Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
«Αν φοβάσαι ότι θα συμβεί κάτι κακό στην παγκόσμια οικονομία που θα έχει τρομακτικό αντίκτυπο στις αγορές, ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος είναι οι καλύτεροι μήνες για να επιβεβαιωθούν οι φόβοι σου». Αυτό σημειώνει με νόημα στο Liberal.gr, αναλυτής από το City του Λονδίνου, σχολιάζοντας το κλίμα ανησυχίας που επικρατεί σε διεθνές επίπεδο.
Εκτός από τη δεδομένη πλέον εστία αβεβαιότητας της εμπορικής διένεξης ΗΠΑ-Κίνας, η οποία δίνει συνεχώς νέα επεισόδια, το Brexit έρχεται να προστεθεί στους παράγοντες που θα επηρεάσουν τις παγκόσμιες αγορές τις επόμενες εβδομάδες. Η χθεσινή κατρακύλα της στερλίνας είναι ενδεικτική της σφοδρότητας με την οποία μπορεί να πλήξει την αγορά συναλλάγματος – και όλο το επενδυτικό κλίμα - η πιθανότητα άτακτης εξόδου της Μ. Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τον περασμένο Ιούλιο το ΔΝΤ ανέφερε ότι το Brexit απειλεί την παγκόσμια σταθερότητα και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη χαμηλότερη παγκόσμια ανάπτυξη της τελευταίας δεκαετίας. Ο ΟΗΕ κάνει λόγο για 16 δις. σε εξαγωγικές απώλειες για τη Μ. Βρετανία, ενώ σύμφωνα με την Τράπεζα της Αγγλίας ήδη το Brexit κοστίζει στους Βρετανούς πάνω από 440 εκατ. στερλίνες την εβδομάδα ή πάνω από 73 δισ. στερλίνες από το δημοψήφισμα έως σήμερα.
Όλοι μιλούν για τον κίνδυνο ενός άτακτου Brexit αλλά κανείς δεν τολμά να υπολογίσει το κόστος για την ίδια τη Μ. Βρετανία, για την Ευρώπη αλλά και για την παγκόσμια οικονομία, κυρίως από την αναστάτωση που θα φέρει. Ανεξάρτητα από το αν θα επαληθευτούν τα σενάρια πανικού και έλλειψης αγαθών στη Μ. Βρετανία εξαιτίας του χάους που θα επικρατήσει στα τελωνεία, η άτακτη έξοδος εκτιμάται πως θα «τσακίσει» την ήδη ευάλωτη επενδυτική εμπιστοσύνη.
Την ίδια ώρα, ο Σεπτέμβριος αποτελεί ιστορικά τον χειρότερο μήνα για τις αγορές – με επίκεντρο τη Wall Street – ενώ ο Οκτώβριος αν και δεν είναι τόσο κακός μήνας σε επίπεδο αποδόσεων, έχει στιγματιστεί κυρίως εξαιτίας της «Μαύρης Δευτέρας» και της κατάρρευσης της Lehman Brothers.
Το τέλος του καλοκαιριού δεν σηματοδοτεί μόνο την αρχή μιας νέας σαιζόν αλλά και την έναρξη των – με μεγαλύτερη συχνότητα - προβλέψεων για την πορεία των αγορών έως το τέλος του έτους. Συνήθως, οι προβλέψεις είναι ζοφερές και ανεξάρτητα με τον τελικό «λογαριασμό» προμηνύουν ότι κάτι κακό θα συμβεί. Αφορμές υπάρχουν πάντα αλλά και μόνο το γεγονός ότι ο Σεπτέμβριος είναι ιστορικά ο μήνας με τις χειρότερες επιδόσεις για τη Wall Street και ότι ο Οκτώβριος θα θυμίζει για πάντα τη Lehman Brothers, είναι αρκετό για να εξάψει τη φαντασία των αναλυτών.
Όπως και να' χει είναι αλήθεια ότι ορισμένες από τις χειρότερες συνεδριάσεις στην ιστορία της Wall Street έλαβαν χώρα το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου. Έχουμε και λέμε:
Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1869, η τιμή του χρυσού βυθίστηκε καταγράφοντας πτώση της τάξης του 20% με αποτέλεσμα να πάρει μαζί της το χρηματιστήριο σε μία ημέρα που έμεινε στην ιστορία ως «Μαύρη Παρασκευή».
Στις 18 Σεπτεμβρίου του 1873, η επενδυτική τράπεζα Jay Cooke & Co., ανέστειλε τις πληρωμές της, πυροδοτώντας ένα ντόμινο τραπεζικών χρεοκοπιών που οδήγησαν σε μία από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις στην ιστορία των ΗΠΑ.
Στις 16 Οκτωβρίου του 1907, μία κερδοσκοπική επίθεση στον χαλκό έπληξε ορισμένες από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ν. Υόρκης, προκαλώντας πανικό ο οποίος έληξε μόνο μετά από προσωπική παρέμβαση του John Pierpont Morgan, οδηγώντας τελικά στην ίδρυση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.
Στις 28 Οκτωβρίου του 1929, ο Dow Jones «γκρεμίστηκε», χάνοντας το 12,8% της αξίας του, το κραχ που αποτέλεσε ουσιαστικά την έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης στις ΗΠΑ. Η ημέρα αυτή έμεινε στην ιστορία ως «Μαύρη Δευτέρα» σε μία γενικότερα μαύρη περίοδο για την αμερικανική οικονομία.
Στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008, ο τραπεζικός κολοσσός Lehman Brothers πτώχευσε για να εκτυλιχθεί στη συνέχεια η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση που μέχρι και σήμερα έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της στις διεθνείς αγορές.
Συνολικά, από το 1937 μέχρι σήμερα η μέση απόδοση του Dow Jones και του S&P 500 το μήνα Σεπτέμβριο είναι -1% ενώ του Nasdaq Composite -0,5%, σύμφωνα με στοιχεία του Dow Jones. Αν μάλιστα πάμε ακόμη πιο πίσω, από το 1834 μέχρι το 2018, ο Σεπτέμβριος είναι ο μοναδικός μήνας του οποίου η μέση απόδοση είναι αρνητική (-0,4%).
Υπάρχει όμως και ένα καλό νέο αφού παρά τις απώλειες 1,8% που σημείωσε ο S&P 500 μέσα στον Αύγουστο, ιστορικά τις τελευταίες 15 φορές που έχει υποχωρήσει τον Αύγουστο έχει καταγράψει θετικό πρόσημο στο υπόλοιπο του έτους.
