Διακινητές και λίαν προσφάτως ακόμη και επίσημες τουρκικές αρχές χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα μηνύματα σε κινητά για να «διαχειριστούν» τους μετανάστες. Κάπως έτσι διαδόθηκε πως τα σύνορα της χώρας άνοιξαν στον Έβρο και συνέρρευσαν από πραγματικούς αιτούντες άσυλο μέχρι –κυρίως- παράνομους μετανάστες. Και όχι μόνο.
«Ξεκινάμε για να το προσπαθήσουμε. Περιμέναμε μια τέτοια ευκαιρία για μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη» λένε πρόσφυγες και μετανάστες, επιβεβαιώνοντας πως έλαβαν μήνυμα στα κινητά τους τηλέφωνα που τους ενημέρωναν να κινηθούν προς τα σύνορα και μάλιστα πως υπήρχαν λεωφορεία που θα τους μετέφεραν δωρεάν.
«Είναι για εμάς ένας τρόπος να συντηρήσουμε ζωντανή την ελπίδα» απαντάει ένας Σύρος (στο ΑΠΕ- ΜΠΕ), επισημαίνοντας πως λαμβάνουν βίντεο, φωτογραφίες και μηνύματα βάσει των οποίων δίνονται οδηγίες για να κινηθούν. Αναγνωρίζει, βέβαια, ότι δεν είναι πάντοτε σε θέση να γνωρίζουν την αλήθεια αυτών των πληροφοριών.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα tagesschau.de, ένας Αφγανός φώναζε «Ελλάδα, Ελλάδα, Inshallah» και ένας Σουδανός αναφέρει πως φιλοδοξία του είναι να φτάσει στην Μασσαλία και ένας Σύρος δηλώνει επιθυμία να βρεθεί στη Γερμανία. Μετά την κινητοποίηση των αρχών στα σύνορα, άλλοι ανέφεραν πως «μας έχουν πει για ένα πέρασμα με βάρκα κοντά στα Ίψαλα που κοστίζει 100 δολάρια ανά άτομο. Είναι το πιο σύντομο πέρασμα, αλλά επικίνδυνο» σημειώνει ένας Αφγανός.
«Πήγα με ταξί στα σύνορα. Μας είπαν οι Τούρκοι θα μας περάσουν από τα σύνορα. Γιατί μας είπε ο Ερντογάν ότι άνοιξαν τα σύνορα; Δεν μας βοήθησαν, μας χτυπούν και μας παίρνουν τα κινητά» είπε κάποιος άλλος από όσους συγκεντρώθηκαν στον Έβρο. «Πέντε ημέρες είμαστε εδώ, μας εμπόδισαν, θα ξαναδοκιμάσουμε» δήλωσε άλλος (στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ).
Ανάλογη παραπλάνηση έγινε και σε μετανάστες που βρίσκονται στη Μόρια. Ενημερώθηκαν μέσω δικτύων πως θα φτάσει πλοίο στο λιμάνι της Μυτιλήνης, το οποίο θα τους παραλάβει για τους μεταφέρει στην ηπειρωτική χώρα. Μόνο, που το πλοίο προοριζόταν για τους νεοαφιχθέντες οι οποίοι βάσει των νέων κυβερνητικών αποφάσεων, θεωρούνται παρανόμως εισερχόμενοι και δεν δικαιούνται αιτήματος ασύλου, συλλαμβάνονται και τους επιβάλλεται πρόστιμο.
Ακολουθώντας τις διαδρομές του διαδικτύου, η κυβέρνηση με μαζικά μηνύματα επιχείρησε να διαλύσει τα fake news περί ανοίγματος των συνόρων. «Κανείς δεν μπορεί να περάσει τα ελληνικά σύνορα. Όλοι όσοι επιχειρούν παράνομη είσοδο, θα εμποδιστούν να εισέλθουν» αναφερόταν μεταξύ άλλων.
Δεν είναι βέβαια, η πρώτη φορά που παίζονται μέσω διαδικτύου παιχνίδια στην πλάτη προσφύγων και μεταναστών. Τον περασμένο Απρίλιο η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης είχαν εκδώσει προειδοποίηση σχετικά με «ψευδείς πληροφορίες και φήμες που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
Στην προειδοποίηση, που εκδόθηκε σε έξι διαφορετικές γλώσσες, επισημαινόταν μεταξύ άλλων ότι η Ύπατη Αρμοστεία, ο ΔΟΜ και οι οργανώσεις που συνεργάζονται μαζί τους δεν ενθαρρύνουν τις παράτυπες μετακινήσεις, οι οποίες είναι επικίνδυνες. «Οι προσπάθειες παράνομης διέλευσης των συνόρων είναι συχνά ανεπιτυχείς και μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις, μεταξύ των οποίων σύλληψη, κράτηση, αποχωρισμό από την οικογένεια, ακόμα και θάνατο», σημειωνόταν.
Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την παραπλάνηση μεταναστών έχει καταγραφεί και σε έκθεση του Κέντρου Κοινής Ανάλυσης και Στρατηγικής για την Παράτυπη Μετανάστευση (GASIM) στην οποία καταγραφόταν πως από το 2015 έχει δεκαπλασιαστεί ο αριθμός σχετικών λογαριασμών στο facebook.
Ευθύνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχε επιρρίψει και ο εκπρόσωπος του ΔΟΜ Λέοναρντ Ντόιλ, επισημαίνοντας πως μέσω αναρτήσεων υπάρχει δυνατότητα διαφήμισης των διαφόρων υπηρεσιών. «Θα έπρεπε να εμποδίσουν τους διακινητές να διαφημίζουν πως υπάρχει ένα Ελ Ντοράντο που τους περιμένει στην Ευρώπη, όταν αυτό είναι ψέμα» σχολίαζε.
