του Γιώργου Φιντικάκη
Επενδυτική ξηρασία επικρατεί στην Ελλάδα, όπου καταγράφεται αποεπένδυση, όταν σε Κύπρο και Ιρλανδία, δύο χώρες που επίσης πέρασαν από μνημόνια σαν εμάς, παρατηρείται επενδυτική έκρηξη.
Αν και δεν χρειαζόταν να μας το πει η έκθεση του ΔΝΤ, εντούτοις έχει την σημασία της η επισήμανση που συμπεριλαμβάνεται στην έκθεσή του, καθώς επιβεβαιώνει την γνωστή ελληνική ρήση ότι "δεν αρκεί να ψηφίζεις νόμους, σημασία έχει να τους εφαρμόζεις".
Το μήνυμα της έκθεσης του ΔΝΤ είναι ότι δίχως τεκτονικές αλλαγές στη δημόσια διοίκηση, και δραστική μείωση των φόρων, δηλαδή αλλαγή της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής, θα συνεχίσουμε να κοιτάμε όσον αφορά τις επενδύσεις την πλάτη της Κύπρου και της Ιρλανδίας.
Είναι επίσης ότι "παρά τους πολλούς νόμους που έχουν ψηφιστεί την τελευταία εξαετία για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, την μείωση των εμποδίων στον ανταγωνισμό, και την διευκόλυνση στην αδειοδότηση νέων επιχειρήσεων, η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα υπήρξε αργή και άνιση χάρη στις αντιδράσεις από τα κατεστημένα συμφέροντα. Η ανισότητα οδήγησε σε αυξημένη κοινωνική αντίσταση στις μεταρρυθμίσεις, ενώ την ίδια στιγμή οι ιδιωτικοποιήσεις καθυστερούν, περιορίζοντας την οικονομική αποτελεσματικότητα, τα οφέλη για τους καταναλωτές, και τις ροές άμεσων ξένων επενδύσεων στην ελληνική οικονομία".
Τα στοιχεία είναι απογοητευτικά. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ στην περίοδο 2013-2015 για την Ελλάδα διαμορφώθηκαν σε ποσοστό κοντά στο 0,5%, τάση που συνεχίστηκε και το 2016, παρά τις όποιες θετικές εξάρσεις. Στον αντίποδα, χώρες που την ίδια ακριβώς περίοδο βρίσκονταν σε μνημόνια, όπως η Κύπρος και η Ιρλανδία, πρωταγωνίστησαν στην προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων. Η επίδοση της Κύπρου μιλά για ποσοστό 5% του ΑΕΠ, και της Ιρλανδίας για 25%. Δύο μικρές χώρες, που διαθέτουν ένα περιβάλλον πιο φιλικό προς την επιχειρηματικότητα και κατά πολύ χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές (12,5% το 2016). Δεν είναι τυχαίο ότι αμφότερες οι χώρες αυτές κατάφεραν να εξέλθουν από την ύφεση μέσω της σημαντικής αύξησης στις επενδύσεις.
Αλλά και άλλες, όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ισπανία, και η Πορτογαλία κατέγραψαν υπερδιπλάσιες σε σχέση με την χώρα μας καθαρές ξένες επενδύσεις κατά την ίδια χρονική περίοδο. Τα παθήματα ωστόσο δεν μας έγιναν μαθήματα. Αφενός ο φορολογικός συντελεστής επί των κερδών των επιχειρήσεων στην Ελλάδα ανήλθε το 2016 στο 29%, αφετέρου η θέση της χώρας υποχωρεί περαιτέρω με βάση το άλλο κριτήριο προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, δηλαδή το μέγεθος της τοπικής αγοράς, καθώς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ συρρικνώνεται συνεχώς. Πλέον η Ελλάδα διαθέτει μεταξύ των χωρών της σύγκρισης το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ μετά την Βουλγαρία.
Κίτρινη κάρτα στις ιδιωτικοποιήσεις
Στην έκθεσή του το ΔΝΤ επισημαίνει ότι οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να εξασφαλίσουν γρήγορη ολοκλήρωση των ψηφισμένων μεταρρυθμίσεων. Τις καλεί μάλιστα να λάβουν αποφασιστικά βήματα προκειμένου να προχωρήσουν στην ιδιωτικοποίηση, κρατικών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών στην ενέργεια, όπου "τα κόστη παραμένουν εξαιρετικά υψηλά, ως απόρροια της εκτεταμένης κρατικής παρέμβασης", όπως σημειώνει με νόημα το Ταμείο. Αν και δεν τις κατονομάζει, είναι προφανές ότι αναφέρεται σε εταιρείες όπως η ΔΕΗ, και συγκεκριμένα στα κόστη προσωπικού, και λειτουργίας της.
Τέτοιες κινήσεις επιτάχυνσης των ιδιωτικοποιήσεων, προσθέτει το ΔΝΤ, είναι απαραίτητες για να σταλεί ένα ισχυρό σινιάλο στην επενδυτική κοινότητα ότι “η Ελλάδα είναι ανοικτή στις επενδύσεις”.
Το μήνυμα είναι το ίδιο με αυτό που έχει επισημανθεί δεκάδες φορές στην κυβέρνηση, και από κάθε είδους φορείς (ΣΕΒ, ΙΟΒΕ, τράπεζες). Η ενίσχυση των επενδύσεων συνιστά αναγκαία συνθήκη για να πάρει μπροστά η ελληνική οικονομία, δεδομένης της υποτονικής κατανάλωσης που οφείλεται στη συμπίεση του διαθεσίμου εισοδήματος ως συνέπεια των αυξημένων φορολογικών συντελεστών και ασφαλιστικών εισφορών. Σημειωτέον ότι η επενδυτική δαπάνη μειώθηκε στα χρόνια της ύφεσης από 27,3% του ΑΕΠ στο τρίτο τρίμηνο του 2007, σε 12% στο τρίτο τρίμηνο του 2016.
Σε αυτή την κατεύθυνση το Ταμείο επιμένει ότι η επιτάχυνση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων θα μπορούσε να διαμορφώσει τις συνθήκες για ένα ντόμινο συναφών επενδυτικών σχεδίων, στέλνοντας παράλληλα στους πιστωτές το μήνυμα ότι "η κυβέρνηση έχει αναλάβει την ιδιοκτησία του προγράμματος". Σημειωτέον ότι για το 2017 έχουν προϋπολογισθεί έσοδα της τάξεως των 2,6 δισ. ευρώ, έναντι 500 εκατ. ευρώ που επιτεύχθηκαν το 2016 και 3,4 δισ. ευρώ συνολικά στην περίοδο 2011- 2016.
