πλησιάζουν. Τα φάντασμα του «κουρασμένου δυτικού πολίτη» από τις κρίσεις, την ακρίβεια και την ανασφάλεια της χαμένης έως πρόσφατα ευημερίας του, πλανάται πάνω από την Ευρώπη.
Οι κυβερνήτες βλέπουν με πολιτικό τρόμο τις επιπτώσεις και τις πιθανές ανατροπές το φθινόπωρο και τον επόμενο χειμώνα. Πόσο είναι διατεθειμένοι οι πολίτες των χωρών μας να ανεχθούν χωρίς αντιδράσεις δελτίο στα καύσιμα αύξηση της στρατιωτικής τους δύναμης και των αμυντικών τους δαπανών; Η μεταπολεμική κουλτούρα έχει αυξήσει υπέρμετρα τον ατομισμό και έχει μειώσει την έννοια έστω και της μικρής θυσίας, πόσο μάλλον για κάτι που ακόμα θεωρούμε ότι μας αφορά έμμεσα.
Η Δημοκρατία είναι το πιο ισχυρό και αποτελεσματικό σε βάθος χρόνου πολίτευμα.!
Τα παραπάνω στοιχεία δημιουργούν εμφανώς διαφόρων ειδών ερωτηματικά που ιδιαίτερα μία χώρα σαν την δική μας η οποία απειλείται πρέπει να λάβει υπόψη.
Ανήκουμε προφανώς στη δυτική συμμαχία, είμαστε πακτωμένοι στην ΕΕ όμως και εμείς όπως το Ισραήλ οφείλουμε να δουλέψουμε (και ευτυχώς αυτό κάνουμε) συστηματικά το δόγμα της αποτρεπτικής αυτοδυναμίας μας και των συμμαχιών μας.
Η εσωτερική συναίνεση των συμμαχιών από τις ΗΠΑ και την Γαλλία μέχρι το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τα Εμιράτα καθώς και η συνεχής ενδυνάμωση της αποτρεπτικής μας δύναμης, είναι προϋπόθεση για την ειρήνη και την ανάπτυξη, δηλαδή για την επιβίωση της χώρας.
*Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι Πρόεδρος του Δικτύου – Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ για το μέλλον του κοινωνικού κράτους – πρ. Επίτροπος ΕΕ – πρ. Υπουργός
