Φωτ.: Υπό την απειλή να καταδικασθεί η χώρα μας για τα ΥΚΩ, ως κρατικές ενισχύσεις, συστάθηκε από τη ΡΑΕ Επιτροπή για να μελετήσει ποια είναι η καλύτερη λύση για την ενεργειακή κάλυψη των νησιών. Στα νησιά με μεγάλες καταναλώσεις, όπως η Κρήτη, η διασύνδεση θεωρείται μονόδρομος.
Της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου
Πίσω πάει για λίγο ακόμη το νέο 10ετές πρόγραμμα ανάπτυξης του εθνικού συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, 2017-2020, του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ). Αιτία, όπως υποστηρίζεται, ορισμένες ακόμη τεχνικές λεπτομέρειες που δεν έχουν ολοκληρωθεί. Οι τελευταίες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το πρόγραμμα θα δοθεί στη δημοσιότητα ως το πρώτο 15μερο του Φεβρουαρίου, από τα μέσα Δεκεμβρίου, που ήταν ο αρχικός σχεδιασμός και θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Η διασύνδεση της Κρήτης θα έχει ξεχωριστό κεφάλαιο στο νέο πλάνο ανάπτυξης του δικτύου του ΑΔΜΗΕ. Η πρόταση, μάλιστα, του Διαχειριστή της Μεταφοράς Ηλεκτρισμού, για το πώς μπορεί το συγκεκριμένο έργο να γίνει άμεσα υλοποιήσιμο, θα είναι χρήσιμο εργαλείο στα χέρια της Επιτροπής, που συστήθηκε στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), με τη συμμετοχή με τη συμμετοχή και του ΑΔΜΗΕ, του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) και του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), με αντικείμενο να διερευνήσει κατά πόσο είναι συμφέρουσα η διασύνδεση νησιών, σε σχέση με την αυτόνομη ανάπτυξη συστημάτων τροφοδοσίας με ηλεκτρισμό.
Οι «πονοκέφαλοι» του ΑΔΜΗΕ
Εκτός από τη λύση «μικρό ή μεγάλο καλώδιο» για τη διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα, ποιο θα προηγηθεί και ποιο θα ακολουθήσει, υπάρχουν και άλλοι «πονοκέφαλοι» που ταλαιπωρούν τον ΑΔΜΗΕ. Το πιο σημαντικό είναι η χρηματοδότηση του έργου, σε συνδυασμό με την ταχύτητα ολοκλήρωσης του, άρα και την απόσβεση του. Παρόλα αυτά, ο ΑΔΜΗΕ θεωρεί ότι είναι ένα έργο της ευθύνης του, συνεπώς, δεν συζητά συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα. Αν προκύψει κάτι τέτοιο, είναι καθαρά πολιτική απόφαση.
Εξίσου σημαντικό, όμως, πρόβλημα θεωρούνται οι αντιδράσεις εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας της Κρήτης, που δεν ανάγονται στη σφαίρα των σεναρίων. Παρά το γεγονός ότι φάνηκε ότι υπήρξε συναίνεση για την Κορακιά του Ηρακλείου, στην οποία θα καταλήγει όποιο καλώδιο τελικά επιλεγεί, τίποτε δεν αποκλείει, όπως λένε πηγές καλά ενημερωμένες, ακόμη και στο στάδιο έναρξης του έργου να γίνουν προσφυγές που θα το μπλοκάρουν. Συνεπώς, μέλημα του ΑΔΜΗΕ είναι να προωθεί έργα που μπορούν να προχωρήσουν, χωρίς να προκαλούνται αντιδράσεις.
Σε αυτήν τη φάση δεν έχει αποφασισθεί ακόμη το σημείο της ηπειρωτικής χώρας στο οποίο θα προσαιγιαλώνεται το καλώδιο σύνδεσης με την Κρήτη. Υπάρχουν δύο υποψήφια σημεία. Η Αττική (ΚΥΤ Αχαρνών ή ΚΥΤ Ρουφ), πράγμα που σημαίνει μεγαλύτερο καλώδιο 380 χλμ και η Μονεμβασιά, με υποβρύχιο καλώδιο 250 χλμ, καθώς και εναέρια γραμμή μεταφοράς, ως το ΚΥΤ Μεγαλόπολης.
Η διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρισμού αποτελεί φιλοδοξία δεκαετιών, που εξαντλείται στον σχεδιασμό επί χάρτου. Αν εξαιρέσει κανείς σποραδικές περιπτώσεις, όπως είναι τα νησιά του Αργοσαρωνικού, οι Σποράδες, τα Ιόνια νησιά, η Θάσος και η Σαμοθράκη και μόλις πρόσφατα η εν εξέλιξη, ακόμη, διασύνδεση των Κυκλάδων, το μεγαλύτερο κομμάτι του νησιωτικού συμπλέγματος της χώρας παραμένει αποκομμένο ενεργειακά. Μεγαλύτερα νησιά, όπως η Κρήτη, που συγκεντρώνει το 50% της ενέργειας του Μη Διασυνδεδεμένου Συστήματος, αλλά και η Ρόδος, χρησιμοποιούν ακόμη ρυπογόνα καύσιμα για την ενεργειακή κάλυψη τους, όπως είναι το πετρέλαιο.
Καταλήγει, συνεπώς, η ενέργεια που χρησιμοποιείται στα νησιά να είναι πολύ πιο ακριβή, συν την περιβαλλοντική επιβάρυνση, αλλά, κυρίως, την οικονομική επιβάρυνση που μεταφέρεται στους καταναλωτές, από την πληρωμή των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), τα οποία εισπράττει η ΔΕΗ, μέσα από τους λογαριασμούς του ρεύματος, γιατί στην ευθύνη της είναι αποκλειστικά η προμήθεια των νησιών.
Το «μαχαίρι στο κόκκαλο» βάζει η Κομισιόν
Το όλο θέμα έχει έρθει τώρα επιτακτικά στην επικαιρότητα, όχι γιατί «ανακαλύπτουμε» για άλλη μία φορά την πολλαπλή ωφελιμότητα που θα είχε η διασύνδεση των νησιών, αλλά γιατί η Κομισιόν «μας έβαλε το μαχαίρι στο κόκκαλο», απειλώντας να ζητήσει πίσω τα ποσά για τα ΥΚΩ, τα οποία θεωρεί ως κρατικές ενισχύσεις. Με απόφαση της, την περασμένη Άνοιξη, η Επιτροπή υποδεικνύει την ανάγκη να αιτιολογηθεί ο προσδιορισμός και η κατανομή των ΥΚΩ, σε σχέση με τη φθηνότερη λύση που θα πρέπει να επιλεγεί για την ηλεκτρική κάλυψη των νησιών, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να εκληφθούν ως επιδοτήσεις. Ωστόσο, η απόφαση αυτή χαρακτηρίζεται από παράγοντες της αγοράς ανέλπιστα γενναιόδωρη, υπό την έννοια ότι η Κομισιόν δίνει περιθώριο στη χώρα μας να διορθώσει μια στρέβλωση χρόνων, αντί να στείλει κατευθείαν τον λογαριασμό για την επιστροφή των ΥΚΩ. Εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο, όπως επισημαίνουν ενημερωμένες πηγές, η ΔΕΗ θα έπρεπε να καταβάλει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, που θα τη «γονάτιζαν» αυτόματα.
Πανάκεια η διασύνδεση;
Υπό την απειλή, λοιπόν, να καταδικασθεί η χώρα μας για τα ΥΚΩ, ως κρατικές ενισχύσεις, συστάθηκε από τη ΡΑΕ η προαναφερόμενη Επιτροπή, προκειμένου να μελετήσει ποια είναι η καλύτερη λύση για την ενεργειακή κάλυψη των νησιών.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που διαμορφώνονται σε αρχικό στάδιο, η διασύνδεση δεν θεωρείται πανάκεια για όλα τα νησιά, καθώς το μέγεθος τους, η απόσταση που έχουν από το ηπειρωτικό σύστημα, το ύψος των καταναλώσεων, αλλά και η περίοδος αύξησης των καταναλώσεων θα αποτελέσουν κρίσιμα κριτήρια για τη γνωμοδότηση της Επιτροπής.
Υπάρχουν, για παράδειγμα, όπως επισημαίνεται από αρμόδιες πηγές, νησιά, με μεγάλες καταναλώσεις, όπως η Κρήτη, για την οποία η διασύνδεση θεωρείται μονόδρομος. Άλλα νησιά, επίσης, με μεγάλες καταναλώσεις, βρίσκονται πολύ μακριά από το ηπειρωτικό σύστημα, συνεπώς η διασύνδεση τους ανεβάζει υπέρμετρα το κόστος, ένα ζήτημα το οποίο θα εξεταστεί σε σχέση με την αυτόνομη τροφοδότηση τους. Υπάρχουν, ακόμη, νησιά με μικρές καταναλώσεις, ή καταναλώσεις που αυξάνονται κατακόρυφα μόνο τη θερινή σαιζόν και στην περίπτωση τους δεν φαίνεται να ενδείκνυται η διασύνδεση.
Όλες αυτές οι περιπτώσεις θα μελετηθούν ξεχωριστά από την Επιτροπή, προκειμένου να δοθεί εμπεριστατωμένη απάντηση στην Κομισιόν, και, κυρίως, για να αποφευχθεί η πιθανότητα να κληθούμε να επιστρέψουμε ΥΚΩ.
