Στις συνέπειες της δημογραφικής κρίσης που αναμένεται να πλήξει την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, καθώς και στους τρόπους ανάσχεσης του φαινομένου, επικεντρώθηκε συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, το οποίο διεξάγεται στους Δελφούς από 9 έως 12 Απριλίου. Στη συζήτηση συμμετείχαν φορείς, οικονομολόγοι και νομικοί.
Αφορμή για την κουβέντα έδωσε η Επικεφαλής της Μονάδας Ειδικών για την Απασχόληση, την Κοινωνική Ασφάλιση και τις Κοινωνικές Υποθέσεις, Ειρήνη Ανδριοπούλου, η οποία παρουσίασε σημαντικά αριθμητικά στοιχεία σχετικά με την αύξηση του πληθυσμού άνω των 65 ετών (10%) και του πληθυσμού άνω των 80 ετών (24%) την τελευταία δεκαετία, ενώ παράλληλα ο συνολικός πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 6%. Όπως ανέφερε η ίδια, η πτώση του συνολικού πληθυσμού μέχρι το 2070 εκτιμάται ότι θα φτάσει το 25%, υπογραμμίζοντας τη μεγάλη πρόκληση για την ελληνική οικονομία και το κοινωνικό κράτος να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των συντάξεων και να μην υπάρξουν οπισθοδρομήσεις στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
Ο πρώην Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πάνος Τσακλόγλου, επισήμανε ότι το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την επάρκεια των συντάξεων, αλλά και τη δυνατότητα του συστήματος να παρέχει περισσότερα χρήματα στους ασφαλισμένους. Όπως είπε, το συνταξιοδοτικό σύστημα της Ελλάδας ήταν ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν τη χώρα σε χρεοκοπία τα προηγούμενα χρόνια, πολύ πριν αρχίσουν να φαίνονται οι συνέπειες της δημογραφικής κρίσης. Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στη στρατηγική άλλων ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες λαμβάνουν μέτρα όπως η μείωση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων και η δημιουργία ενός κεφαλαιακού πυλώνα για την ενίσχυση της βιωσιμότητας. Σημείωσε, επίσης, τη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης, με την αντικατάσταση της επικουρικής σύνταξης με κεφαλαιοποιητικές συντάξεις και τόνισε ότι, παρά τις περικοπές, η μέση σύνταξη στην Ελλάδα παραμένει η υψηλότερη στην ΕΕ.
Αναφερόμενη στην ανάγκη διασφάλισης ενός βιώσιμου συστήματος σύνταξης για το μέλλον, η πρόεδρος ΔΣ και Διευθύνουσα Σύμβουλος της NN Hellas, Φιλίππα Μιχάλη, σημείωσε ότι το δημογραφικό πρόβλημα είναι έντονο και εντείνεται, καθώς οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, ωστόσο η ποιότητα ζωής κατά τη συνταξιοδότηση θα είναι κρίσιμη. Προέτρεψε να δημιουργηθεί από νεαρή ηλικία μια κουλτούρα αποταμίευσης στους Έλληνες, τονίζοντας τη σημασία της χρηματοδότησης μέσω φορολογικών κινήτρων και ασφαλιστικών προϊόντων προσαρμοσμένων στις σύγχρονες ανάγκες. Επισήμανε ότι, παρά τις προκλήσεις, είναι απαραίτητο να υπάρχουν σύμμαχοι για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε κάθε ηλικία.
Ο Chief Economist της Alpha Bank, Κωστής Καπόπουλος, αναφέρθηκε στις μακροχρόνιες λύσεις που απαιτούνται για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, οι οποίες συνδέονται άμεσα με το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Τόνισε ότι η Ελλάδα έχει πολύ χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ, παρά το γεγονός ότι οι Έλληνες εργάζονται περισσότερες ώρες από τους Ευρωπαίους, κάτι που πρέπει να αλλάξει. Επισήμανε τη σημασία της μείωσης του μη μισθολογικού κόστους εργασίας και της καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας. Επιπλέον, υπογράμμισε την ανάγκη για μεγαλύτερη εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων, επεκτείνοντάς τες και σε αγορές εκτός των παραδοσιακών εταίρων, όπως η Ινδία και η Κίνα.
Η Καθηγήτρια Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πατρίνα Παπαρρηγοπούλου, ανέφερε ότι το Σύνταγμα συνδέει την κοινωνική ασφάλιση με την εργασία, διαχωρίζοντας τους εργαζόμενους σε τρεις κατηγορίες: μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες και δημόσιους υπαλλήλους. Τόνισε την ανάγκη για μια δικαιότερη προσέγγιση στο μέλλον, με την ανάπτυξη ενός μοντέλου ιδιωτικής ασφάλισης και ευθύνης, προτού το υφιστάμενο σύστημα οδηγήσει σε περαιτέρω πιέσεις λόγω της δημογραφικής κρίσης. «Δεν έχω πειστεί ότι το ισχύον σύστημα μπορεί να μας οδηγήσει σε διαγενεακή δικαιοσύνη», κατέληξε.
Τη συζήτηση συντόνισε η Καθηγήτρια Οικονομικής Δημογραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αλεξάνδρα Τραγάκη.
